Τὸ πρόβλημα τῆς φύσης τοῦ " ΕΝΟΣ ". Τὸ ἔσχατο ἐρώτημα τῆς Φιλοσοφίας.]

Ἐν περιλήψει·

 Τὴν ἀρχὴ φυσικά, ἔκαναν οἱ Προσωκρατικοὶ μὲ τὴν ΕΝΟΡΑΤΙΚΗ σκέψη { ἐνορατικὴ καθόσον δὲν ὑπἀρχει ἐμπειρικὸ δεδομένο—τίποτα  δηλ.στὸ παρατηρησιακὸ σύμπαν δὲν ὁδηγεῖ σὲ αὐτὴ τὴ σκέψη} ὅτι ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ.

Αὐτὸ ἐκφράζει ἡ προσωκρατικὴ ἰδέα περὶ ΠΡΩΤΗΣ ΑΡΧΗΣ τοῦ Παντός.

Μετά ἔρχεται ὁ ΗΡΑΚΕΙΤΟΣ μὲ τὴν διαπίστωση ὅτι ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ , ὁπότε δὲν ὐφίσταται ΣΤΑΘΕΡΗ ἀντικειμενικὴ Πραγματικότητα,

ἀφοῦ τὰ πάντα βρίσκονται σὲ συνεχῆ ΡΟΗ, σὲ ἕνα ἀέναο ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ

[ ἀπὸ τὸ ἴδιο ποτάμι δὲν περνᾶς δυὸ φορές:

ΠΟΤΑΜῼΓΑΡ ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΕΜΒΗΝΑΙ ΔΙΣ 

Τῼ ΑΥΤῼ —Fr.91]

Κατόπιν ὁ ΠΛΑΤΩΝ, ἀκολουθῶν ἀλλὰ καὶ ἀναδομῶν { στὸν "Σοφιστή" } τὸν Παρμενίδη , διαπιστώνει ὄτι

ἄν ἡ μιὰ πιθανότητα ἑνὸς ΕΝ ΡΟῌ κόσμου εἶναι τὸ ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟ αὐτοῦ { κατὰ Ἡράκλειτο}

ἡ ἄλλη πιθανότητα εἶναι νὰ ὑπάρχει κάτι ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ , ἀκίνητο, ἀμετάβλητο, αἰώνιο δηλ. μιὰ ΑΛΗΘΙΝΗ Πραγματικότητα , ἡ ΟΥΣΙΑ , τὸ ΟΝ 

ἤ ΕΝ {κατὰ  ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ} .

 

 Ἐν συνεχείᾳ, σύμπασα ἡ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ἀσχολεῖται μὲ τὸ ἐρώτημα, τοῦ πῶς συνδέεται τὸ ΕΝ μὲ τὰ ΠΟΛΛΑ,

  ἡ ἀμετάβλητη ΜΙΑ ΟΥΣΙΑ μὲ τὴν ποικιλία τῶν ΠΟΛΛΩΝ συνεχῶς μεταβαλλομένων Φαινομένων καὶ ποιὸ τὸ νόημα  φράσεων ὅπως:

 " ἕνας σκύλος" ,  "ἕνας κόσμος" , "ἕνας θεός " (*) κλπ

 Ἡ οὐσία ,δηλ., τοῦ πρώτου καὶ ΕΣΧΑΤΟΥ ἐρωτήματος τῆς φιλοσοφίας ἦταν

 —καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι—

 ἄν τὸ 1 ὑπάρχει ὄντως ἤ ὄχι.

 Ὁ Πλάτων  σέ ὅλη του τὴ ζωὴ  ἔψαχνε νὰ βρεῖ

 Τ̣Ι ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΝΟΠΟΙΕΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, καὶ 1400 χρόνια μετὰ ὁ ΚΑΝΤ ἀντελήφθη 

—σωστὰ ἤ ὄχι, ΑΓΝΩΣΤΟ—

 ὅτι τὸ 1 δὲν ὑπάρχει πραγματικὰ ,

ἀλλὰ ἀποτελεῖ προϊὸν τῆς ΔΟΜΗΣ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ ΜΑΣ [="κατηγορία", κατὰ τὴν φιλοσοφικὴ καντιανὴ ὁρολογία].

ΤΕΛΙΚΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ 1 

ἤ εἶναι ΠΡΟΪΟΝ ΤΗΣ ΝΟΗΣΗΣ ΜΑΣ ;

Θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ μιλούσαμε περὶ ΕΝΟΣ

 [  πχ 1 σκύλος, 1 ἥλιος κλπ ]

 ἄν ἡ Πραγματικότητα δὲν ΠΡΟΣΦΕΡΟΤΑΝ σὲ τέτοιου εἴδους χωρισμὸ τῶν ὄντων;

Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ , ποιὸ εἶναι τὸ θεμελιῶδες ΚΡΙΤΗΡΙΟ , ἡ βασικὴ ΙΔΙΟΤΗΤΑ χωρισμοῦ τῆς Πραγματικότητας ;

Ὁ Πλάτων ἐξήγησε ,ὡς γνωστόν, τὴν σχέση ΕΝ—ΠΟΛΛΩΝ δηλ.ΕΙΝΑΙ—ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ, μὲ τὴν θεωρία τῶν ΙΔΕΩΝ{=μορφῶν}·

ὁ θεὸς πλάθει τὸν ἄμορφο Χῶρο {=ΑΠΕΙΡΟΝ} μέσῳ τῶν Μαθηματικῶν βάσει  αἰωνίων προτύπων, τῶν "ΙΔΕΩΝ/ΜΟΡΦΩΝ" , ὁπότε ὁ κόσμος ἀποτελεῖ ΑΝΑΜΕΙΞΗ "ΑΠΕΙΡΟΥ" ΚΑΙ "ΠΕΡΑΤΟΣ".

Ὁ Ἀριστοτέλης ἀπέρριψε τὴν πλατωνικὴ θεωρία τῶν Ἰδεῶν ἐπειδὴ τὴν βρῆκε ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΗ: 

ἄν ἡ ΙΔΕΑ παρίσταται στὰ Ὄντα {=Αἰσθητά} τότε ΜΕΡΙΖΕΤΑΙ , ἐνῶ ἄν τὰ Ὄντα μετέχουν στὶς Ἰδέες καθ’ὁμοιὀτητα, τότε θὰ χρειάζεται πάντα ἕνας ΤΡΙΤΟΣ ΟΡΟΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ σὲ μιὰ ἄπειρη ἀκολουθία {γιὰ νὰ μοιάζει ὁ ἄνθρωπος  Α  μὲ τὸν Β, πρέπει καὶ οἱ δυὸ ἄνθρωποι νά μοιαζουν μὲ  ἕναν τρίτο, τὸν Γ. 

Αὐτὸ τὸ ἐπιχείρημα ὀνόμασε ὁ Ἀριστοτέλης ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ}.

Ἔτσι ὁ Ἀριστοτέλης ἐξήγησε τὴν σχέση ΕΝΟΣ—ΠΟΛΛΩΝ , δηλ. ΕΙΝΑΙ—ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ, μὲ τὴν θεωρία τῆς ΕΝΤΕΛΕΧΕΙΑΣ:

τὸ ΕΝ αὐτοπραγματώνεται μέσῳ τῶν ΠΟΛΛΩΝ, δὲν μπορεῖ νὰ διαχωριστεῖ ἀπὸ αὐτά.

 Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἑνοποίησε ὁ Ἀριστοτέλης ΕΙΝΑΙ καὶ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ.

{ ἡ μετέπειτα Φιλοσοφία πχ ΣΤΩΙΚΙΣΜΟΣ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ  κλπ ,κατ’οὐσίαν προσπάθησαν νὰ συμβιβάζουν Πλάτωνα καὶ Ἀριστοτέλη , πιστεύοντας ὅτι οἱ δύο μεγάλοι φιλόσοφοι δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ..διαφωνοῦν μεταξύ τους}.

Τελικὰ ὅμως τὸ ἐρώτημα ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΕΝΟΣ παραμένει, δεδομένου ὅτι θεμελιώδης ἰδιότητα διαχωρισμοῦ τῆς Πραγματικότητας δὲν ὑπάρχει·

ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ..

_______

(* )  ἐδῶ φαίνεται καὶ ἡ σπουδαιότητα τῆς τριαδικῆς θεολογίας τῶν Ἑλλήνων ,νεοπλατωνικῶν Πατέρων, πχ Μ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ κλπ ,οἱ ὁποῖοι πάντα τόνιζαν ὅτι οἱ ἔννοιες ΜΟΝΑΣ , ΤΡΙΑΣ κλπ μόνον ΚΑΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΝ,

 δηλ ΩΣ ΠΡΟΣ ΕΜΑΣ ἔχουν νόημα , ὅχι κατ' οὐσίαν ·

 ἡ οὐσία τοῦ θεοῦ παραμένει ἐν παντὶ ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟΣ ,πέραν οἱασδήποτε ἀρίθμησης..

 Ὡστόσο εἶναι ἀληθὲς ὅτι ἡ χριστιανικὴ θεολογία ἐπειδὴ  εἶναι θεμελιωμένη στὴν ἑλληνικὴ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ("οὐσία", "φύσις", "πρόσωπον" κλπ) 

φέρει ἐν αὐτῇ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ πχ τοῦ "πῶς" συνδέεται τὸν ΕΝ μὲ τὰ ΠΟΛΛΑ , ἡ ὕλη μὲ τὸν πνεῦμα, τὰ αἰσθητὰ μὲ τὰ νοητά, ὁ θεὸς κι ὁ κόσμος.

____________________

ΥΓ κατὰ τὸν ΑΪΝΣΤΑΪΝ καὶ τὴ θεωρία Σχετικότητας ,

τὸ πραγματικὸ σύμπαν εἶναι  ἑνιαῖο καὶ ἀδιαίρετο χωροχρονικὸ ΣΥΝΕΧΕΣ, τὸ ὁποῖο ἐμεῖς  ἀντιλαμβανόμαστε "ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΟ" λόγῳ ἀδυναμίας τῶν αἰσθήσεων,   οἱ ὁποῖες δὲν μποροῦν νὰ συλλάβουν πραγματικότητες ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ 

_____________________________

ΥΓ2.στὴ φωτο ἡ ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΣΦΑΙΡΩΝ τοῦ ΝΤΑΛΙ (1952)