Ἡράκλειτος : ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

 Δέν σώθηκε ὡς γνωστόν, τὸ σύγγραμμα

 " ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ" τοῦ Ἡράκλειτου, ὡστόσο, πάνω ἀπό ἑκατὸ αποσπάσματα του σώθηκαν μἐσα στὰ ἔργα μεταγενέστερων συγγραφέων. Ὅλα  αὐτὰ τὰ ἀποσπάσματα (fragmenta) συγκέντρωσε καὶ ἐξέδωσε τὸν 19ο αἰ.  στὸ  μνημειῶδες πόνημα του γιὰ τούς ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ (Die Fragmente der Vorsokratiker) ὁ Γερμανὸς φιλόλογος H. DIELS . 

Ἀπὸ τὰ αὐτὰ ἐπιλἐγω τὰ ἑξῆς  καλύτερα, κατὰ τὴν γνώμη μου,  ἀποσπάσματα ·

—ἐκ πάντων ἕν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα (10)*

—κὸσμον τόνδε τὸν αὐτὸν ἁπάντων οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν ,ἀλλ' ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται · πῦρ ἀείζωον ,ἁπτόμενον μέτρα καὶ σβεννύμενον μέτρα (30)

[=ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΣΤΗΝ ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ,ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΠΛΑΣΕ ΚΑΝΕΝΑΣ ΘΕΟΣ ΟΥΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΠΑΡΑ ΥΠΗΡΧΕ ΠΑΝΤΑ , ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ· ΜΙΑ ΑΙΩΝΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗ ΦΩΤΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΒΕΙ ΜΕ ΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΣΒΗΝΕΙ ΜΕ ΜΕΤΡΟ]

—εἷς ἐμοὶ μύριοι ἐὰν ἄριστος ᾖ (49)

[ =ΕΝΑΣ, ΓΙΑ ΜΕΝΑ, ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ 10000

 ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΙΣΤΟΣ] 

—αἰών παῖς ἐστί παίζων πεσσεύων (52)

[=ὁ κόσμος εἶναι ἕνα παιδὶ ποὺ παίζει ζάρια]

—πόλεμος πατὴρ πάντων (53)

—ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς κρείσσων (54)

[=ἡ κρυφὴ ἁρμονία εἶναι καλύτερη ἀπὸ τὴν φανερή]

—γινόμενα πάντα κατ' ἔριν  καὶ χρεών(80)

[=ὅλα συμβαίνουν σύμφωνα μὲ τὸν ἀνταγωνισμὸ καὶ τὴν ἀνάγκη]

—ὁ ἄναξ οὗ τὸ Μαντεῖον ἔστι τὸ ἐν Δελφοῖς οὔτε λἐγει, οὔτε κρύπτει ,ἀλλὰ σημαίνει (93)

[=ὁ ἄρχοντας στὸν ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο τὸ Μαντεῖο τῶν Δελφῶν, δὲν μιλάει οὔτε κρύβει, ἀλλὰ στέλνει σημὰδια]

— γὰρ οὐκ ἔστιν ἐμβῆναι δὶς τῷ αὐτῷ (91)

[=δὲν μπορεῖς νὰ μπεῖς στὸ ἴδιο ποτάμι δυὸ φορές]

—ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων (119)

[=ὁ χαρακτήρας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ μοῖρα του]

—φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ (123)

[=ἡ ἀληθινὴ δομὴ τῶν πραγμάτων συνήθως κρύβεται]

Καὶ μιὰ ἀπαραίτητη διευκρίνιση· 

ἡ σπουδαιότητα τῆς Σκέψης τοῦ Ἡράκλειτου δὲν ἔγκειται στὴν ΠΡΟΦΑΝΗ καὶ ἐν τἐλει ΑΦΕΛΗ διαπίστωση ὅτι <τὰ πάντα ῥεῖ> {ἴσα‒ἴσα ποὺ αὐτὴ ἡ ἄποψη θὰ ὁδηγοῦσε τὴν ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ πίσω ΠΡΙΝ  τοὺς ΜΙΛΗΣΙΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ οἱ ὁποῖοι ἀκριβῶς ἀναζήτησαν τὴν ΜΙΑ ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΟΥΣΙΑ —ΑΡΧΗ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΕΟΥΣΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ} ἀλλὰ στὴν πεποίθηση ὅτι Η ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΟΝΤΟΣ , δηλ  τό Α γεννᾶ διαλεκτικῶς τό ‒Α καὶ ἀντιστρόφως. ΚΑΙ ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΗΝ ΘΕΣΗ προσπάθησε νὰ ἀπαντήσει ὁ ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ θέτοντας ὡς ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ τὴν Ἀρχὴ ὅτι τὸ Α εἶναι Α καὶ ὄχι  ταυτόχρονα  ‒Α, δηλ. τὴν ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ἢ τῆς ΜΗ ΑΝΤΙΦΑΣΗΣ**

__________

* ἡ ἀρίθμηση τῶν ἀποσπασμάτων  εἶναι βεβαίως  ἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ Diels 

** ἀργότερα ὁ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ θὰ διαφοροποιοῦσε τὶς ἔννοιες ΑΝΤΙΘΕΣΗ (μαῦρο—ἄσπρο) καὶ ΑΝΤΙΦΑΣΗ (μαῦρο—μὴ μαῦρο). Ὁπότε τὸ σωστὸ θὰ ἦταν νὰ λἐγαμε ὅτι στὴν πραγματικότητα  ὁ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ἀναφέρεται σὲ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ καὶ ὄχι ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ.

https://youtu.be/J24NppMkYiY?si=BswJ2wkvFZ-C_xHG