Τχης Γ.ΔΟΥΡΑΤΣΟΣ : Ο ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΡΟΥΠΕΛ
(Δεξιά) Η ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΗ ΔΕΗΣΗ
ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΥΡΟΥ
ΓΙΑ ΤΟΝ Γ.ΔΟΥΡΑΤΣΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΟΥ ΡΟΥΠΕΛ
Τὸ Ροῦπελ εἶχε κατασκευαστεῖ ἀρχικὰ κατὰ τὸν ἑλληνο-βουλγαρικὸ πολεμο τὸ 1913 πάνω σὲ ἀντέρεισμα τοῦ ὄρους Τσιγκελί. Πρὶν ἀπὸ τὰ χρόνια τοῦ Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τὸ ὀχυρὸ εἶχε πάρει ἠδη μιὰ ἐντελῶς νέα μορφή: μὲ μῆκος 2,5 χιλιόμετρα περιελάμβανε 123 ὀχυρωματικὰ ἐργα, διαθέτοντας συγκροτήματα ὑπόγειων καταφυγίων, ἀποθηκῶν, κοιτώνων, λουτρῶν, μικροῦ νοσοκομείου κ.λπ.
Οἱ δαιδαλώδεις ὑπόγειες στοὲς ἐπικοινωνίας ἐκτείνονταν σὲ περισσότερα ἀπὸ 5 χιλιόμετρα, ἐνῶ ὁ ὁπλισμός του τὴν περίοδο ἐκείνη ἀποτελοῦνταν ἀπὸ πέντε ἀντιαρματικὰ πυροβόλα, δύο ἀντιαεροπορικά, πέντε πυροβολεῖα, πέντε ὁλμους, 85 πολυβόλα, 25 ὁπλοπολυβόλα και 53 ὁλμοβόλα. Οἱ ὑπερασπιστές του ἦταν μιὰ δύναμη δύο ταγμάτων , χιλίων στρατιωτῶν τὸ καθένα καὶ 27 ἀξιωματικῶν.
Αὐτὴ τὴ μικρὴ δύναμη παρέλαβε ὁ ταγματάρχης Δουρᾶτσος ὁταν τοῦ ἀνατέθηκε ἡ διοίκηση τοῦ Ροῦπελ, τοῦ μεγαλύτερου ἀπ' ὁλα τὰ ὀχυρωματικὰ ἐργα τῆς λεγόμενης «Γραμμῆς Μεταξᾶ» καὶ τοῦ πιὸ εὐαίσθητου στρατηγικά, καθώς ἐπέβλεπε τὸ μόνο ἀξιοπρεπὲς ὁδικὸ καὶ σιδηροδρομικὸ πέρασμα ἀπὸ τὴ Βουλγαρία πρὸς τὴν Ἑλλάδα. Ἄν ἔπεφτε στὸν ἐχθρό, τότε ὁ δρόμος πρὸς τὴ Θεσσαλονίκη θὰ ἦταν ὀρθάνοιχτος καὶ χωρὶς σοβαρὴ ἀντίσταση.
Αὐτὸ τὸ ὀχυρὸ προσπάθησε νὰ καταλάβει τὸ 125ο Σύνταγμα Πεζικοῦ τῶν Γερμανῶν, τὸ ὁποῖο ἑνώθηκε μὲ τάγμα μηχανοκίνητου πεζικοῦ, λόχους γρεναδιέρων, λόχο σκαπανέων ἐφόδου ἀλλὰ καὶ πυροβολαρχίες.
Ὁλοι αὐτοὶ συγκεντρώθηκαν στὰ ἑλληνοβουλγαρικὰ σύνορα μέχρι τὴν 5η Ἀπριλίου 1941 καὶ τώρα ἦταν ἕτοιμοι γιὰ τὴν κεραυνοβόλα ἐπίθεση. Ὁ συνταγματάρχης Έριχ Πέτερσεν ἐδωσε τὸ σύνθημα τῆς ἐπίθεσης τὴν 5:15 πρωινὴ τῆς 6ης Ἀπριλίου, μὲ τὰ βομβαρδιστικὰ καθέτου ἐφορμήσεως Στούκα νὰ ἀνοίγουν τὸν δρόμο γιὰ τὴν προέλαση. Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ "ΟΧΙ" ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΖΙ —αὐτὴ τὴ φορὰ ἀπὸ τὸν βασιλιᾶ ΓΕΩΡΓΙΟ Β’, ὁ Μεταξᾶς δὲν ζοῦσε πιά—ΕΙΧΕ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ. Ἦταν σαφές ὁτι οἱ Γερμανοὶ δὲν περίμεναν τέτοια ἀντίσταση ἀπό πλευρᾶς Ροῦπελ, ἔχοντας προφανῶς ὑποτιμήσει τὴν ἐπιχειρησιακὴ ἑτοιμότητα τοῦ ὀχυροῦ. Ἡ πρώτη μέρα θὰ βρεῖ τὸν ἐχθρὸ νὰ ἀποσύρεται ἆρον ἆρον καὶ νὰ ζητᾶ τὴ συνδρομὴ τῆς Λουφτβάφε καὶ τοῦ βαρέως πυροβολικοῦ. Ὁπως εἶπε σχετικὰ ὁ Πέτερσεν, οἱ Γερμανοὶ γλίτωσαν ἐκείνη τὴ μέρα τὴν πανωλεθρία μόνο χάρη στὴν παροιμιώδη ἀφλογιστία τῶν ἑλληνικῶν βλημάτων (3 στα 5, ἀναφέρει στὰ χαρτιά του).
Βομβαρδισμοὶ καὶ ἐπιθέσεις μὲ κάθε εἴδους ὁπλα, αὐτοκινούμενο πυροβολικό, φλογοβόλα καὶ ἀεροπλάνα, συνεχίστηκαν μὲ σφοδρότητα καὶ τὶς ἑπόμενες ἡμέρες, 7 και 8 Απριλίου, χωρὶς νὰ σημειωθεῖ ὁμως καμία πρόοδος στὴ θέση τῶν Γερμανῶν. Τὸ ὀχυρὸ ἐδειχνε νὰ ἀντέχει προξενῶντας ταυτόχρονα σοβαρώτατες ἀπώλειες στοὺς ἐπιτιθέμενους.
Τὸ ἰδιο μοτίβο συνεχίστηκε καὶ τὴν 9η Ἀπριλίου, ὁταν τὰ ἀντιαρματικά τοῦ Ροῦπελ ἀνακόπτουν ἀλλη μιὰ γερμανική ἐπίθεση. Οἱ Ἑλληνες δὲν κάμπτονται καὶ οἱ Γερμανοὶ μετροῦν καὶ πάλι βαριές ἀπώλειες. Διαβλέποντας τὸν κίνδυνο τοῦ ἀποδεκατισμοῦ, ὁ ἐχθρὸς ἀλλάζει στρατηγική: ἄν δὲν μποροῦν νὰ διασπάσουν τὴν ὀχυρωματικὴ ΓΡΑΜΜΗ ΜΕΤΑΞΑ ,κατὰ μῆκος τῶν συνόρων πρὸς τὴ Βουλγαρία, μποροῦν κάλλιστα νὰ τὴν παρακάμψουν.
Κατὰ τὶς 5:00 τὸ ἀπόγευμα τῆς 9ης Ἀπριλίου, οἱ Γερμανοὶ γνωστοποιοῦν στοὺς ὑπερασπιστὲς τοῦ ὀχυροῦ τὴ νέα κατάσταση ποὺ ἐχει διαμορφωθεῖ στὶς ἐπιχειρήσεις, καλῶντας τὸν ταγματάρχη νὰ τὸ παραδώσει χωρὶς ἀλλη ἀντίσταση.
"ΤΑ ΟΧΥΡΑ ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ , ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ", ἀπαντᾶ ὁ Δουρᾶτσος
καὶ δικαιολογεῖ μετὰ τὴν ἀπόφασή του
πὼς δὲν ἐχει τέτοιες διαταγὲς ἀπὸ τὸ Γενικὸ Στρατηγεῖο.
«Ὁ ἀγών θὰ συνεχιστεῖ, πᾶσα δὲ ἀπόπειρα προσεγγίσεως τοῦ ὀχυροῦ θὰ συντριβεῖ»,
τελειώνει μὲ τὸ ἰδιο ἀγέρωχο ὕφος, ὡς νέος Λεωνίδας..
καὶ δικαιολογεῖ μετὰ τὴν ἀπόφασή του
πὼς δὲν ἐχει τέτοιες διαταγὲς ἀπὸ τὸ Γενικὸ Στρατηγεῖο.
«Ὁ ἀγών θὰ συνεχιστεῖ, πᾶσα δὲ ἀπόπειρα προσεγγίσεως τοῦ ὀχυροῦ θὰ συντριβεῖ»,
τελειώνει μὲ τὸ ἰδιο ἀγέρωχο ὕφος, ὡς νέος Λεωνίδας..
Δὲν πιστεύει μάλιστα τοὺς Γερμανοὺς ἀπεσταλμένους, πιστεύοντας πὼς πρόκειται νὰ καταλάβουν τὸ ΡΟΥΠΕΛ μὲ δόλιο τρόπο! Ἡ διαταγὴ ἦρθε ὡστόσο, πρῶτα τηλεφωνικῶς καὶ μετὰ ἐγγράφως, ἀπὸ τὸν διοικητή τοῦ ΤΣΑΜ (Τμῆμα Στρατιᾶς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας), ἀντιστράτηγο Μπακόπουλο, ἐνημερώνοντας ὁλα τὰ ἀντιστεκόμενα ὀχυρὰ περὶ κατάπαυσης τοῦ πυρός καὶ παράδοσής τους στὸν εἰσβολέα. Ὁ ἀγῶνας εἶναι πλέον ἄσκοπος καὶ δὲν πρέπει νὰ χυθεῖ ἄλλο ἑλληνικὸ αἷμα, σημειώνει ὁ ἀντιστράτηγος στοὺς ὑφισταμένους του, ἄν καὶ ὁ Δουρᾶτσος δὲν μοιάζει νὰ συμφωνεῖ...
Ὁ Δουρᾶτσος μέτρησε 44 νεκροὺς καὶ 152 τραυματίες, ὑποχρεώνοντας τοὺς Γερμανοὺς σὲ ἀπώλειες 400 ἀντρῶν.
Ἀναφορὰ σὲ αὐτὸν τὸν ἡρωισμὸ τοῦ Ἕλληνα Στρατιώτη στὴ Μάχη τῶν Ὀχυρῶν -καὶ ὄχι μόνο σὲ αὐτή- ἔκανε κι ὁ ἴδιος ὁ Χιτλερ στὴν ὁμιλία του στὸ Ράιχσταγ γιὰ τὴν λήξη τῆς "Βαλκανικῆς Ἐκστρατείας " ( 4/ΜΑΪΟΥ/ 1941)
Ἐιδικῶς οἱ Συριανοὶ ποτὲ δὲν ξέχασαν τὸν ἡρωϊκὸ Δουρᾶτσο καὶ πάντοτε ,κάθε Ἀπρίλη, ἐνθυμούμενοι τὴ Μάχη τῶν Ὀχυρῶν, τελοῦν Ἐπιμνημόσυνη Δέηση ,προσευχόμενοι γιὰ τὸν Ὑπερασπιστή τοῦ Ροῦπελ : REQUIEM AETERNAM IN PACE