Τεσσαρεσκαιδεκατῖται: ΠΩΣ ΜΙΑ ΓΝΗΣΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΤΑΛΗΞΕ ΣΕ "ΑΙΡΕΣΗ"
Συζητοῦσα μέ δύο καλοὺς φίλους, ἕναν καθολικὸ κληρικὸ καὶ ἕναν ὀρθόδοξο θεολόγο περὶ τῆς ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ τοὺς ἐξηγοῦσα ὡς ἰστορικὸς ὅτι ΣΠΑΝΙΩΣ ἡ Ἐκκλησία ὑπῆρξε ἑνωμένη.
Τὰ περὶ <ἑνιαίου χιλιετοῦς χριστιανισμοῦ> ἀποτελοῦν ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΕΙΣ τοῦ <ἀναγωγισμοῦ> ΚΑΙ ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ.
Πρὸς ἐπίρρωση τῶν ἀνωτέρω, τοὺς θύμησα τὸ σχίσμα τῶν "ΤΕΣΣΑΡΕΣΚΑΙΔΕΚΑΤΙΤΩΝ" τῆς Μικρασἰας ἐπὶ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ (2ος αἰ.μΧ).
Ἐξηγῶ·
Τὸ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ Εὐαγγέλιο παραδίδει ὅτι ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε τὴν ἡμέρα ποὺ οἱ Ἑβραῖοι ἑτοίμαζαν τὸν πασχάλιο.ἀμνό γιὰ τὸ βραδυνὸ πασχάλιο Δεῖπνο τῆς 14ης ΝΙΣΑΝ (δηλ. τὴν πανσέληνο μετὰ τὴν Ἐαρινὴ Ἰσημερία) τὴν λεγομένη "Πρώτη τῶν Ἀζύμων".
Αύτὴ τὴν παράδοση τηροῦσε ὡς ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἱερουσαλὴμ (διοικούμενη ἀπὸ τὸν ΑΔΕΛΦΟΘΕΟ ΙΑΚΩΒΟ καὶ τοὺς ΔΩΔΕΚΑ) ποὺ ἀποτελοῦντο ἀπὸ ΙΟΥΔΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ, οἱ ὁποῖοι μετά τὴν καταστροφὴ τῆς ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ τὸ 70μΧ κατέφυγαν στὴν ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ,μὲ συνέπεια ἡ παράδοση αύτὴ νὰ υἱοθετηθεῖ ἐν συνεχείᾳ ,ἀπὸ τὶς Ἐκκλησίες ΟΛΗΣ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.
Ἔτσι οἱ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ χριστιανοὶ γιόρταζαν τὸ Πάσχα ταυτόχρονα μέ τοὺς Ἑβραίους τὴν 14η ΝΙΣΑΝ , ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ποὺ ἒπεφτε. Γιόρταζαν τότε τὴν ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ, νηστεύοντας ὅλην τὴν ἡμέρα καὶ τρώγοντας τὸ βράδυ τὸ ἑβραϊκὸ πασχάλιο ἀμνό τοῦ Πάσχα, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ (τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου) ἀκολουθοῦντες τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ περὶ τῆς Ἀναμνήσεως τοῦ λυτρωτικοῦ Του θανάτου —ΟΧΙ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ : < τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν> {Α' ΚΟΡ.11, 25}.
ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ "ΤΕΣΣΑΡΕΣΚΑΙΔΕΚΑΤΙΤΑΙ" {< 14 Νισάν}.
Ἀντιθέτως ,τά ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ παραδίδουν ὅτι ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε τὴν ΕΠΟΜΕΝΗ ΤΗΣ 14ης ΝΙΣΑΝ— δηλ.κατὰ τὴν ΑΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ —άφοῦ τὴν 14η Νισὰν ὁ Κύριος εἲχε ἑορτάσει τὸ ἑβραϊκὸ ΠΑΣΧΑ (τρώγοντας τὸ πασχάλιο δεῖπνο) μαζὶ μὲ τοὺς Μαθητές του στὸν "ΜΥΣΤΙΚΟ ΔΕΙΠΝΟ".
[ ΠΑΡΕΚΒΑΣΗ : φαίνεται ΠΡΑΚΤΙΚΑ δύσκολο νὰ συνέβη αὐτὸ ποὺ γρἀφουν τὰ Συνοπτικά (ΣΕ ΗΜΕΡΑ ΑΡΓΙΑΣ ΠΩΣ ΕΓΙΝΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΔΚΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΤΑΥΡΩΣΗ ; )
γι αύτὸ καὶ πιὸ πιθανὴ ἱστορικὰ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς εἰδικούς, ἡ ἐκδοχὴ τοῦ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ,
δηλ. περὶ τοῦ θανάτου τοῦ Ἰησοῦ τὴν 14η Νισάν .]
Τὴν ἐκδοχὴ τῶν Συνοπτικῶν πάντως ἀκολούθησαν όλες οἱ Ἐκκλησίες τῶν ΕΞ ΕΘΝΩΝ ὡς ἑξῆς·
ἑόρταζαν τὸ Πάσχα ΜΟΝΟ ἠμέρα ΚΥΡΙΑΚΗ, τὴν πρώτη Κυριακὴ μετά τὴν ΕΑΡΙΝΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ {=14η ΝΙΣΑΝ} , τονίζοντας τὸν ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ χαρακτῆρα τοῦ Πάσχα κατ'ἀναλογίαν τῆς ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ {=Dies Solis/Sunday}.
Ἔτσι οἱ ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησίες νήστευαν τὴν Παρασκευὴ καὶ τὸ Σάββατο ἐνῶ τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ἔτρωγαν τὸ Πσχάλιο Δεῖπνο , ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΟ, ὅπως κάνουμε καὶ μεῖς σήμερα.
Τὸ ζήτημα αύτὸ τοῦ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα δημιούργησε πρόβλημα στὴν Ἐκκλησία περὶ τὸ 150μΧ ἀλλὰ οἱ δύο πλευρὲς, Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ (Πάπας Ἀνίκητος) καὶ οἱ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ (Πολύκαρπος Σμύρνης) ἔμειναν φανατικὰ προσηλωμένες στὶς θέσεις τους, χωρὶς νὰ χωριστοῦν ὅμως ἀπὸ ἀλλήλους.
Μἀλιστα ἐνῶ ὁ Πάπας ΑΝΙΚΗΤΟΣ ἀπέδιδε τὴν πασχάλια παράδοση περὶ τῆς ΚΥΡΙΑΚΗΣ στοὺς "ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥΣ" τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης —ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΑΠ. ΠΕΤΡΟ....—ὀ Σμύρνης ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ & ὅλες οἱ Ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἀπέδιδαν τὴν παράδοση περὶ 14ης ΝΙΣΑΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΗΜΕΡΑΣ, στὸν ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΙΩΑΝΝΗ ὁ ὁποῖος <ἐπὶ τὸ στῆθος τοῦ Κυρίου ἀναπεσών, ὃς ἐγενήθη ἱερεὺς τὸ πέταλον πεφορεκὼς καὶ μάρτυς καὶ διδάσκαλος> {ΕΥΣΕΒΙΟΣ, ΕΚΚΛ.ΙΣΤ. V,24}
Μιὰ δεκαετία ἀργότερα—τὰ γράφω ἐν συνόψει—ὁ Πάπας Βίκτωρ ΑΦΟΡΙΣΕ ΤΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ , χωρὶς ὁμως ὁ ἀφορισμὸς νὰ ἐπιλύσει τὸ ζήτημα, (μάλιστα γέννησε καὶ διαμαρτυρίες ἀπὸ πολλοὺς ἐπισκόπους —πχ.ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ —γιὰ τὴν αύστηρότητα τοῦ μέτρου καὶ τὶς ΔΙΧΑΣΤΙΚΕΣ του συνέπειες γιὰ τὴν ενότητα τῶν Ἐκκλησιῶν) ἐνῶ οἱ Μικρασιᾶτες χριστιανοὶ ἀπαντοῦσαν διὰ τῆς Ἐπιστολῆς τοῦ ΠΟΛΥΚΡΑΤΗ ΕΦΕΣΟΥ πρὸς τὸν Πάπα Βίκτωρα σχερικὰ μέ τὴν ἀποστολικὴ παράδοση τους περὶ τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πασχα τὴν 14η Νισὰν τὰ ἑξῆς: < πάντες ἐτήρησαν τὴν ἡμέραν τῆς τεσσαρεσκαιδεκάτης τοῦ πάσχα κατὰ τὸ εὐαγγέλιον, μηδὲν παρεκβαίνοντες, ἀλλὰ κατὰ τὸν κανόνα τῆς πίστεως ἀκολουθοῦντες> {ΕΥΣΕΒΙΟΣ, ΕΚΚΛ.ΙΣΤ. ,ὅ.π.}.
Τελικὰ τὸ ὅλο θέμα ἐπιλύθηκε ἀρκετὰ ἀργότερα ΚΑΤΑ ΤΗΝ Α' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ (325μΧ) ὅταν οἱ Συνοδικοὶ Ἐπἰσκοποι ἀποφάσισαν ΟΤΙ ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΑΣΧΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΠΙΠΤΕΙ ΕΠ’ ΟΥΔΕΝΙ ΜΕ ΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΠΑΣΧΑ (τῶν "θεοκτόνων" Ἰουδαίων...) μὲ συνέπεια οἱ "ΤΕΣΣΑΡΕΣΚΑΙΔΕΚΑΤΙΤΑΙ" νὰ θεωρηθοῦν ὄχι ἁπλῶς σχισματικοί, ἀλλὰ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ ἰουδαΐζοντες ...
Τότε ἀποφασίστηκε ἐπίσης οἱ ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΙ τῆς Ἐκκλησίας τῆς ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ νὰ ὁρὶζουν ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΣ τὸν Πασχάλιο Κύκλο μέ κέντρο τὴν ἀντίληψη ὃτι τὸ ΠΑΣΧΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΟΡΤΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΑΡΙΝΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ δηλ. τὸ ἑβραϊκὸ Πάσχα. κι ἄν τύχει ἡ 14η Νισὰν νὰ συμπέσει Κυριακή, τότε τὸ χριστιανικὸ Πάσχα ΝΑ ΜΕΤΑΤΙΘΕΤΑΙ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ.
Ἔκτοτε, οἱ ΤΕΣΣΑΡΕΣΚΑΙΔΕΚΑΤΙΤΕΣ ἄν καὶ ἀκολουθοῦσαν μιὰν ἀρχαία ἀποστολικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, χαρακτηρισθέντες ὄχι ἁπλῶς ὡς σχισματικοὶ ἀλλὰ ὡς αἱρετικοί, ἐξέλιπαν ,προϊόντος τοῦ χρόνου, ἀπὸ τὸ προσκὴνιο τῆς Ἱστορίας.
