ΥΠΗΡΞΑΝ ΠΟΛΛΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΙ.Ποτέ δέν ὑπῆρξε ἑνιαῖος Γνωστικισμός.
Ὑπάρχουν ὁρισμένα ἐπιστημονικά συγγρἀμματα ποὺ ὄντως γράφουν ἱστορία, ὑπὸ τὴν ἔννοια ὅτι ἀλλάζουν τὶς ἀντιλήψεις ποὺ ἔχουμε γιὰ κάποια πνευματικὰ μεγέθη. Ἑνα τέτοιο σύγγραμμα εἶναι καὶ τό "ΤΙ ΕΝΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΣ;" { What is Gnosticism?} τῆς Karen KING (Cambridge,2003). Παρακάτω παρουσιάζω μιὰ σύντομη περίληψη τοῦ ἐν λόγῳ πονήματος: Ο Γνωστικισμὸς , γράφει ἡ King, δὲν ὑπῆρξε ποτὲ ἕνα ΕΝΙΑΙΟ θρησκευτικὸ φαινόμενο. Ἡ ἀντίληψη περὶ ἑνιαίου κινήματος Γνωστικῶν ἀποτελεῖ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ἀπὸ τὴν νεώτερη ἱστοριογραφία τῆς "ἀντιαιρετικῆς" πολεμικῆς Ἐπισκόπων τοῦ 2ου αἰ. Συγκεκριμένα ,λἐει ἡ King ,ὁ ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ , ὁ ΤΕΡΤΥΛΛΙΑΝΟΣ κλπ κατασκεύασαν τὴν ἔννοια τῆς "αἵρεσης" ἀποκαλῶντας ὅλους τοὺς ( ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ) ἰδεολογικοὺς τους ἀντιπάλους , συλλήβδην ὡς ΓΝΩΣΤΙΚΟΥΣ. Ἔτσι ὅμως "ΜΙΑ ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΗΚΕ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ". Αὐτὰ γράφει ἡ King ἐν ἔτει 2003. Σήμερα βεβαίως γνωρίζουμε ὅτι ὄντως ΥΠΗΡΞΑΝ ΠΟΛΛΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΙ καὶ