Τὸ κρεββάτι τοῦ Τιμάρχου: Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ.
Ἀναλύοντας τὸ θέμα αύτὸ στὸν περιορισμένο χῶρο μιᾶς ἀνάρτησης, θὰ σταθῶ μόνο σὲ δύο σημεῖα·
1. στὸ ὅτι στὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιὀτητα δὲν ὑπῆρχε ὁ βιβλικὸς μῦθος τῆς δημιουργίας τοῦ ΑΔΑΜ καὶ τῆς ΕΥΑΣ , ἀλλὰ πολλοὶ μῦθοι ὅπως πχ ὁ μῦθος τοῦ Ἀριστοφάνη στὸ "ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ" τοῦ Πλάτωνα (189d κ.ἑξ) μιλὰ γιὰ ἀρχέγονους {"ΑΡΧΑΙΑ ΦΥΣΙΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ"} "διπλοὺς" ἀνθρώπους, τούς ΑΝΔΡΟΓΥΝΟΥΣ οἱ ὁποῖοι διχοτομήθηκαν ἀπὸ τὸν Δία μετὰ ἀπὸ κάποια ἀνταρσία τους ΕΞΗΓΩΝΤΑΣ ΕΤΣΙ ΤΗΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΩΣ ΦΥΣΙΚΗ ΡΟΠΗ.
2. τὸ κείμενο τοῦ ΑΙΣΧΙΝΗ "ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ" ὅπου παρουσιάζεται ἡ σχετικὴ νομοθεσία τῶν Ἀθηνῶν (σέ μιὰ ὕστερη βεβαίως περίοδο).
Γράφει λοιπὸν στὸν συγκεκριμένο λόγο του "ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ" (βλ. λεπτομέρειες παρακάτω) ὁ Αἰσχίνης ὅτι κατὰ τὴν νομοθεσία "ἐὰν τις Ἀθηναῖος ἑταιρήσῃ μὴ ἐξέστω αὐτῷ τῶν ἐννέα ἀρχόντων γενέσθαι μηδ' ἱεράσασθαι...μηδὲ ἄρχὴν ἀρχἐτω μηδεμίαν...μήτε κληρωτήν...μήτε χειροτονητήν...
Ἐὰν δὲ τὶς ταῦτα ποιῇ καταγνωσθέντος αὐτοῦ ἑταιρεῖν θανάτῳ ζημιούσθω"
(ΑΙΣΧ. ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ, 21)
[ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ : ἄν κάποιος Ἀθηναῖος ΕΚΔΙΔΕΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙ ΧΡΗΜΑΤΩΝ {=ἑταιρήσῃ} νὰ μὴν τοῦ ἐπιτρέπεται νὰ λαμβάνει ἀξιώματα ἐκ τῶν ἐννἐα ἀρχόντων, οὔτε νὰ μπορεῖ νὰ γίνει ἱερέας....οὔτε νὰ ἀσκεῖ καμμιὰν ἄλλην ἐξουσία ...οὔτε μέ κλήρωση....οὔτε μέ ἐκλογές.. Κι ἄν τὸ κάνει κάποιος ,ἐνῶ ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι ἔχει διατελέσει ἐρώμενος ΕΠΙ ΧΡΗΜΑΣΙ, νὰ τιμωρεῖται μὲ θάνατο].
Τὸ κρίσιμο ρῆμα στὸν ἀνωτέρω νόμο (καὶ σὲ ὅλα τὰ συναφῆ ἀποσπάσματα τοῦ Αἰσχίνη) εἶναι τὸ ρῆμα "ΕΤΑΙΡΕΩ" στὸ ὀποῖο ἐπικεντρώνεται καὶ ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ τὸ παρἀπτωμα. "ΕΤΑΙΡΕΩ" σημαίνει"ΕΚΔΙΔΟΜΑΙ" δηλ. τὸ ἐν λόγῳ ρῆμα περιγράφει τὴν "ΕΠΙ ΧΡΗΜΑΣΙ ἐρωτικὴ σχέση" (ἀφορῶσα καὶ στὰ δύο φῦλα, ἁπλῶς ἐδῶ ἀναφερόμενος ὁ Αἰσχίνης στὸν ΤΙΜΑΡΧΟ καὶ στὴν γνωστὴ ἔκλυτη ζωή του ἐννοεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλικὴ καὶ ὄχι τὴν ἑτεροφυλοφιλικὴ ΕΠΙ ΧΡΗΜΑΣΙ σχέση).
Ὅμως αὐτὸ ποὺ καταδικάζεται ἐδῶ δὲν
εἶναι ἡ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ (ὅπως ὑποστηρίζουν κάποιοι ἐπίτηδες ΠΑΡΑΚΑΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟ ΡΗΜΑ) ἀλλὰ ὁ ΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ,δηλ.ἡ ἐπὶ χρήμασι ΕΚΠΟΡΝΕΥΣΗ.
Καὶ πρἀγματι τὸ διασαφηνίζει αὐτὸ παρακάτω ὁ Αἰσχίνης γράφοντας·
"ὁρίζομαι δ' εἶναι τὸ μὲν ἐρᾱν τῶν καλῶν καὶ σωφρόνων φιλανθρώπου πάθος καὶ εὐγνώμονος ψυχῆς , τὸ δὲ ἀσελγαίνειν ἀργυρίου τινά μισθούμενον ὑβριστοῦ καὶ ἀπαιδεύτου ἀνδρὸς ἔργον εἶναι· καὶ τὸ μὲν ἀδιαφθόρως ἐρᾶσθαί φημι καλὸν εἶναι , τὸ δ' ἐπαρθέντα μισθῷ περπονεῦσθαι αἰσχρόν."(ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ, 137)
[ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ὐποστηρίζω ὅτι τὸ νὰ ἐρωτεύεται κανεὶς ὡραίους καὶ συνετοὺς νέους εἶναι δεῖγμα εύαίσθητης καὶ γενναίας ψυχῆς , τὸ νὰ ἀσελγεῖ ὅμως ἔναντι χρημάτων εἶναι πράξη ἀνθρώπου ὐβριστῆ καὶ ἀγροίκου· καὶ τὸ νὰ γίνεται κανεὶς ἐρώμενος κάποιου ἄνδρα ἄνευ χρημάτων ἰσχυρίζομαι ὅτι εἶναι καλό καὶ ὄμορφο ,ἐνῶ τὸ νὰ ἐκπορνεύεται κανεὶς ἔναντι χρημἀτων εἶναι αἰσχρὸ καὶ ἄσχημο.].
Φρονῶ ὅτι ἡ παράγραφος αὐτὴ (137) τοῦ "ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ" λόγου τοῦ ΑΙΣΧΙΝΗ συνοψίζει ΟΛΗ Η ΚΑΘΑΡΗ ΑΛΗΘΕΙΑ γιὰ τὴν ὁμοφυλοφιλία στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ στὶς ἀντιλήψεις ποὺ εἶχαν γι αὐτὴν οἱ ἀρχαῖοι ἡμῶν πρόγονοι.
Ὅσον ἀφορᾶ τώρα στὸ πρόσωπο τοῦ ΤΙΜΑΡΧΟΥ, αὐτὸς ἦταν φίλος τοῦ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ καὶ τὸ 346πΧ ὅταν ξέσπασε ἡ διαμάχη ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ—ΑΙΣΧΙΝΗ γιὰ τὸ ποιὰ γραμμὴ θὰ διαλέξει ἡ Ἀθήνα ὡς πρὸς τὸν Φίλιππο τῆς Μακεδονίας (ὁ Δημοσθένης κατήγγειλε τὸν Αἰσχίνη ὡς πράκτορα τῶν Μακεδόνων) ὁ Αἰσχίνης κατήγγειλε τὸν Τίμαρχο ὅτι ΕΤΑΙΡΙΖΕΙ δηλ. ἐκπορνεύει τὸ σῶμα του ἀπὸ νεαρὴ ἡλικία ἐπὶ χρήμασι σὲ διάφορους ἐραστὲς καὶ ζήτησε νὰ τοῦ ΑΦΑΙΡΕΘΟΥΝ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ {=ἀτιμία, στὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά}.
Ὁ Τίμαρχος, νἐος μεσοαστικῆς θὰ λἐγαμε σήμερα οἰκογενείας, ὅταν πέθανε ὁ πατέρας του κατασπατάλησε σέ κραιπάλες τὴν πατρικὴ περιουσία —ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΤΣΙ ΙΣΧΥΡΙΖΕΤΑΙ Ο ΑΙΣΧΙΝΗΣ—καὶ ἐν συνεχείᾳ μετακόμισε σὲ ἡλικία 16 ἐτῶν στό "ΙΑΤΡΕΙΟ" ἑνὸς ΕΥΘΥΔΙΚΟΥ στὸν Πειραιᾶ δηλ. σὲ ἕνα κρυφὸ πορνεῖο ἀνδρῶν .
(Τὰ ἰατρεῖα στὴν ἀρχαιότητα συχνὰ ἦταν κρυφὰ πορνεῖα, κάτι σὰν τὰ σὺγχρονα "μασἀζ" κλπ).
Ἀφοῦ κατασπατάλησε τὴν περιουσία τοῦ Εὐθύδικου ὁ Τίμαρχος—λέει πάντα ὁ Αἰσχίνης—μετακόμισε στὸ σπίτι τοῦ ΜΙΣΓΟΛΑ στὸν δῆμο Κολυττοῦ (σημ.περιοχὴ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ).
Καὶ ἐκεῖ ἔκανε τὰ ἴδια προσφέροντας γιὰ χρήματα τὸ κορμί του στὸν Μισγὸλα κατασπαταλῶντας καὶ αύτοῦ τὴν περιουσία καὶ κατόπιν μετακὸμισε σὲ σπίτια ἀλλων ἀνδρῶν ΚΑΙ ΠΑΡΕΛΑΥΝΟΥΝ ΕΔΩ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΙΣΧΙΝΗ ΔΕΚΑΔΕΣ ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΥΫΠΟΛΗΠΤΩΝ ΠΛΟΥΣΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ οἱ ὁποῖοι "σπίτωναν"τόν ὄμορφο νεαρὸ Τίμαρχο.
Βεβαίως ἡ ἀλήθεια εἶναι ὁτι ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΟΙΒΕΣ ΤΟΥ ΤΙΜΑΡΧΟΥ δὲν προσκόμισε ὁ Αἰσχίνης ἁλλά μιλῶντας στὸ κοινὸ τῶν Ἀθηναίων δικαστῶν διερωτὴθηκε πῶς ὁ Τίμαρχος ἐνῶ εἶχε γεννηθεῖ ἄνδρας χρησιμοποίησε τὸ σῶμα του ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ ὡς γυναῖκα {=τὸν ἄνδρα μὲν καὶ ἄρρενα τὸ σῶμα γυναικεῖα ἁμαρτήματα ἡμαρτηκότα;} ΑΥΤΟ ΗΤΑΝ ΚΥΡΙΩΣ ΠΟΥ ΕΝΟΧΛΗΣΕ ΤΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΕΣ, ὅτι δηλ. ὁ Τίμαρχος πρόσφερε ἐπὶ χρήμασι τὸ σῶμα του σὲ ἄνδρες γιὰ παθητικὸ σὲξ καὶ γι αὐτὸ τελικὰ τὸν καταδίκασαν σέ "ἀτιμία" δηλ. ἀφαίρεση τῶν πολιτικῶν του δικαιωμάτων, γεγονὸς ποὺ εἶχε ὡς συνέπεια σύμφωνα με κάποιες (ὄχι ἀσφαλεῖς) πηγές, ὁ Τίμαρχος νὰ αύτοκτονήσει δι’ ἀπαγχονισμοῦ.
[ΣΗΜΕΙΩΣΗ : ὅπως γράφει ὁ DOVER *
τὸ ἐρώτημα στὸ ὁποῖο ὑποβάλλονται τὰ δικά μας δικαστήρια εἶναι:«' Ἔχει ὁ κατηγορούμενος διαπράξει αὐτὸ ποὺ κατηγορεῖται ὄτι ἔχει διαπράξει ἢ ὀχι;» καὶ «ἄν ναὶ, ἀπαγορεύεται ἀπὸ τὸν νόμο;»
Στὸ Ἀθηναϊκό δικαστήριο φαίνεται ὅτι ἀντίθετα ὑποβαλλόταν στὸ ερώτημα: «Μὲ δεδομένη αὐτήν τὴν κατάσταση, ποιὰ μεταχείριση τῶν ἐνδιαφερομένων προσώπων εἶναι πιθανότερο νὰ ἔχει εὐεργετικές συνέπειες γιὰ τὴν κοινωνία;» ]
Ὁ Τίμαρχος δὲν ἦταν ἡ ἐξαίρεση στὴν Ἀθήνα τοῦ 4ου αἰ.πΧ. Τὰ δεκάδες ὀνόματα ποὺ παρελαύνουν στὸν λόγο τοῦ Αἰσχίνη "Κατὰ Τιμάρχου" δείχνουν τὴν ΠΡΟΪΟΥΣΑ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ τὴν περίοδο ἐκεὶνη —ἕνα χρόνο πρίν, εἶχε πεθάνει ὁ Πλάτων—ἡ ὁποία ἑλκυόταν ἀπὸ ΤΟ ΕΥΚΟΛΟ ΚΕΡΔΟΣ τῆς ἀνδρικῆς ὁμοφυλοφιλικῆς πορνείας. Ὅμως στὸν λόγο αὐτὸ τοῦ Αἰσχίνη ἀποκαλύπτεται καὶ κάτι ἄλλο· μπορεῖ νὰ κατηγορεῖ ἡ ἀθηναϊκὴ κοινὴ γνώμη τόν "παθητικό" ἄνδρα ὡς ἁλλἀζοντα τὴν ΦΥΣΗ ἀλλὰ ΔΕΝ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙ ΤΙΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ γενικῶς.
Τὸ ἀντίθετο· τὶς ἀποδέχεται ἀρκεῖ νὰ μὴν γίνονται ΕΠΙ ΧΡΗΜΑΣΙ . Καὶ κυρίως αὐτὸ ποὺ κατηγορεῖ εἶναι τοὺς νεαροὺς ποὺ προσφέρουν τὸ σῶμα τους ΓΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΣΕΞ ὡς γυναῖκες σὲ πλούσιους ἄνδρες ἐπὶ πληρωμῇ. ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙ Ο ΑΙΣΧΙΝΗΣ καὶ αύτὸ τελικὰ δέχτηκαν νὰ καταδικάσουν οἱ Ἀθηναῖοι δικαστές. Καὶ μὴν ξεχνᾶμε ὁτι ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΩ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΙΣΧΙΝΗ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΕΣ ΗΘΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ—γι αὐτὸ καὶ ὁ Αἰσχίνης κέρδισε τὴν δίκη κατὰ τοῦ Τιμάρχου.
Γιὰ τὴν ἱστορία τοῦ θέματος ἀναφέρω ὅτι ὑπερασπιστὴς τοῦ Τιμάρχου ἦταν φυσικὰ ὁ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ὁ ὁποῖος ἐπικαλέστηκε νόμο βάσει τοῦ ὁποίου ὅσοι ἐκπορνεύοντο πλήρωναν φόρο τονίζοντας ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ Τιμάρχου δεν βρίσκεται στὸν κατάλογο ἐκείνων ποὺ ὑποχρεοῦνται σὲ τέτοιου εἴδους φόρο πορνείας.
Ὁ Αἰσχίνης ΜΗΝ ΕΧΟΝΤΑΣ ,ὅπως προεῖπα, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΡΝΕΥΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΑΡΧΟΥ ἐπικαλέστηκε τὴν ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ δηλ. τὴν ΚΑΚΗ ΦΗΜΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΟΡΝΕΥΟΜΕΝΟ ΤΙΜΑΡΧΟ, στὸ κοινὸ τῶν Ἀθηναίων.
____________
*K.DOVER, Ἀρχαία ἑλληνικὴ ὁμοφυλοφιλία, Χιωτέλλης, 1990,σελ.43
___________
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
ΑΙΣΧΙΝΗΣ, ΚΑΤΑ ΤΙΜΑΡΧΟΥ. Introduction, translation and commentary NICK FISHER
Review by: Michael J. Edwards
Ι.ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ, ΠΛΑΤΩΝΟΣ, ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ (τελευταία ἔκδοση ΕΣΤΙΑ, 2012)
J.DAVIDSON, THE GREEKS & GREEK LOVE, 2007
Κ. DOVER, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ,Χιωτέλλης,1990
CATHERINE SALLES, Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ Παπαδήμας,1998
