Ποιὸς πρότεινε τὸν ὅρο "ΟΜΟΟΥΣΙΟΣ" στὴν Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Νικαίας (325μΧ)
Δυστυχῶς ΠΡΑΚΤΙΚΑ τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ εἴτε διότι (τὸ πιθανὠτερο) δέν κρατήθηκαν ,εἴτε διότι καταστράφηκαν ἀπὸ τὶς μεταγενἐστερες ἀρειανιζουσες Συνόδους...
Γιὰ τοὺς μὴ εἰδικοὺς ἀναφέρω ὅτι ὁ ΑΡΕΙΟΣ, πρεσβύτερος τῆς Ἀλεξανδρείας ὑποστήριζε ὅτι ὁ ὅρος "Πατήρ" γιὰ τὸν θεὸ ὑπονοεῖ ὅτι ΚΑΠΟΤΕ ἔγινε Πατέρας, ΠΡΙΝ δὲν ἦταν· ὁμοίως καὶ ὁ Υἰὸς "ΚΑΠΟΤΕ" ἔγινε Υἰος {=ΗΝ ΟΤΕ ΟΥΚ ΗΝ} ἄρα ὁ Ὑιὸς ἔχει ἀρχὴ , δὲν ὑπάρχει ἀπὸ πάντα..
Ὁπότε, ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι φύσει θεὸς ἀλλὰ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ καὶ αὐτὸς ΕΝ ΧΡΟΝῼ —ἐξ οὗ καὶ ἡ παράδοση τῆς Ἁγιογραφίας τοῦ Ἀρειανισμοῦ ποὺ παρουσιάζει ΑΓΕΝΕΙΟ τὸν Χριστό (βλ.φωτό)
Τὸ σκεπτικὸ τοῦ ΑΡΕΙΟΥ βασιζόταν στίς "ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ" τοῦ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ σύμφωνα μὲ τὶς ὁποῖες γιὰ τὶς ΠΡΩΤΕΣ ΟΥΣΙΕΣ (τὰ συγκεκριμένα, ὄντα) δέν μπορεῖ νὰ ἰσχὺει τό "ΠΡΟΣ ΤΙ" {=μαζὶ μέ}.
[ΠΑΡΕΚΒΑΣΗ: Πρῶτες Οὐσίες κατὰ τὸν ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ εἶναι τὰ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ὄντα, πχ. ὁ τάδε ἄνθρωπος, τὸ συγκρεκριμένο δένδρο ἢ τραπέζι κλπ.
Δεύτερες Οὐσίες εἶναι τὰ ΕΙΔΗ (πχ. τὸ εἶδος Ἄνθρωπος) καὶ τὰ ΓΕΝΗ( πχ. τὸ γένος τῶν Θηλαστικῶν κλπ).
Γιὰ τὶς Δεύτερες Οὐσίες ἰσχὐει τό "ΠΡΟΣ ΤΙ" , γιὰ τὶς Πρῶτες ὅμως ΟΧΙ.]
Ἔτσι ὁ ΑΡΕΙΟΣ ἑρμήνευσε ,ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΩΣ, τὴν φράση τοῦ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ <καὶ ὁ Λόγος ἦν ΠΡΟΣ τὸν Θεόν> ὑποστηρίζοντας ὅτι μὲ τὴν πρόθεση "ΠΡΟΣ" δηλώνονται ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡῈΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, ὁ Λὸγος καὶ ὀ Θεός.]
Ἀντίθετη ἄποψη εἶχαν ἐκφράσει οἱ ὑποστηρικτὲς τοῦ ΣΑΒΕΛΛΙΟΥ {ἐξ οὗ καὶ ἡ ὀνομασία "Σαβελλιανοί"} κατὰ τοὺς ὁποίους ὁ ΕΝΑΣ Θεὸς ἐκδηλὠνεται μὲ τρία "ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ" {=πατὴρ, υἰὸς, πνεῦμα} ΕΚ ΜΙΑΣ ΟΥΣΙΑΣ {=ὁμοούσιος}.
Ὁ ὅρος αὐτὸς "ΟΜΟΟΥΣΙΟΝ" εἶχε χρησιμοποιηθεῖ παλαιόθεν ἀπὸ τοὺς Γνωστικούς, τὸν ΩΡΙΓΕΝΗ , τὸν ΤΕΡΤΥΛΛΙΑΝΟ.
Ὅμως στὸ Σαβελλιανικὸ Ὁμοούσιο ΔΕΝ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΝ ΤΑ ΤΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ μεταξύ τους, θεωροὐμενα ὡς "ΜΑΣΚΕΣ" τοῦ Ἑνὸς Θεοῦ.
Ἐπειδὴ οἱ θέσεις τοῦ Ἄρειου ὅτι Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΗΤΑΝ ΚΤΙΣΜΑ δημιούργησαν ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ στὴν Ἀνατολὴ ὁ Μ.Κωνσταντῖνος ἔστειλε τὸν σύμβουλο του ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΚΟΡΔΟΥΗΣ (ΚΟΡΔΟΜΠΑΣ) ΟΣΙΟ γιὰ νὰ ἐπιβάλει ἐκ μέρους του τὴν ἐκκλησιαστικὴ εἰρήνη καί "ἡσυχία" στὶς ἐπαρχίες .
Ὁ Ὅσιος ὅμως διεπίστωσε ὅτι τὸ ζήτημα ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΛΥΘΕΙ ΜΕ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ καὶ πρότεινε στὸν Κων/νο τὴν σύγκληση Παγκόσμιας Συνόδου.
Ἔτσι κι ἔγινε.
Ὁ Κων/νος συγκἀλεσε τὸν ΜΑΪΟ τοῦ 325μΧ τὴν Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴν Νίκαια τῆς Βιθυνίας (ἐπἐλεξε τὴν πόλη αὐτὴ γιὰ νά βρίσκεται κοντά στὴν ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑ ὅπου τότε κατοικοῦσε ὁ Αὐτοκράτωρ).
Ἡ Σύνοδος ἔλαβε χώρα στὸ ΑΝΑΚΤΟΡΟ τῆς Νικαίας καὶ προήδρευσε ὁ Κων/νος ἔχοντας δεξιὰ καὶ ἀριστερά του σέ ἀντικρυστὲς σειρὲς τούς μετέχοντες ἐπισκόπους (περὶ τοὺς 300).
Ο ΑΡΕΙΟΣ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΔΕΚΤΟΣ ΣΤΗΝ ΣΥΝΟΔΟ καὶ οἱ ἡμιαρειανίζοντες φίλοι του ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ καὶ ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ πρότειναν ἕνα μετριοπαθὲς κείμενο, τὸ ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ, στὸ ὁποῖο ὁ Κων/νος πρόσθεσε τὸν ὅρο "ΟΜΟΟΥΣΙΟΣ τῷ Πατρί" γιὰ τὸν Ἰησοῦ.
{Πολλοὶ ἔχουν ὑποστηρίξει ὅτι τὸν ἐν λόγῳ ὅρο πρότεινε ὁ ΟΣΙΟΣ ΚΟΡΔΟΥΗΣ—αὐτὸ ὅμως δὲν ἰσχύει διότι Ο ΟΣΙΟΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ καὶ στὰ λατινικά ἡ λἐξη "ΟΥΣΙΑ" τότε ἐκφραζόταν μέ τὴν λἐξη "SUBSTANTIA"πού σημαίνει "ΥΠΟΣΤΑΣΗ" ἐκ τοῦ sub+sto.
Ἀντιθέτως ὁ Κων/νος γνώριζε ἑλληνικά, ἐκ τῆς ἑλληνίδος μητρός του ΕΛΕΝΗΣ καὶ ἦταν ἐνημερωμένος ἐπὶ τῶν θεολογικῶν—κατ’οὐσίαν φιλοσοφικῶν—ζητημάτων ποὺ ἀπασχολοῦσαν τότε τοὺς χριστιανούς}.
Ἔτσι οἱ Συνοδικοὶ Πατέρες τῆς Νικαίας τὸ 325μΧ διατύπωσαν τὸ ΠΡΩΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ τὸ ὁποῖο ἦταν τὸ ἑξῆς·
< Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεὸν Πατέρα παντοκράτορα, πάντων ὁρατῶν τε και ἀοράτων ποιητήν.
Πιστεύομεν εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, γεννηθέντα ἐκ τοῦ πατρὸς μονογενῆ, τοὐτέστιν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ πατρός, θεὸν ἐκ θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τά τε ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα καὶ σαρκωθέντα καὶ ἐνανθρωπήσαντα, παθόντα, καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανούς, καὶ ἐρχόμενον κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς.
Καὶ εἰς τὸ Ἅγιον Πνεῦμα.
Τοὺς δὲ λέγοντας, ὅτι ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν, καὶ πρὶν γεννηθῆναι οὐκ ἦν, καὶ ὅτι ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως ἢ οὐσίας φάσκοντας εἶναι, [ἢ κτιστόν,] τρεπτὸν ἢ ἀλλοιωτὸν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, [τούτους] ἀναθεματίζει ἡ καθολικὴ [καὶ ἀποστολικὴ] ἐκκλησία >
{βλ. Β.ΦΕΙΔΑΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, τ.Α’, Ἀθήνα 1994, σελ.459}
[ ΣΗΜΕΙΩΣΗ : ἡ σημερινὴ διατύπωση τοῦ "ΠΙΣΤΕΥΩ" καθιερώθηκε στὴν Β’ Οἰκουμενικὴ τῆς Κων/πολεως τὸ 381μΧ) ]
Ὁ Ἀρειανισμὸς ὡστόσο, δὲν ἐξαλείφθηκε μὲ τὴν Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ΟΥΤΕ ΕΙΡΗΝΕΥΣΕ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ.
Ἀντιθέτως , διαπιστώνοντας ὁ Κων/νος ὅτι οἱ πληθυσμοὶ τῆς Ἀνατολῆς ἐνἐμεναν στὶς θέσεις τους (τὸ ἴδιο καὶ οἱ οἰκεῖοι του, πχ. ἡ ἀρειανίζουσα ἀδελφή του Κωνσταντία ἢ ἡ ΗΜΙ‒αρειανίζουσα μητέρα του Ἑλἐνη) καὶ ἐπηρεαζόμενος ἀπὸ τοὺς δύο Εὐσέβειους, Ἐπισκόπους Νικομηδείας καὶ Καισαρείας, ἀνέκρουσε πρύμναν καὶ προσπαθῶντας νὰ εἰρηνεύσει τὴν Ἐκκλησία , συγκάλεσε τὸ 335μΧ τὴν ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΤΥΡΟΥ προκειμένου νὰ δικάσει τὸν Μ.ΑΘΑΝΑΣΙΟ ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα γιὰ νά δικαιώσει τὸν ΑΡΕΙΟ ὁ ὁποῖος τελικά ΕΠΕΣΕ μᾶλλον ΘΥΜΑ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ* τὸ 336μΧ στὰ δημόσια ἀποχωρητήρια τῆς Κων/πολης στό ΦΟΡΟΥΜ τοῦ ΚΩΝ/ΝΟΥ (σημ.Çemberlitaş).
Πάντως ὁ ὅρος "ΟΜΟΟΥΣΙΟΝ" ἐξακολούθησε ἐπὶ πολὺ νά προβληματίζει τὴν Ἐκκλησἰα (πολλοὶ τὸν χαρακτήριζαν ΜΗ ΓΡΑΦΙΚΟ—δηλ. ὅρο ποὺ δέν ὑπάρχει στὴν Βίβλο) γι αὐτὸ ἡ Β’ Οίκουμενικὴ Σύνοδος (Κων/πολη, 381μΧ) ΑΠΕΦΥΓΕ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΕΣΕΙ ΟΜΟΟΥΣΙΟΝ ΤΟ ΑΓ.ΠΝΕΥΜΑ—ἒμεινε μόνον στοὺς χαρακτηρισμούς "ΚΥΡΙΟΝ" καί"ΖΩΟΠΟΙΟΝ"...
__________
*<Η ΕΔΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΚΠΙΠΤΕΙ ΚΑΙ ΠΛΗΘΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΕΞΗΚΟΛΟΥΘΕΙ, ΚΑΙ ΤΑ ΛΕΠΤΑ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ ,ΣΥΝΕΤΡΕΧΕ ΔΕ ΑΙΜΑ ΑΥΤΩ ΣΠΛΗΝΙ ΚΑΙ ΗΠΑΤΙ' ΑΥΤΙΚΑ ΕΤΕΘΝΗΚΕΙ >
[ Σωκράτης Σχολαστικός, Εκκλησιαστική Ιστορία, 1,38 ]
