ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΟΚΡΑΤΙΑ.

Από Διαμαντῆς Κούτουλας / ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Σεπτεμβρίου 21, 2021

Συστήνω σὲ ὅσους ἐνδιαφἐρονται γιὰ τὴν βυζαντινὴ Ἱστορία, πρὶν διαβάσουν Ὀστρογκόρσκι ἤ Βασίλιεφ, νὰ ρίξουν μιὰ ματιὰ στὸ εἰσαγωγικὸ ἐγχειρίδιο "Η ΒΥΖΑΝΤΝΗ ΘΕΟΚΡΑΤΙΑ" (βλ. φωτό) τοῦ γνωστοῦ βυζαντινολόγου Ράνσιμαν—ἄν καὶ διαφωνῶ μὲ τὸν τίτλο "θεοκρατία" πού παραπέμπει στὸ ΙΣΛΑΜ ὅπου τὸ ΚΟΡΑΝΙ ἀποτελεῖ ΚΑΙ νομικὸ κώδικα, κάτι ποὺ δὲν συμβαίνει στὸν χριστιανισμό.

Δὲν θὰ κάνω παρουσίαση ἐδῶ αὐτοῦ τοῦ θεμελιακοῦ βιβλίου (γιὰ κάθε ἱστορικό) ἁπλῶς θὰ συνοψίσω τέσσερα , χαρακτηριστικὰ σημεῖα αὐτῆς τῆς μελέτης:

1. τὴν αὐτοκρατορία οἱ βυζαντινοὶ (οἱ ὁποῖοι ποτὲ δὲν τὴν ὀνόμασαν "βυζαντινή", ἀλλὰ πάντοτε ΡΩΜΑΪΚΗ* ) τὴν θεωροῦσαν ἐπίγειο ἀντίγραφο τῆς Βασιλείας τοῦ θεοῦ.

Κατὰ συνέπειαν ,ὁ βυζαντινὸς αὐτοκράτωρ θεωρεῖτο ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ στὴν γῆ, σὲ ὅλη τὴν γῆ, ἐξ οὗ καὶ ἡ οἰκουμενικὴ ἰδεολογία τῆς βυζ.αὐτοκρατορίας DOMINIO MUNDI (ποὺ ἀργότερα συμβολίστηκε μὲ τὸν Δικἐφαλο Ἀετό).

ΕΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ, ΜΙΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΕΠΙ ΓΗΣ ΩΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ {"μίμησις" στὴν πλατωνίζουσα ἑλληνικὴ τῆς ἐποχῆς}.

2. στὸ Βυζάντιο δὲν ὑπῆρχε διάκριση Πολιτείας καὶ Ἐκκλησίας·

στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως μὲ τὴν λέξη "Ἐκκλησία" οἱ βυζαντινοὶ ἐννοοῦσαν ὁλόκληρο τὸ σῶμα τῶν πιστῶν (ζώντων τε καὶ τεθνεώτων) δηλ. τῶν ΥΠΗΚΟΩΝ τῆς αὐτοκρατορίας.

Ἡ ἔλλειψη αὐτῆς τῆς διάκρισης μεταξὺ Πολιτείας καί Ἐκκλησίας γέννησε καὶ τὰ μεγαλύτερα προβλήματα στὴν βυζαντινὴ ἱστορία, καθότι ἁκυρώθηκε κάθε ἀνεξιθρησκία καὶ κάθε ὑπὴκοος ὑποχρεοῦτο νὰ ἀκολουθεῖ τὴν ΠΙΣΤΗ τῆς Κων/πολης.

3. ὅλη αὐτὴ ἡ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ τοῦ Βυζαντίου (ὅπως ἔχει γράψει καὶ ἡ ΑΡΒΕΛΕΡ) στηρίχτηκε στὴν ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ἀντίληψη τῶν ΣΤΩΙΚΩΝ ὅτι ὁ βασιλιᾶς εἶναι ὁ ΕΜΨΥΧΟΣ ΝΟΜΟΣ ἐπὶ γῆς καὶ τὸ Κράτος ἀποτελεῖ , ὅπως προεῖπα, πλατωνική "ΜΙΜΗΣΗ" τῆς οὐράνιας ἁρμονίας τοῦ Σύμπαντος. ( Ὁ ΕΚΦΑΝΤΟΣ εἶχε ἀποκαλέσει τὸν βασιλιᾶ "ΛΟΓΟ ΘΕΟΥ").

4. τὴν Πολιτικὴ ἰδεολογία τοῦ Βυζαντίου περὶ τοῦ αὐτοκράτορα ὡς (στωικοῦ) ΕΜΨΥΧΟΥ ΝΟΜΟΥ καὶ τῆς αύτοκρατορίας ὡς ΑΝΤΙΤΥΠΟΥ τῆς ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ ,συνόψισε στὰ ἔργα του πρῶτος ὁ ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ("Εἰς Κωνσταντῖνον Τριακονταετηρικός") μὲ τὶς κατάλληλες τροποποοήσεις· ὁ αὐτοκράτωρ δὲν εἶναι ὁ θεὸς μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ,ἀλλὰ ὁ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ τοῦ θεοῦ ἐπὶ γῆς.

( Ἀντιθέτως ἡ Δύση ἐπέλεξε ὡς πολιτικὴ ἰδεολογία της τὴν ἀντίθετη ἀντίληψη τῆς "ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ" τοῦ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ.)

Καὶ μιὰ ἐπισήμανση ,τέλος, δική μου·

αὐτὴ ἡ βυζαντινὴ πολιτικὴ ἰδεολογία ποὺ διατύπωσε ὁ ΕΥΣΕΒΙΟΣ τὸ 336μΧ, εἶχε συλλάβει ὁ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ἤδη ἀπὸ τὸ 325μΧ ΟΤΑΝ ΠΡΟΤΕΙΝΕ ΣΤΗΝ Α’ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΟΝ ΟΡΟ "ΟΜΟΟΥΣΙΟΣ" (τὸν ὁποῖον κατὰ πᾶσαν πιθανὀτητα εἰσηγήθηκε στὸν Κων/νο, ὁ σὺμβουλος του περὶ τὰ ἐκκλησιαστικά, ΟΣΙΟΣ ἐπίσκοπος Κορδούης )

Προφανῶς , θὰ σκέφτηκε ὁ Κωνσταντῖνος, ὅτι ἔχει ἄλλη ἀξία ὁ βυζ.αὐτοκράτωρ νὰ εἶναι ἀντιπρόσωπος ἑνὸς ὁμοουσίου Κυρίου δηλ. ΘΕΟΥ στὴν γῆ, παρὰ ἀντιπρόσωπος ἑνὸς Κυρίου ἁπλοῦ κτίσματος..

Τελικά, μὲ τὸν "ΤΡΙΑΚΟΝΤΑΕΤΗΡΙΚΟ" λόγο τοῦ ΕΥΣΕΒΙΟΥ (καὶ μέ τὸ ΟΜΟΟΥΣΙΟΝ) θεμελιώθηκε ἐπὶ Μ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ,γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἱστορία, ἡ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΜΟΝΑΡΧΙΑ.