Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΡΡΩΜΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ (Ανασκαφή Kom El Dikka/ αρχ. ΠΑΝΕΙΟΝ)
Ἄν τὸ πρῶτο "Πανεπιστήμιο" τῆς Ἱστορίας
ἦταν ἡ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ, τὸ σημαντικώτερο & πιὸ καθοριστικὸ στὴν Ἱστορία τοῦ Πνεύματος ὑπῆρξετὸ Πανεπιστήμιο Αλεξανδρείας μὲ τὰ πολλὰ ὀνόματα (ΜΟΥΣΕΙΟΝ, ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟΝ/AUDITORIUM, ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΝ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ κλπ).
Ἡ Ἀλεξάνδρεια ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν Πτολεμαίων ὡς τὸ 797 μΧ ποὺ ἰσοπεδώθηκε ἀπὸ τὸν πιὸ καταστροφικὸ σεισμὸ στὴν ἱστορία της, ὑπῆρξε ἡ ..."Μέκκα" τῶν ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ , θετικῶν καὶ ἀνθρωπιστικῶν.
Ἀπὸ τὸν ΕΥΚΛΕΙΔΗ ὥς τὸν ἀστρονόμο ΚΛΑΥΔΙΟ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟ ,κι ἀπὸ τὴν ΥΠΑΤΙΑ ὡς τὸν ΙΩΑΝΝΗ ΦΙΛΟΠΟΝΟ ,τὸ Πανεπιστήμιο Ἀλεξανδρείας, ἡ Φιλοσοφικὴ Σχολή της , ὅπως λέγεται, πάντα πρωτοποροῦσε στὴ γνώση
(αὐτὸ φαινεται ἄλλωστε καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς τῆς ραγδαίας ἀνάπτυξης τῶν Ἐπιστημῶν στοὺς ΑΡΑΒΕΣ ,ΜΕΤΑ τὴν κατάκτηση τῆς Αἰγύπτου ..)
Ἰδιαιτέρως στὴν ὑστερορρωμαϊκὴ & πρωτοβυζαντινὴ περίοδο στὴν Φιλοσοφική Σχολή Ἀλεξανδρείας ,τὴν οἱονεὶ νεοπλατωνική , ἔγινε ἡ ΣΥΝΘΕΣΗ Χριστιανισμοῦ Νεοπλατωνισμοῦ ,ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν ΑΠΟΦΑΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
(= ὁ Θεὸς εἶναι Ἀκατάληπτος, ὡς παντελῶς Ἀνόμοιος μὲ τὰ Ὄντα) ,ἡ ὁποία ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙ τὴν νεοπλατωνικὴ ΑΓΝΩΣΙΑ (=τὸ ΕΝ εἶναι ἀδύνατο νὰ γνωσθεῖ , ἐπειδὴ κάθε Γνώση προϋποθέτει διάκριση μεταξὺ Γνωρίζοντος Ὑποκειμένου- Γνωριζόμενου Ἀντικειμένου).
Κατεξοχὴν φαίνεται νὰ ἐπωφελήθηκε ἡ Ἀλεξάνδρεια μὲ τὸ ΔΙΑΤΑΓΜΑ τοῦ Θεοδοσίου Β' τὸ 425 μΧ, περὶ τῆς Ἱδρύσεως Πανεπιστημίων (Auditoria/ Ἀκροατήρια), ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὶς ἀνακαλύψεις τῆς Ἀρχαιολογικῆς Σκαπάνης τῶν Πολωνῶν Ἀρχαιολόγων ποὺ ἔφερε στὸ φῶς τὸ ΜΟΝΑΔΙΚΟ πανεπιστημιακὸ ἵδρυμα τῆς Ἀρχαιότητας ,στὴν Kom El Dikka , στὸ κέντρο τῆς σημερινῆς (ἀλλὰ καὶ τῆς βυζαντινῆς) Ἀλεξανδρείας.
Κατεξοχὴν φαίνεται νὰ ἐπωφελήθηκε ἡ Ἀλεξάνδρεια μὲ τὸ ΔΙΑΤΑΓΜΑ τοῦ Θεοδοσίου Β' τὸ 425 μΧ, περὶ τῆς Ἱδρύσεως Πανεπιστημίων (Auditoria/ Ἀκροατήρια), ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὶς ἀνακαλύψεις τῆς Ἀρχαιολογικῆς Σκαπάνης τῶν Πολωνῶν Ἀρχαιολόγων ποὺ ἔφερε στὸ φῶς τὸ ΜΟΝΑΔΙΚΟ πανεπιστημιακὸ ἵδρυμα τῆς Ἀρχαιότητας ,στὴν Kom El Dikka , στὸ κέντρο τῆς σημερινῆς (ἀλλὰ καὶ τῆς βυζαντινῆς) Ἀλεξανδρείας.
Στὴν περιοχή , λοιπόν, Kom El Dikka τῆς σημερινῆς Ἀλεξανδρείας - στὴν ἀρχαία συνοικία ΠΑΝΕΙΟΝ-ἡ Πολωνικὴ Ἀρχαιολογικὴ Ἀποστολὴ ὑπὸ τὴν Δ/νση τοῦ G. Majcherek
(οἱ ἀνασκαφὲς εἶχαν ξεκινήσει τὸ 1960 ὑπὸ τὴν διεύθυνση τοῦ K. Michalowski ) ἔφερε στὸ φῶς διπλα στὸ Ρωμαϊκὸ θέατρο ,κάθετα στὴν ΚΑΝΩΠΙΚΗ ΟΔΟ (σημ.λεωφόρο El Horeya)
μιὰ 20άδα Ἀμφιθεάτρων (auditoria)τῶν Φιλοσοφικῶν κλπ Σχολῶν τῆς ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ Ἀλεξανδρείας
τοῦ 4ου αἰ μΧ ποὺ ὑπολογίζεται νὰ στέγαζαν περὶ τοὺς 500 φοιτητές, μιὰ ὁλόκληρη .Πανεπιστημιούπολη δηλαδὴ ὅπως φαίνεται ἄλλωστε στὸν χάρτη τῶν Ἀνασκαφῶν (θυμίζοντας τὶς Σχολὲς ποὺ περιγράφει ὁ Νόμος τῆς 27/ΦΕΒ/ 425 μΧ
τοῦ Θεοδοσίου Β',γιὰ τὴν Ἵδρυση τοῦ Πανεπιστημίου Κων/πολης στὸ Καπιτώλιο,δίπλα ἀπὸ τὴν Ἁγ.Σοφία -Auditorium Capitolis-ποὺ προέβλεπε 32 Ἀμφιθέατρα/"ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΑ" Διδασκαλίας γιὰ τοὺς Καθηγητὲς τῶν "Ἐλευθερίων Τεχνῶν"/magistri liberalium litterarum)
Τὰ ἀμφιθέατρα αὐτὰ τοῦ 4ου αἰ μΧ { μὲ κεντρική ΑΨΙΔΩΤΗ Αἴθουσα Διδασκαλιας μὲ κερκίδες ,ποὺ θυμίζει..ΣΥΝΘΡΟΝΟ Πρωτοβυζαντινοῦ Χριστιανικοῦ Ναοῦκαὶ μὲ ἕνα podium στὴ μέση τοῦ ἀμφιθεάτρου ,πιθανῶς,γιὰ παρουσιάσεις }διατηρήθηκαν σὲ ὅλη τὴν ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, μάλιστα ,οἱ ἀνασκαφὲς δείχνουν ὅτι ἐπιβίωσαν τὰ Auditoria αὐτὰ τῶν Ἐπιστημονικῶν & Φιλοσοφικῶν Σχολῶν
καὶ μετὰ τὴν Ἀραβικὴ Κατάκτηση τῆς Ἀλεξανδρείας τὸ 642 μΧ.
Ἡ περιοχὴ αὐτή , τὸ ΠΑΝΕΙΟΝ, μέχρι τὸν 3ο αἰ μΧ ἦταν ἡ ,τρόπον τινα, ἐξοχικὴ συνοικία τῆς Ἀλεξανδρείας γεμάτη ΕΠΑΥΛΕΙΣ (τὰ ψηφιδωτὰ δάπεδα τῶν ὁποίων ἔχει φέρει στὸ φῶς ἡ ἀρχαιολογικὴ σκαπάνη).
Τὸν 4ο αἰ μΧ μετεφέρθη ἐκεῖ τὸ πολιτικὸ κέντρο τῆς πόλης , πιθανῶς μετὰ ἀπὸ τὸν σεισμὸ τοῦ 262 μΧ ποὺ βυθισε τὴ Βασιλικὴ Συνοικία στὸ Ἀνατ.λιμάνι ("Λοχιάς")καὶ κατέστρεψε τὸ παλαιὸ πτολεμαϊκὸ κέντρο τῆς πόλης (ΒΡΟΥΧΕΙΟΝ).
καὶ μετὰ τὴν Ἀραβικὴ Κατάκτηση τῆς Ἀλεξανδρείας τὸ 642 μΧ.
Ἡ περιοχὴ αὐτή , τὸ ΠΑΝΕΙΟΝ, μέχρι τὸν 3ο αἰ μΧ ἦταν ἡ ,τρόπον τινα, ἐξοχικὴ συνοικία τῆς Ἀλεξανδρείας γεμάτη ΕΠΑΥΛΕΙΣ (τὰ ψηφιδωτὰ δάπεδα τῶν ὁποίων ἔχει φέρει στὸ φῶς ἡ ἀρχαιολογικὴ σκαπάνη).
Τὸν 4ο αἰ μΧ μετεφέρθη ἐκεῖ τὸ πολιτικὸ κέντρο τῆς πόλης , πιθανῶς μετὰ ἀπὸ τὸν σεισμὸ τοῦ 262 μΧ ποὺ βυθισε τὴ Βασιλικὴ Συνοικία στὸ Ἀνατ.λιμάνι ("Λοχιάς")καὶ κατέστρεψε τὸ παλαιὸ πτολεμαϊκὸ κέντρο τῆς πόλης (ΒΡΟΥΧΕΙΟΝ).
Τότε (ἤ πιθανῶς μετὰ τὸν καταστροφικὸ σεισμὸ
τοῦ 365 μΧ τῆς Κρήτης ποὺ προκάλεσε καταστροφικὸ τσουνάμι ) ἄρχισε νὰ κτίζεται ὅλο αὐτὸ τὸ συγκρότημα τῶν Ἀμφιθεάτρων, Γυμνασίων, Βαλανείων κλπ δίπλα στὸ Ρωμαϊκὸ θέατρο ποὺ στεγάστηκε μὲ τροῦλλο (ὁ ὁποῖος κατέπεσε στὸν σεισμὸ τοῦ 535 μΧ σύμφωνα μὲ τὶς ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες & τὶς ἱστορικὲς πηγές) .
τοῦ 365 μΧ τῆς Κρήτης ποὺ προκάλεσε καταστροφικὸ τσουνάμι ) ἄρχισε νὰ κτίζεται ὅλο αὐτὸ τὸ συγκρότημα τῶν Ἀμφιθεάτρων, Γυμνασίων, Βαλανείων κλπ δίπλα στὸ Ρωμαϊκὸ θέατρο ποὺ στεγάστηκε μὲ τροῦλλο (ὁ ὁποῖος κατέπεσε στὸν σεισμὸ τοῦ 535 μΧ σύμφωνα μὲ τὶς ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες & τὶς ἱστορικὲς πηγές) .
Τὸν 5ο αἰ μΧ εἶχε ὁλοκληρωθεῖ πλέον αὐτὴ ἡ μεγάλη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ μὲ τὴν 20άδα τῶν Ἀμφιθεάτρων της κατὰ μῆκος στοῶν μὲ κατεύθυνση Β-Ν.
Ἡ Πανεπιστημιούπολη τῆς Βυζαντινῆς Ἀλεξανδρείας διατηρήθηκε ἀκόμα καὶ μετὰ τὴν Ἀραβικὴ Κατάκτηση τοῦ 642 μΧ (ὅπως δείχνουν οἱ Ἀνασκαφές τῆς Πολωνικῆς Ἀποστολῆς) καὶ ἐπιβεβαιώνει ἔτσι τὴν μεγάλη ἀνάπτυξη τῶν ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Ὕστερης Ἀρχαιότητας( ποὺ γνωρίζουμε ἀπὸ τὶς ἱστορικὲς πηγές) ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι ΥΠΗΡΞΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΟΠΗ καθ'ὅλη τὴν ὑστερορρωμαϊκὴ & βυζαντινή Περίοδο,τὴν ὁποία ΔΕΝ ἐπηρέασε
ἡ ἐπιβολὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ (ὅπως νομίζαμε).
Ἡ ὁλη περιοχὴ ἔπαψε νὰ ὑπάρχει τὸ 797 μΧ ὅταν ἕνας καταστροφικὸς σεισμὸς ΙΣΟΠΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ, ὁπότε ἡ περιοχὴ ἐγκαταλείφτηκε ὁριστικὰ καὶ ἀργότερα μετατράπηκε σὲ Μουσουλμανικό Νεκροταφεῖο.
Ἡ Πανεπιστημιούπολη τῆς Βυζαντινῆς Ἀλεξανδρείας διατηρήθηκε ἀκόμα καὶ μετὰ τὴν Ἀραβικὴ Κατάκτηση τοῦ 642 μΧ (ὅπως δείχνουν οἱ Ἀνασκαφές τῆς Πολωνικῆς Ἀποστολῆς) καὶ ἐπιβεβαιώνει ἔτσι τὴν μεγάλη ἀνάπτυξη τῶν ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Ὕστερης Ἀρχαιότητας( ποὺ γνωρίζουμε ἀπὸ τὶς ἱστορικὲς πηγές) ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι ΥΠΗΡΞΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΟΠΗ καθ'ὅλη τὴν ὑστερορρωμαϊκὴ & βυζαντινή Περίοδο,τὴν ὁποία ΔΕΝ ἐπηρέασε
ἡ ἐπιβολὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ (ὅπως νομίζαμε).
Ἡ ὁλη περιοχὴ ἔπαψε νὰ ὑπάρχει τὸ 797 μΧ ὅταν ἕνας καταστροφικὸς σεισμὸς ΙΣΟΠΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ, ὁπότε ἡ περιοχὴ ἐγκαταλείφτηκε ὁριστικὰ καὶ ἀργότερα μετατράπηκε σὲ Μουσουλμανικό Νεκροταφεῖο.
Γιὰ μιὰ παρουσίαση τῶν εὑρημάτων ἀπὸ τὶς ἀνασκαφὲς βλ. :
(ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΟΛΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ:
D.Tarara/
ΠΟΛΩΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ)
______________________________________________________
ΥΓ βορείως τῆς ἀνασκαφικῆς περιοχῆς βρίσκεται τὸ Μουσεῖο { οἰκία} τοῦ Καβάφη, ἐνῶ δυτικὰ ὑπάρχει τὸ Τζαμί Nabi Daniel { ὅπου κατὰ τὸν θρῦλο βρίσκεται ὁ Τάφος τοῦ Ἀλεξάνδρου}.
ΥΓ2
παρόμοιας ἀρχιτεκτονικῆς Φιλοσοφική Σχολή βρέθηκε τὸ 1955 στὴν Ἀθήνα,στὴν ἀρχή τῆς ὁδοῦ Διον. Ἀρεοπαγίτου (ἀπέναντι ἀπὸ τὸ Ἡρώδειο) στὴν ΟΙΚΙΑ ΠΡΟΚΛΟΥ(τοῦ γνωστοῦ Νεοπλατωνικοῦ τοῦ 5ου αἰ μΧ)-ἀλλὰ δυστυχῶς ἐπιχωματώθηκε κάτω ἀπὸ τὸν δρόμο..
Ἐπίσης μιὰ ἄλλη ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ στεγαζόταν στὸν χῶρο τῆς ἀρχαίας ΑΓΟΡΑΣ —ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ —πάνω στὸ προηγούμενο ΩΔΕΙΟ ΑΓΡΙΠΠΑ, ἡ ὁποία ἔκλεισε μέ τὸ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ τὸ 529μΧ.
(ΠΗΓΗ: ancientathens3d.com)
________________
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : εἶναι σαφές ἀπὸ τὰ παραπάνω ὅτι ἀπὸ τὴν ἀρχιτεκτονικὴ τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ ΘΕΑΤΡΟΥ προέρχονται ὄχι μόνο τὰ ἀμφιθέατρα τῶν ἀρχαίων Φιλοσοφικῶν Σχολῶν, ἀλλὰ καὶ τα ΣΥΝΘΡΟΝΑ τῶν Χριστιανικῶν ,πρωτοβυζαντινῶν Ναῶν
(βλ Ἑκατονταπυλιανή Πάρου)
_________
_____
Σημαντικές ἡμερομηνίες
γιὰ τὴν Ἱστορία
τῆς Ἀλεξάνδρειας :
262 μΧ : ΚΑΤΑΒΥΘΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΟΙΚΙΑΣ
ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ
(Ἀνατολικό Λιμάνι)
ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟ .
Τὸ διοικητικό Κέντρο τῆς Πόλης
μεταφέρεται βορειότερα στὸ ΠΑΝΕΙΟΝ
(σημ. Kom El Dikka)
365 μΧ : ΤΣΟΥΝΑΜΙ
ἀπό Σεισμό τῆς Κρήτης
καταστρέφει μέγα μέρος
τῆς παραλιακῆς πόλης.
391 μΧ : Καταστροφή τοῦ ΣΕΡΑΠΕΙΟΥ ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Θεόφιλο
415 μΧ : Λυντσάρισμα τῆς νεοπλατωνικῆς ΥΠΑΤΙΑΣ
ἀπό τοὺς "παραβολάνους" τοῦ Πατριάρχη Κύριλλου.
535 μΧ : Σεισμός καταστρέφει μέγα μέρος τῆς πόλης .
Τότε κατέπεσε καὶ ὁ τροῦλλος ποὺ στέγαζε τὸ Ρωμαϊκό Θέατρο.
642 μΧ ΑΡΑΒΙΚΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ
797 μΧ : Πολύ ἰσχυρός σεισμός ἰσοπεδώνει τὴν Αλεξάνδρεια.
Ἡ περιοχή τοῦ Κέντρου (ΠΑΝΕΙΟΝ ,σημ. Kom El Dikka) ἐγκαταλείπεται καὶ ἀργότερα μετατρέπεται σὲ Μουσουλμανικό Νεκροταφεῖο .
Τότε κατέπεσε καὶ τὸ πάνω μέρος
τοῦ ΦΑΡΟΥ τῆς Ἀλεξανδρείας.
________________________
_____________
ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΑ
(Auditoria)
ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
(σημ.KOM EL DIKKA)
_______
_______
_________
ΡΩΜΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΧΩΡΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ & ΩΔΕΙΟ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
________
Η ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
(797 ΜΧ)
