ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΗΓΕΣ.

ΧΑΡΤΗΣ ΑΡΧ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

( ΑΠΟ ΤΟΝ FALAKI)

ΧΑΡΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΠΟΛΗΣ

1) Ἐκ προοιμίου νὰ ἐνημερώσω ὅτι ΟΛΕΣ οἱ ἀρχαῖες πηγὲς τοποθετοῦν τὸν Τάφο τοῦ Ἀλεξάνδρου στὴν ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ τῆς Αἰγὐπτου ΚΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ ΑΛΛΟΥ, στὸ ΣΩΜΑ ἢ ΣΗΜΑ, στὴν ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ, πιθανῶς στὴν συμβολὴ δύο μεγάλων κεντρικῶν λεωφόρων τῆς πόλης, τῆς ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ (L1) ΚΑΝΩΠΙΚΗΣ ,σημ. el Horeya, στὴν κατεύθυνση ἀνατολῆς—δύσης & ΤΗΣ κάθετης τῆς ΡΗΓΙΑΣ ( R1 ) στὴν κατεύθυνση βορρᾶ—νότου ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΣΕ ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΛΟΧΙΑΔΟΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ (Βλ στὸ ἀνωτέρω σχεδιάγραμμα τοῦ Falaki τοῦ 19ου αἰ. τὴν συμβολὴ τῶν ὀδῶν L1-R1, ὅπου σήμερα ἀνασκάπτει ἡ ἀρχαιολόγος ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ στό ΠΑΡΚΟ ΣΑΛΑΛΑΤ).

Δέν θὰ ἀπαριθμήσω ἐδῶ ὅλες τὶς πηγὲς παρὰ μόνο ὡς σύνοψη τους, τὸν ΣΤΡΑΒΩΝΑ (1ος αἰ.πΧ—1ος αἰ.μΧ) ποὺ ΕΠΙΣΚΕΦΤΗΚΕ ΤΟ 24πΧ ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ εἶδε τὸν Τὰφο ΚΑΙ τὸ Σῶμα τοῦ Ἀλεξάνδρου & γράφει :<μέρος τῶν βασιλείων ἐστὶ καὶ τὸ καλούμενον Σῆμα ,ὅ περίβολος ἦν ἑν ᾧ αἱ τῶν βασιλἐων ταφαὶ καὶ ἡ Ἀλεξάνδρου> {=μέρος τῶν ἀνακτόρων εἲναι καὶ τὸ λεγόμενο Σῆμα , τὸ ὁποῖο ἦταν ἕνας περίβολος ὁπου βρίσκονται οἱ τάφοι τῶν βασιλέων καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου—ΣΤΡΑΒΩΝ, ΓΕΩΓΡ., ΙΖ,C 794}

Καὶ συνεχίζει:

<τὸ σῶμα τοῦ Ἀλεξάνδρου κομίσας ὁ Πτολεμαῖος ἐκήδευσεν ἐν τῇ Ἀλεξανδρεἰᾳ ὅπου νῦν ἔτι κεῖται, οὐ μὴν ἐν τῇ αὐτῇ πυἐλῳ · ὑαλίνη γὰρ αὕτη ,ἐκεῖνος δ’ἐν χρυσῇ κατέθηκεν{=τὸ σῶμα τοῦ Ἀλεξάνδρου τὸ ἔφερε ὁ Πτολεμαῖος καὶ τὸ κήδευσε στὴν Ἀλεξἀνδρεια ΟΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ. Μόνο πού δέν βρίσκεται στὴν ἴδια σαρκοφάγο. Ἐκεῖνος τὸν ἔβαλε σὲ χρυσῆ, ἑνῶ ἡ τωρινὴ εἶναι γυἀλινη —μᾶλλον ἐννοεῖ ἀλαβάστρινη, βλ.ΣΤΡΑΒΩΝ ὅ.π.}.

Τὴν ρωμαϊκὴ ἐποχὴ ὑπῆρξαν πολλοὶ οἱ Ρωμαῖοι Ἡγεμόνες πού ἐπισκέφτηκαν τὸν Τάφο τοῦ Ἀλεξανδρου, ἀπὸ τὸν ΙΟΥΛΙΟ ΚΑΙΣΑΡΑ τὸ 48πΧ καὶ τὸν ΟΚΤΑΒΙΑΝΟ ΑΥΓΟΥΣΤΟ τὸ 30πΧ ,ὁ ὁποῖος χαϊδεύοντας τὸ πρόσωπο τῆς ταριχευμένης σοροῦ τοῦ Ἀλεξάνδρου ἔσπασε μέρος τῆς μύτης {=τὸ μὲν τοῦ Ἀλεξάνδρου σῶμα εἶδε, καὶ αὐτοῦ καὶ προσήψατο, ὥστε τι τῆς ῥινός, ὥς φασι, θραυσθῆναι —ΔΙΩΝ ΚΑΣΣΙΟΣ, 51,16},ἕ ως τὸν ΚΑΛΙΓΟΥΛΑ, τὸν ΣΕΠΤΙΜΙΟ ΣΕΒΗΡΟ καὶ τὸν ΚΑΡΑΚΑΛΛΑ τὸ 215μΧ.

Χρήσιμη ἐπίσης πηγὴ γιὰ τὴν μορφὴ τοῦ ΣΗΜΑΤΟΣ εἶναι ἕνα μυθιστόρημα τοῦ 3ου αἰ. μΧ (ἢ 5ου αἰ. κατ’ ἄλλους) τοῦ ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΤΑΤΙΟΥ (Κατά Λευκίππην και Κλειτοφῶντα,5) τὸ ὁποῖο περιγράφει τὴν τοποθεσία τοῦ ΤΑΦΟΥ {"Ἀλεξάνδρου Τόπον"} τοποθετῶντας τον ἐκεῖ ὀπου τὸν ἀναφέρει καὶ ὁ ΣΤΡΑΒΩΝ.

Ὁ ΤΑΤΙΟΣ τὸν περιγράφει ὡς ΤΕΤΡΑΠΥΛΟΝ δηλ. συμβολὴ δύο μεγάλων λεωφόρων μὲ ΚΙΟΝΟΣΤΟΙΧΙΕΣ, τῆς ὁριζόντιας Κανωπικῆς ποὺ προανέφερα καὶ τῆς καθέτου Ρηγίας {=Βασιλικῆς} ποὺ ὁδηγοῦσε στὰ Ἀνάκτορα τῆς χερσονήσου Λοχιάδος.

2) Ἀπὸ τὶς ΑΡΑΒΙΚΕΣ πηγές, ἡ πιὸ σημαντικὴ γιὰ τὸν Τάφο τοῦ Ἀλεξάνδρου εἶναι αὐτὴ τοῦ Ἄραβα ἱστορικοῦ καὶ γεωγράφου Masudi (896-956) ὁ ὁποῖος γράφει τὸ 943μΧ: «Καὶ ὁ τάφος του κατασκευασμένος ἀπὸ μάρμαρο, γνωστὸς ὡς τάφος τοῦ Ἀλεξάνδρου, παραμένει στὴν θέση του (in situ) στὴν πόλη τῆς Ἀλεξάνδρειας στὴν χώρα τῆς Αἰγύπτου ὣς σήμερα, δηλαδὴ τὸ ἔτος ἀπὸ Ἐγίρας 332 {=943 μ.Χ.}».

Ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη ἀναφορὰ ἀπὸ ἀραβικὴ πηγὴ ἀρκετὰ μεταγενέστερη ποὺ κάνει λόγο γιὰ τὸν Τάφο τοῦ Ἀλεξάνδρου. Πρόκειται γιὰ τὸν ΑΝΔΑΛΟΥΣΙΑΝΟ ΑΡΑΒΑ περιηγητὴ ΛΕΟΝΤΑ ΑΦΡΙΚΑΝΟ {=al-Hasan Muhammad al-Wazzan al-Fasi} ὁ ὁποῖος ἰσχυρίζεται ὅτι τὸ 1526 μΧ εἶδε ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟΝ ὅμως τῆς Ἀλεξάνδρειας τὸ Τάφο τοῦ Μακεδόνα στρατηλάτη μὲ τὴν μορφὴ ἑνὸς ταπεινοῦ "παρεκκλησίου" ποὺ εὐλαβοῦντο οἱ Μουσουλμᾶνοι (μᾶλλον στὸ σημ τζαμὶ ATTARIN -ΠΡΩΗΝ ΝΑΟΥ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ- ὅπου καὶ ἡ λάρνακα τοῦ τελευταίου πρὶν τὴν περσικὴ κατάκτηση τοῦ 343πΧ Φαραὼ τῆς Αἰγύπτου, ΝΕΚΤΑΝΕΒΩ 2ου).

Ἐπίσης περὶ τοῦ ΤΑΦΟΥ τοῦ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ἀναφέρει καὶ λίγο νωρίτερα, στὰ μέσα τοῦ 14ου αἰ., ὁ ΠΕΤΡΑΡΧΗΣ ὅταν προτρἐπει τὸν φίλο του Giovanni di Mandello ποὺ ἐπρόκειτο νὰ ἐπισκεφτεῖ τὴν Ἀλεξάνδρεια, ΝΑ ΠΑΕΙ ΝΑ ΔΕΙ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΑΦΟ τοῦ Μακεδόνα στρατηλάτη...

Σημειωτέον ὅτι τὸ 262 μΧ ἕνας μεγἀλος σεισμὸς μὲ ἐπίκεντρο τὴν Κρήτη καὶ τὸ ἀντίστοιχο τσουνάμι ΚΑΤΑΒΥΘΙΣΑΝ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ στὸ ἀκρωτήριο τῆς ΛΟΧΙΑΔΟΣ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ΑΝ ὁ Τάφος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἦταν ἐντὸς τῶν Ἀνακτόρων ΘΑ ΕΙΧΕ ΤΟΤΕ ΚΑΤΑΒΥΘΙΣΤΕΙ ΤΟΤΕ καὶ δὲν θὰ ὑπῆρχε τοὺς μετἐπειτα αἰῶνες ὣς τὸ 943μΧ ποὺ τὸν εἶδε ὁ Masudi...

3) ΘΕΩΡΙΕΣ πού ἁναπτύχτηκαν τὴν νεώτερη ἐποχὴ γιὰ τὸ ποῦ βρίσκεται ὁ τάφος τοῦ Ἀλεξάνδρου ὑπῆρξαν πολλές, ἁπὸ λογικοφανεῖς μέχρι ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΕΣ. Ἀναφέρω τὶς σημαντικώτερες :

α) τὸ 1850 ὁ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΣΚΥΛΙΤΣΗΣ ὑποστήριξε ὅτι εἶδε σὲ κρύπτη τοῦ ΤΖΑΜΙΟΥ ΝΕΜΠΙ ΝΤΑΝΙΕΛ τό...λείψανο τοῦ Ἀλεξἀνδρου (αὐτὸ πίστευε καὶ ὁ Falaki ὁ δημιουργὸς τὸ 1866 τοῦ καλύτερου χάρτη τῆς ἀρχαίας Ἀλεξανδρείας)

β) τὸ 1993 ὁ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΠΑΠΑΖΩΗΣ (καὶ πρόσφατα ἡ ΑΡΒΕΛΕΡ...) ὑποστήριξε ὅτι ὁ Μ.Ἀλέξανδρος ἐτάφη στὴν ΒΕΡΓΙΝΑ (σημειωτέον ὅτι πολλοὶ ΞΕΝΟΙ ἀρχαιολόγοι ἁμφισβητοῦν ὅτι στὴν Βεργῖνα ὁ τάφος εἶναι τοῦ Φιλἰππου, ἁλλὰ λἐνε ὅτι ἀνἠκει στὸν βλακεύοντα ἑτεροθαλῆ ἀδελφὸ τοῦ Ἀλεξάνδρου ΦΙΛΙΠΠΟ ΑΡΡΙΔΑΙΟ)*

γ) τὸ 1995 ἡ ΣΟΥΒΑΛΤΖΗ ὑποστήριξε ὅτι βρῆκε τὸν τάφο τοῦ Ἀλεξάνδρου στὴν ΟΑΣΗ ΣΙΒΑ χωρὶς ὀμως νά πείσει τὴν παγκόσμια ἐπιστημονικὴ κοινότητα

δ) τὸ 2002 ὁ Andrew CHUGG ἔγραψε ὅτι ἡ σορὸς τοῦ Ἀλεξἀνδρου χρησιμοποιήθηκε ἁπό τοὺς χριστιανούς τῆς Ἀλεξανδρείας ὡς ...ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓ.ΜΑΡΚΟΥ, ὁπότε στὸν Ἅγ.Μᾶρκο τῆς Βενετἰας φυλάσσεται στὴν πραγματικότητα ἡ ταριχευμένη σορὸς τοῦ Μακεδόνα βασιλιᾶ, τὴν ὁποίαν μετέφεραν ἐκεῖ τὸ 828μΧ Βενετοὶ ἔμποροι θεωρῶντας ὅτι πρόκειται περὶ τοῦ λειψάνου τοῦ Εὐαγγελιστῆ Μάρκου...)

4) Τὰ τελευταῖα χρόνια,ὅπως προανέφερα,

ἡ ἀρχαιολόγος Καλλιόπη ΛΙΜΝΑΙΟΥ- ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ διαβάζοντας σωστά** τὶς ἀρχαῖες πηγὲς ( ἐν προκειμἐνῳ τὸν ΣΤΡΑΒΩΝΑ) καὶ μὲ βάση τὸ σχέδιο τοῦ Falaki τοῦ 1866 ἔχει ἐντοπίσει τὴν ἀνασκαφική της ἔρευνα της στὸ Πάρκο ΣΑΛΑΛΑΤ (Shalalat) ὅπου ἔχει ὑπολογίσει ὅτι ἐκεῖ πρἐπει νά ἔφτανε τό Βασιλικὸ Τετράγωνο, μέ τὶς " βασιλέων ταφάς " τοῦ Στρἀβωνος, στὸ ΝΟΤΙΟ ΑΚΡΟ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ , βρίσκοντας μέχρι στιγμῆς τά θεμἐλια ἑνὸς μεγἀλου οἰκοδομήματος (βλ. παρακάτω φωτό.) καθὼς καὶ τμῆμα τῆς ρωμαϊκῆς λεωφόρου L 2 παραλλήλου τῆς Κανωπικῆς ...***

youtube.com/ΔιαμαντήςΚούτουλας

________

*οἱ εἰδικοὶ ὀστεοαρχαιολόγοι ἀντιμάχονται ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΘΑΜΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΒΕΡΓΙΝΑ, ὑποστηρίζοντας οἱ μὲν ὅτι τὸ ΤΡΑΥΜΑ ΣΤΟ ΜΑΤΙ παραπἐμπει στὸν ΦΙΛΙΠΠΟ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ , ἐνῶ οἱ δέ ὅτι ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΑΥΤΟ ΗΤΑΝ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΦΙΛΙΠΠΟ ΑΡΡΙΔΑΙΟ ΓΥΙΟ ΤΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΙΛΙΝΑ ΤΗΝ ΛΑΡΙΣΑΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΘΑΛΗ ΑΔΕΛΦΟ ΤΟΥ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ποὺ δολοφονήθηκε τὸ 317πΧ ἀπὸ τὴν Ὀλυμπιάδα.

**μεγάλη παρανόηση εἶχε ὑπάρξει μὲ τὴν φράση τοῦ ΖΗΝΟΒΙΟΥ γιὰ τὸν Τὰφο τοῦ Ἀλεξάνδρου "ἐν μέσῃ τῇ πόλει" ,θεωρῶντας ὅτι μιλᾶ γιὰ τὸ ΜΕΣΟΝ τῆς πόλεως (ἐνῶ ὁ ΖΗΝΟΒΙΟΣ μᾶλλον ἐννοεῖ τὸ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ τῆς πόλεως, ὄχι κατ’ ἀνάγκην τὸ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ-ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟ μέσον...)

Ἔτσι ὅλοι πίστεψαν ὅτι ὁ Τάφος βρίσκεται στὴν περιοχὴ τῶν Τζαμιῶν ΑΤΑΡΙΝ, ΝΕΜΠΙ ΝΤΑΝΙΕΛ κλπ. Γι αύτὸ πολλοὶ χάρτες τοποθετοῦν ἐκεῖ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ τὸ Σῆμα ἢ Σῶμα—ἂν καὶ ὁ ΣΤΡΑΒΩΝ μιλᾶ ΣΑΦΩΣ γιὰ τὴν Βασιλικὴ Συνοικία.

*** εἶναι ἐξαιρετικὰ δὺσκολο νὰ φτάσουν οἱ ἀνασκαφὲς στὴν Ἀλεξάνδρεια στὸ βαθὺ ἐπίπεδο τῆς ἑλληνιστικῆς περιόδου, ἐπειδὴ εἶναι ψηλὰ ὁ ὑδροφόρος ὁρίζοντας καὶ ἀπαιτεῖται συνεχῶς ἄντληση τῶν ὑδἀτων..

________

σχετικά μὲ τὶς καταστροφὲς τῆς ἀρχαίας Ἀλεξανδρείας βλ.

https://diamantiskoutoulas.blogspot.com/2019/07/kom-el-dikka.html