Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ.
Πάνω ἀπὸ μιὰ δεκαετία δίδαξε στὴν ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ὅπου σπούδασε ὁ Ἀριστοτέλης, μέχρι τὸ 347πΧ ποὺ ἀποχώρησε ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Πλὰτωνα.
Ὁ καθηγητὴς Henry JACKSON* μὲ βάση πληροφορίες τῶν ἀρχαίων κειμένων προσπάθησε —μὲ λίγη φαντασία βεβαίως—νὰ ἀνασυστήσει τὴν ΑΙΘΟΥΣΑ ποὺ δίδασκε ὁ Ἀριστοτέλης.
Λέει λοιπὸν ὁ Jackson ὅτι ἕνας ΛΕΥΚΟΠΙΝΑΚΑΣ , ἕνας ΑΝΔΡΙΑΝΤΑΣ, ἕνας ΤΡΙΠΟΔΑΣ καὶ μιὰ ΧΑΛΚΙΝΗ ΣΦΑΙΡΑ βρίσκονταν ἐντὸς τῆς αἰθούσης.
Ὅμως τὸ πιὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι ὐπῆρχαν καὶ ΔΥΟ ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ποὺ ἀπεικόνιζαν τὸν ΣΩΚΡΑΤΗ μέσα ἀπὸ τὶς διηγήσεις τῶν Πλατωνικῶν Διαλόγων "ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ" καὶ "ΦΑΙΔΩΝ".
Ἀπὸ τὸν "ΦΑΙΔΩΝΑ" ἀπεικονιζόταν ὁ Σωκράτης συζητῶν περὶ ἀθανασίας ψυχῆς λίγο πρὶν πιεῖ τὸ κώνειο—κάτι ἀνάλογο μὲ τὸν πασίγνωστο πίνακα τοῦ J.L.David—καὶ ἀπό τόν "ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ" πρἐπει νὰ ἀπεικονιζόταν ἡ σκηνὴ ποὺ ὁ Καλλίας τραβᾶ ἀπό τὸ ἱμάτιο τὸν Σωκράτη {"ἀντελάβετο τοῦ τρίβωνος τουτουί"}γιὰ νὰ μὴν φύγει ἀλλὰ νὰ συνεχίσει τὴν συζήτηση περὶ τοῦ διδακτοῦ τῆς ἀρετῆς μὲ τὸν Πρωταγόρα..
Πρέπει—λέει ὁ Jackson —νὰ ἔδειχνε ὁ Ἀριστοτέλης πολλὲς φορὲς τὸν Σωκράτη καὶ τὸν Καλλία στὸν πίνακα αὐτὸ γιατὶ γράφει στὰ "ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΤΕΡΑ" :
"τὸν λευκὸν ἐκεῖνο Σωκράτην εἶναι καὶ τὸ προσιόν{=πλησιάζον} Καλλίαν". {43a35}
Δὲν μποροῦμε βεβαίως νὰ εἴμαστε σίγουροι ἄν ἦταν ὄντως ἔτσι ἡ ΑΙΘΟΥΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ τοῦ Ἀριστοτελη στὴν Ἀκαδημία Πλάτωνος·
ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΜΩΣ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΜΕΣΑ ΕΚΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ἐπειδὴ ΕΧΟΥΝ ΣΩΘΕΙ ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ καὶ αὐτά εἶναι τὰ ΜΟΝΑ ἀριστοτελικὰ κείμενα ποὺ ἔχουν σωθεῖ:
ΟΙ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ.
Τὰ ἀλλα βιβλία του ,ΧΑΘΗΚΑΝ ΟΛΑ !
Μόνον ἡ "ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ" βρέθηκε τυχαῖα, τὸ 1890 σὲ ἕνα σκουπιδότοπο τῆς ΑΙΓΥΠΤΟΥ καὶ ἠ ἔκδοση της ἀπὸ τὸν Kenyon ἀπετἐλεσε μέγα φιλολογικὸ γεγονός...
Καὶ τὰ κείμενα τῶν διαλἐξεων τοῦ Ἀριστοτέλη
ΘΑ ΕΙΧΑΝ ΧΑΘΕΙ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ἄν δὲν μεριμνοῦσε ἕνας φιλομαθὴς Ἀθηναῖος τοῦ 1ου πΧ ,ὀνόματι ΑΠΕΛΛΙΚΩΝ, νὰ τὰ ἀναζητήσει στὴν ΣΚΗΨΗ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, στὰ ὐπόγεια τοῦ σπιτιοῦ τῶν ἀπογόνων τοῦ ΝΗΛΕΑ , μαθητῆ τοῦ ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ ὀ ὁποῖος τὰ εἶχε κληρονομήσει
ἀπὸ τὸν δάσκαλο καὶ φὶλο του Ἀριστοτἐλη...
Ἒτσι σήμερα κατέχουμε ὅλα σχεδὸν τὰ κέμενα τῶν ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ τοῦ Ἀριστοτέλη καὶ μόνο ΕΝΑ ἀπὸ τὰ βιβλία του ποὺ κυκλοφόρησαν στὸ εὐρὺ ἀναγνωστικὸ κοινό...
ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ καὶ λίγο περίεργο βεβαίως...
______
* H.Jackson, Aristotle's lecture room and lectures, The Journal of Philology, 35(1920),191-200
ΥΓ. στὴν φωτό ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ τῆς ρωμαϊκῆς περιόδου ἀπὸ τὴν ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ στὴν σημερινὴ περιοχὴ Kom el Dikka.
