Τὸ Ὄνομα τοῦ Ρόδου: ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ Β’" ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ.

 Ὅλοι θυμοῦνται τὴν σκηνὴ ἀπὸ τὴν καλὴ ταινία τοῦ 1986 "ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ" (βασισμένη στὸ ἀριστούργημα τοῦ ΕΚΟ) ὅπου ὁ φανατικὸς καλόγερος (ποὺ θεωρεῖ τὸ γέλιο ὡς ἔργο τοῦ Σατανᾶ) καίει τὸ μοναδικό χειρόγραφο ἀπὸ τὸ δεύτερο βιβλίο τῆς ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ τοῦ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ,στὴν ὁποία  ὁ Μακεδόνας σοφὸς διαπραγματευόταν τὰ περὶ ΚΩΜΩΔΙΑΣ.

Βέβαια ,στὴν πραγματικότητα δὲν ἔγιναν ἐτσι τά γεγονότα ,ἐπειδὴ ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ εἶχε χαθεῖ ἡ περίφημη "ΠΟΙΗΤΙΚΗ Β' ".

Ἰδοὺ λοιπόν πῶς ἔχουν τὰ πράγματα

ἱστορικῶς·

ὁ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ(+240μΧ)  στὸ 5ο βιβλίο τοῦ ἔργου του   "ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ" ἀναφέρει ὅτι ὁ Ἀριστοτέλης ἔγραψε ΔΥΟ βιβλία περὶ Ποιητικῆς ,

ἐνῶ ὁ ἴδιος ὁ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ διαβεβαιώνει στὸ πρῶτο βιβλίο ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ (κεφ.6) πὼς "ΠΕΡΙ ΚΩΜΩΔΙΑΣ ΥΣΤΕΡΟΝ ΕΡΟΥΜΕΝ" (τὸ 1ο βιβλίο τῆς Ποιητικῆς ἀσχολεῖται μὲ τὴν Τραγωδία).

Παρόμοια γράφει ("διώρισται περὶ γελοίων

χωρὶς ἐν τοῖς περὶ ποιητικῆς") καὶ στὴν "ΡΗΤΟΡΙΚΗ" του ὁ Ἀριστοτέλης 

(Α ,ΙΙ, 1372  a 1)

Ἐξάλλου ἡ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ( στὸ χειρόγραφο RICARDIANUS 46) τελειώνει μὲ τὴν αἰνιγματικὴ  καὶ ΑΝΟΛΟΚΛΗΡΩΤΗ φράση : "περὶ ἰάμβων καὶ κωμωδίας.."

 Ἄρα εἶναι μᾶλλον  σίγουρο ὅτι ὁ Ἀριστοτέλης εἶχε γράψει καὶ ΔΕΥΤΕΡΟ βιβλίο ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ὅπου διαπραγματευόταν τὰ ΠΕΡΙ ΚΩΜΩΔΙΑΣ

(ὑπάρχουν κάποιοι κλασσικοὶ φιλόλογοι

—τῶν ὁποίων τὴν γνώμη 

δὲν συμμερίζομαι—οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν τὸ ἀντίθετο).

 ΤΕΤΟΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΟΜΩΣ  ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

ΠΟΥ ΝΑ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΩΜΩΔΙΑ

 ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΗΜΕΡΑ.

Τὸ ὅτι τὸ  δεύτερο βιβλίο ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ τοῦ Ἀριστοτέλη  γιὰ τὴν ΚΩΜΩΔΙΑ 

δὲν ἔχει σωθεῖ  εἶναι γνωστὸ ἤδη ἀπὸ τὴν Ἀναγέννηση  καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ γνωστὰ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ αἰνίγματα , ποὺ ἔδωσε ἀφορμὴ καὶ γιὰ τὴν συγγραφὴ τοῦ "ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ" ἀπὸ τὸν ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ (1980).

Σημειώνω,τέλος, τὰ ἑξῆς φιλολογικά:

στὴν Δύση μεταφράστηκε  στὰ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ἡ ΠΟΙΗΤΙΚΗ Α' ἤδη  τὸ 1278 ἀπὸ τὸν γνωστὸ μεταφραστὴ ΓΟΥΛΙΕΛΜΟ DE MOERBEKE, ἐνῶ τὸ ἑλληνικὸ χειρόγραφο μεταφἐρθηκε  ἀπὸ τὴν Κων/πολη  ποὺ βρισκόταν τὸ 1427, στὴν Φλωρεντία γύρω στὸ 1500 καὶ κατόπιν στὸ Παρίσι (σημερινὸς κώδικας Parisinus 2038).

Ὡς ἐπίλογο θυμίζω ἀπὸ τὴν ταινία ,τὴν αἰτία τὴν ὁποία ἐπικαλέστηκε  ὁ καλόγερος γιὰ νὰ κάψει  τὸ τελευταῖο χειρόγραφο τῆς ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ Β' τοῦ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ  ποὺ ἀναφερόταν στὴν ΚΩΜΩΔΙΑ: 

"ΤΟ ΓΕΛΙΟ ΔΙΩΧΝΕΙ ΤΟΝ ΦΟΒΟ

ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΦΟΒΟ ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟ.."