Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Θεωρῶ τὴν Claude Mossé ὡς τὴν καλύτερη φιλόλογο καὶ ἱστορικὸ τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδος καὶ τὸ σύγγραμμά της "ΑΘΗΝΑ : Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ" τὰ συστήνω σὲ κάθε φιλίστορα.
Παρακάτω συνοψίζω ὁρισμένα στοιχεῖα
γιὰ τὴν ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ τῆς ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ·
1. ἡ Δημοκρατία τῶν Ἀθηνῶν ἢταν δημοκρατία ΜΙΚΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ (μικροβιοτεχνῶν, μικροεπαγγελματιῶν κλπ μικρομεσαίων)
καὶ γιὰ νὰ ὑπάρξει ὡς τέτοια ἔπρεπε νὰ βρίσκει ΣΥΝΕΧΩΣ πόρους γιὰ νὰ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ ποὺ ἐγκατέλειπαν τὶς καθημερινὲς ἀσχολίες τους ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ, σύμφωνα μέ τὶς ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ.
ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ Ο ΚΑΘΕ ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ΤΟ 1/3 ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ,
ΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΙΤΕ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΒΕΒΑΙΩΣ ΠΛΗΡΩΝΟΤΑΝ .
(Μάλιστα ὅτι ἀπὸ τοὺς 30000 περίπου πολῖτες τοῦ 4ου αἰ.πΧ μόνον οἱ 5000 ἦταν χωρὶς ΓΗ ,
ἐνῶ τὰ μεγάλα κτήματα δὲν ξεπερνοῦσαν τὰ 25 ἑκτάρια).
Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΚΟΥΝΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΗΤΑΝ —ὅπως προεῖπα—Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ, ὁ ὁποῖος νομοθέτησε τὴν ἀποζημίωση γιὰ τὶς περίπου 500 θἐσεις δημοσίων λειτουργῶν πού κληρώνονταν γιὰ συγκεκριμἐνο χρονικὸ διάστημα στὴν Άθηναϊκὴ Δημοκρατία.
2 .ἡ οἰκονομικὴ αὐτὴ ἀνάγκη τῆς Ἀθηναϊκῆς Δημοκρατίας ΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΜΙΚΡΟΤΕΡΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ἐπειδὴ μὲ τὶς ΕΙΣΦΟΡΕΣ αὐτῶν συντηροῦτο ὁ ἀθηναϊκὸς ΔΗΜΟΣ .
20000 ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΟΔΙΑΙΤΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΠΟΛΕΜΟ , δηλ. ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΖΟΥΣΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ—βλ.Ἀριστ.Ἀθην.Πολ.24,3).
Αὐτοὺς τοὺς ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ἐξάλλου, σατιρίζει στόν "ΠΛΟΥΤΟ" ὁ Ἀριστοφάνης γράφοντας·
<ΔΙΚΑΙΟΣ : "τέχνην τιν'ἔμαθες;
ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΣ ; Οὐ μὰ τὸν Δία.
ΔΙΚ : Πῶς οὖν διέζῃς ἤ πόθεν μηδὲν ποιῶν;
ΣΥΚ: Τῶν τῆς πόλεως εἰμ' ἐπιμελητὴς πραγμάτων καὶ τῶν ἰδίων πάντων."(στ.905 κ.ἑξ.)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
ΔΙΚ : ἔμαθες κάποια τέχνη ;
ΣΥΚ: ὄχι μὰ τὸ Δία
ΔΙΚ : πῶς ζῆς καὶ ἀπὸ ποῦ ,μὴν κάνοντας καμμιὰ έργασία;
ΣΥΚ : φροντίζω γιὰ τὶς ὑποθέσεις τῆς πόλης καὶ γιὰ ὃλες τὶς ἰδιωτικὲς ὑποθέσεις.>
Ἤδη βεβαίως ἀπὸ τὸ 461πΧ ὁ πολιτικὸς μέντορας τοῦ Περικλῆ, ὁ ΕΦΙΑΛΤΗΣ —ὁ Ἀθηναῖος πολιτικός, ὄχι ὁ προδότης τῶν Θερμοπυλῶν—ἡγέτης τῶν δημοκρατικῶν εἶχε ἀφαιρέσει τὶς ἐξουσίες τοῦ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ ποὺ λειτουργοῦσε ὡς "συνταγματικὸ δικαστήριο" {δηλ. ὡς ἀντίβαρο στὴν Ἐκκλησία τοῦ Δήμου} καὶ διαμαρτυρόμενος σὲ αὐτὸ τὸ ἀκραῖο μέτρο ἐγραψε τὸ 458πΧ τὴν ΟΡΕΣΤΕΙΑ ὁ Αἰσχύλος.
Μἀλιστα ὁ Ἐφιάλτης γι αὐτὴν του τὴν πρωτοβουλία δολοφονήθηκε ΚΑΙ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΥΠΟΨΙΕΣ ΟΤΙ ΣΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΕΚΕΙΝΗ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΜΕΤΟΧΟΣ Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ...
3. ἡ πολιτικὴ αὐτὴ ἦταν ποὺ ὁδήγησε στὸν ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΠΟΛΕΜΟ ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἡ Ἀθήνα βγῆκε ἠττημένη καὶ ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΜΕΝΗ γιατὶ ΧΑΘΗΚΕ Η ΜΕΣΑΙΑ ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ καὶ μαζὶ μὲ αὐτὴν καταστράφηκε ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΣ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ—ΚΡΑΤΟΥΣ, δεδομένου ὅτι ΚΑΘΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ—ΚΡΑΤΟΣ ΒΑΣΙΖΟΤΑΝ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ τοὺς ΜΙΚΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ (μακροπρόθεσμα αὐτὸ θὰ ὁδηγοῦσε στὶς ὀλιγαρχίες τῶν μεγάλων γαιοκτημόνων καὶ στὶς ἑλληνιστικὲς μοναρχίες).
4. Οἱ ἀρχαῖες ἑλληνικὲς πόλεις— κρἀτη ὅμως ΔΕΝ ΣΥΜΦΙΛΙΩΘΗΚΑΝ ποτὲ ἐξαιτίας τῆς ἀντίληψης τους ὅτι τὸ ΥΠΕΡΤΑΤΟ ΑΓΑΘΟ ΕΙΝΑΙ Η ΠΟΛΗ ΤΟΥΣ ΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΩΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΟΥΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ.
Καὶ χωρὶς τὴν ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ γιὰ τούς Ἕλληνες ΔΕΝ ΝΟΕΙΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ .
Αύτὸ εἶχε ὡς συνέπεια νὰ μὴν μποροῦν νὰ νοήσουν τὴν ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ. Γιὰ τοῦτο καὶ οἰ ἑλληνικὲς πόλεις ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΚΑΙ ΛΥΣΣΑΛΕΑ Η ΜΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΗ μέχρι τὴν ρωμαϊκὴ κατάκτηση.
Ἐξάλλου καμμία ἑλληνικὴ πόλη ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΥΝΤΗΡΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΠΟΥ ΤΗΣ ΑΝΗΚΕ μὲ συνέπεια ἡ κάθε πόλη συνεχῶς νὰ ψάχνει ΖΩΤΙΚΟ ΧΩΡΟ κατὰ τῆς διπλανῆς της...
ΕΡΩΤΗΣΗ :
Θὰ μποροῦσε νά ὑπάρξει διαφορετικὴ ἐξέλιξη καὶ νὰ σώσει τὴν παρτίδα ἡ Ἀθήνα, εἴτε ἀποφεύγοντας τὸν Πόλεμο εἴτε ἐπικρατῶντας σὲ αὐτόν ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ σύμφωνα μὲ τὴν στρατηγικὴ τοῦ "θαλασσίου κράτους" τοῦ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ καὶ τοῦ ΠΕΡΙΚΛΗ ;
Ἡ Mossé, ὅπως καὶ ὁ Wilcken, ἀπαντοῦν ΝΑΙ, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση νά ἔκανε ἡ Ἀθήνα ὅτι ἔπραξε ἀργότερα ἡ ΡΩΜΗ : ΝΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΙ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ σὲ μιὰν ὀμοσπονδία ποὺ ὅμως στὴν πράξη, θὰ καταργοῦσε τὴν Πόλη—Κράτος.
Ὑπῆρχε ὅμως ἕνα ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ έμπόδιο σὲ αὐτό, γράφει ἡ Mossé . Γιὰ τοὺς Ἕληνες Η ΠΟΛΙΣ (δηλ.τὸ ΚΡΑΤΟΣ) ἦταν τὸ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΟΥ ΨΗΦΙΖΟΥΝ δηλ. ΚΑΤΙ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ καὶ ΟΡΑΤΟ ἐνῶ γιὰ τοὺς Ρωμαίους τὸ Κράτος ἦταν ΜΙΑ ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ τὸ IMPERIUM τῶν (ΟΛΙΓΑΡΧΩΝ) ἀρχόντων.
Ἔτσι εὔκολα οἱ Ρωμαῖοι θὰ ἐνέτασσαν τοὺς κατοίκους τῆς ΙΤΑΛΙΑΣ στὸ ρωμαϊκὸ Imperium , ἐνῶ στὴν Ἑλλάδα ΔΥΣΚΟΛΑ θὰ μποροῦσαν οἱ ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ...
Δηλ. τὸ γεγονὸς τῆς ὑψηλῆς πολιτικῆς ἐξέλιξης τῶν Ἀθηνῶν (καί τῶν λοιπῶν ἑλληνικῶν Πόλεων) ἀπό ΕΤΕΡΟΝΟΜΕΣ ὀλιγαρχίες σὲ ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ δημοκρατίες (αὐτόνομος =θεσπίζει ὁ ΙΔΙΟΣ τοὺς Νόμους /αὐτός=ὁ ἴδιος) ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΕΜΠΟΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ—ΚΡΑΤΟΥΣ.
Θὰ συμπληρώσω καὶ κάτι ἄλλο :
δὲν μποροῦσε ἡ ἀθηναϊκὴ δημοκρατία νὰ ἐντάξει τοὺς συμμάχους καὶ νὰ τοὺς κάνει Ἀθηναίους πολῖτες ΔΙΟΤΙ ΤΟΤΕ ΠΟΙΟΥΣ ΘΑ ΛΕΗΛΑΤΟΥΣΕ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΤΗΡΗΘΕΙ Η ΕΠΙ ΠΛΗΡΩΜῌ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΑ ΚΟΙΝΑ;
Καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ΕΠΙ ΧΡΗΜΑΣΙ "περίκλεια" ἀθηναϊκὴ Δημοκρατία τῶν ἐπιδομάτων καὶ τῶν ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ἦταν τὸ κύριο ἐμπόδιο γιὰ τὴν ἑνὀτητα τῶν Ἑλλἠνων τὸ ἀντελήφθη ὁ ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΣ γι αύτὸ μετὰ τὴν συντριβὴ τῶν Ἀθηναίων στὴν ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΑΝΝΩΝΑΣ (7 ΑΥΓ 322πΧ) κατήργησε τὸ δημοκρατικὸ πολίτευμα τῶν ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ ἀφαιρῶντας ταυτόχρονα καὶ τὰ πολιτικὰ δικαιώματα ἀπὸ ὅσους Ἀθηναίους δέν εἶχαν εἰσὀδημα τουλάχιστον 2000 δρχ.
ΕΤΣΙ ΕΠΑΨΑΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ 12000 ΑΤΟΜΑ—κάτι παραπἀνω ἁπό τοὺς μισοὺς κατοίκους—ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΑΛΘΗΚΑΝ ΝΑ ΚΑΤΟΙΚΗΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ.
Ἀπὸ τότε —γράφει ὁ DROYSEN—χάνεται γιὰ πάντα ἡ πολιτικὴ ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΙΑ τῶν Ἀθηνῶν μετατρεπόμενη ἔκτοτε σέ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ...
Ὠστόσο δὲν εἶναι μόνο ἠ δημοκρατικὴ Ἀθήνα ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ ὁδηγηθεῖ στὴν ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΟΠΟΙΗΣΗ λὸγῳ τῶν ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ἀναγκῶν τῆς ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ.
Ὅπως προανέφερα ΚΑΜΜΙΑ ἑλληνικη Πόλη δέν ἀνεχόταν τὴν ὁμοσπονδιοποὶηση μὲ ἄλλες πόλεις διότι τὸ ἰδανικὸ τῆς ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ταυτιζόταν μέ τὸ ἀγαθὸ τῆς ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ.
Γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΝΟΕΙΤΟ Ο ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΟΥΜΕΝΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ καὶ μόνον· οἱ μὴ αὐτοδιοικούμενοι θεωροῦντο ΔΟΥΛΟΙ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ :
Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΒΑΣΙΖΟΤΑΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΣΩΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ,τοῦ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ΟΧΛΟΥ, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.
ΓΙ ΑΥΤΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΥΔΟΚΙΜΟΥΣΑΝ ΟΙ ΔΗΜΑΓΩΓΟΙ ΤΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΠΛΗΘΟΣ ΟΛΟ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ. Συνεπῶς οἱ Κλέωνες καὶ οἱ Κλεοφῶντες ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΗ ἢ ΤΗΝ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ἀλλὰ τὴν ἄμεση συνέπεια τῆς ἐπὶ χρήμασι ἄσκησης τῶν πολιτικῶν δικαιωμάτων.
ΑΥΤΟ ΒΟΟΥΝ ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ—"ΙΠΠΗΣ", "ΣΦΗΚΕΣ" , "ΠΛΟΥΤΟΣ" ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ κλπ—καὶ ὅταν αύτὸς ὁ ἐπὶ χρήμασι ψηφίζων ὄχλος δὲν μποροῦσε νὰ συντηρηθεῖ,λόγῳ ἒλλειψης τοῦ συμμαχικοῦ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, τὸ δημοκρατικὸ πολἰτευμα αὐτῶν τῶν ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ—τὸ καρκίνωμα τῆς ἀθηναϊκῆς δημοκρατίας— κατέρρευσε.
Συνεπῶς ἡ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ποὺ ἐκ τῶν ἔσω διέλυσε τὴν ἀθηναϊκὴ δημοκρατία γεννήθηκε ἀπὸ τὸν ΧΡΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ποὺ νομοθέτησε ὁ Περικλῆς ὁ ὁποῖος ὁδήγησε τὸν ἀθηναϊκὸ λαὸ ΝΑ ΕΚΛΕΓΕΙ ΤΟΥΣ ΠΙΟ ΑΧΡΕΙΟΥΣ ποὺ θὰ ΜΟΙΡΑΖΑΝ ΑΦΕΙΔΩΣ ΧΡΗΜΑ—τὸ κλεμμένο χρῆμα τῶν συμμάχων...
Γράφει ὁ Ἀριστοφάνης στοὺς ΙΠΠΗΣ (134—135) ὅτι στὴν ἀθηναϊκὴ δημοκρατία ὁ ΕΚΑΣΤΟΤΕ δημαγωγὸς "κρατεῖν ἑως ἕτερος ἀνὴρ βδελυρώτερος αὐτοῦ γένοιτο" {=θὰ κυβερνᾶ μέχρι νὰ βρεθεῖ ἂλλος ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΣ ἀπὸ αὐτόν}
Ἂς σημειωθεῖ ἐπίσης ὅτι ὁ θεσμὸς τῆς ΠΟΛΗΣ—ΚΡΑΤΟΥΣ (οἱ ὀλιγαρχικὲς Πόλεις δέν διέφεραν ποιοτικὰ ἀπὸ τὶς δημοκρατικὲς Πόλεις ἀλλὰ ΠΟΣΟΤΙΚΑ στὸν ΑΡΙΘΜΟ τῶν θεωρουμένων Πολιτῶν) ἦταν τελικὰ καὶ τὸ ΟΡΙΟ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς πολιτικῆς σκέψης.
Ἀπόδειξη ;
Ἀκόμα κι ὁ Ἀριστοτέλης ἐνῶ ἔχει δεῖ τὸ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ,τὸ ἀγνοεῖ ἐκκωφαντικά, ἐμμένοντας στὸν θεσμὸ τῆς ΟΛΙΓΑΝΘΡΩΠΗΣ Πόλης—Κράτους τῶν ΠΟΛΙΤΩΝ ποὺ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΑΜΕΣΟ ΤΡΟΠΟ, τὸ μόνο Πολίτευμα ποὺ θεωρεῖ ἄξιο γιὰ νὰ ζοῦν ελεύθεροι ἄνθρωποι.
(Μόνο ὁ ΠΛΑΤΩΝ συμβουλεύοντας τὸν νεαρὸ Διονύσιο, προτείνει τὴν δημιοργία μιᾶς ΣΙΚΕΛΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ μὲ ΚΟΙΝΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ— βλ.7η Ἐπιστ.332a-333a).
Τέλος δὲν πρἐπει νὰ λησμονοῦμε καὶ ἕνα ἀλλο ΘΕΜΕΛΙΑΚΟ ἐλάττωμα τῆς ΑΜΕΣΩΝ Πολιτευμάτων τῆς ἀρχαιότητας ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ—ΚΡΑΤΟΥΣ: ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ τῶν πολοτευμάτων στὶς Πόλεις—Κρἀτη ποὺ ΔΕΝ ΠΡΟΕΒΛΕΠΕ ΡΟΛΟ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ. Ἡ μειοψηφία ἢ ὑποτάσσονταν στὶς ἀποφάσεις τῆς πλειοψηφίας ἢ ΕΞΟΡΙΖΟΤΑΝ (ὅταν δέν κατἐφευγε σὲ ΕΝΟΠΛΗ ΣΤΑΣΗ).Καὶ πράγματι σέ ἐποχὲς κρίσεων ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΦΥΓΑΔΕΣ ΜΕΙΟΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΟΥΣ ΔΙΕΤΡΕΧΑΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠ’ ΑΚΡΟΥ ΕΙΣ ΑΚΡΟΝ "ΑΠΟΛΙΔΕΣ" καὶ ἀνἐστιοι.
(Τὴν ἐποχὴ πχ. τοῦ Ἀλεξάνδρου περὶ τὶς 20.000 ΑΝΤΙΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΦΥΓΑΔΕΣ ἀπὸ τὶς πόλεις τῆς νοτίου Ἑλλάδος κατέφυγαν στὸ Ταίναρο στὴν ἐκεῖ ὑπάρχουσα ΑΓΟΡΑ ΜΙΣΘΟΦΟΡΩΝ—ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΞΑΓΩΓΙΜΟ ΠΡΟΪΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΤΑΝ ΟΙ ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΙ, βλ. τὴν ΚΑΘΟΔΟ ΤΩΝ ΜΥΡΙΩΝ, πῶς 10000 ὁπλῖτες κατέφεραν νὰ φτάσουν σῶοι ἀπὸ τὸν σημερινὸ ΙΡΑΚ ὣς τὸν ΕΥΞΕΙΝΟ ΠΟΝΤΟ διασχίζοντας ἔνοπλοι τὴν Περσικὴ Αὐτοκρατορία.)
Τελειώνοντας θὰ σημειώσω τὰ ἑξῆς·
παρ’ ὅλα ὅσα ἀνέφερα, ἡ ἀρχαία ἀθηναϊκὴ δημοκρατία κληροδότησε στὴν ἀνθρωπότητα τὴν ΑΞΙΑ τοῦ λεγομένου "ΑΓΩΝΑ ΛΟΓΩΝ",δηλ.τῆς ἀντιπαράθεσης ἐπιχειρημάτων, ἔνθεν κακεῖθεν, μὲ στόχο τὴν ΠΕΙΘΩ ΔΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ τῶν ἀκροατῶν.
Καὶ αύτὸν τὸν "ΑΓΩΝΑ ΛΟΓΩΝ" ποὺ ἀποτέλεσε τὴν ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, τὸν ἐντοπίζουμε παντοῦ :ἀπὸ τὶς ΔΗΜΗΓΟΡΙΕΣ τοῦ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ καὶ τοὺς ΛΟΓΟΥΣ τοῦ ΛΥΣΙΑ, ὣς τοὺς ΔΙΑΛΟΓΟΥΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ καὶ τὴν ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ — ὅλα κατεξοχὴν προϊόντα τῆς ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Τότε στὴν Ἐκκλησία τοῦ Δήμου ὁ ἀθηναϊκὸς λαὸς ψήφισε ΝΑ ΣΦΑΞΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ τῆς νήσου, γιὰ νὰ τιμωρήσει παραδειγματικά, τοὺς ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ Μυτιληναίους ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΤΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ. Ἀλλά, "τῇ ὑατεραίᾳ μετάνοια τις εὐθὺς ἦν αὐτοῖς"{=τὴν ἑπομένη μέρα μετάνοιωσαν—3,36,4} καὶ ξαναέκαναν Συνἐλευση στὴν ΠΝΥΚΑ, ὅπου μίλησαν, ὁ ΚΛΕΩΝ ποὺ ἐπέμενε στὴν πρόταση ΤΟΥ , τῆς προηγουμένης, γιά γενικὴ σφαγὴ καὶ ὁ ΔΙΟΔΟΤΟΣ ποὺ πρότεινε σφαγὴ μόνο τῶν Ὀλιγαρχικῶν Μυτιληναίων.. Ὁ λαὸς ψήφισε τότε, διὰ ΑΝΑΤΑΣΕΩΣ ΧΕΙΡΟΣ, ἀλλὰ ΜΠΛΕΧΤΗΚΑΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΗΜΑ {"ἐγένοντο ἐν τῇ χειροτονίᾳ ἀγχώμαλοι", δηλ. ΙΣΟΨΗΦΟΥΣΑΝ, γράφει ὁ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ—3,49,1} καὶ ὅταν κάποτε τελείωσαν τὸ μέτρημα, πέρασε ἡ γνώμη τοῦ Διόδοτου. Κατόπιν,. ἔστειλαν μιὰ τριήρη ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΕΙΤΟ 24 ΩΡΕΣ (εἶχαν δωροδοκήσει ὅσους χρειάζονταν —ψηφοφόριυς καὶ ναῦτες—οἱ φιλομυτιληναῖοι Ἀθηναῖοι ποὺ εἶχαν συμφέροντα στὴν νῆσο καὶ κάποιοι Λέσβιοι ποὺ βρἐθηκαν στὴν Ἀθήνα τότε) ὣστε νὰ μὴν σφαγοῦν ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Λέσβου, ἀλλὰ μόνο οἱ λακωνίζοντες ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΝΕΑ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑῘΚΟΥ ΛΑΟΥ... ΚΑΙ Η 2η ΤΡΙΗΡΗΣ ΕΦΤΑΣΕ ΣΤΟ ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ μόλις ὁ στρατηγὸς Πάχης τῶν Ἀθηναίων ἀνακοίνωνε στοὺς ἄναυδους Μυτιληνιοὺς τὸ Ψήφισμα τοῦ Ἀθηναϊκοῦ Λαοῦ (Δήμου) γιὰ τὴν γενικὴ σφαγή. {"Πάχητα ἀναγνωκέναι τὸ ψήφισμα..."—3,49,5}.
Καὶ ὁλοκληρώνει ὁ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ γράφοντας γιὰ τὸ πόσο κοντὰ ἐφτασε στὸν ἀφανισμὸ ἠ Λέσβος :·
"παρὰ τοσοῦτον ἡ Μυτιλήνη ἦλθε κινδύνου.." {ὅ.π.}
