Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ.

 Ὅλοι γνωρίζουμε τὴν θεολογία τοῦ Ἀπ.Παύλου, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε γιὰ τὴν ἐξιλέωση τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν. Βεβαίως δὲν ἦταν αὐτὴ ἡ μόνη θεολογικὴ "ἐρμηνεία" τοῦ θανάτου τοῦ Ἰησοῦ στὸν ἀρχέγονο χριστιανισμὸ. Ὑπῆρξαν καὶ ἄλλες θεολογικὲς "ἐξηγήσεις" τοῦ Θεἰου Πάθους (βλ. Σ.ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ, ΓΙΑΤΙ ΣΤΑΥΡΩΘΗΚΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ; ‒ Ἀθήνα, 1990 ). Ὡστόσο, ἦταν ἡ ΠΑΥΛΕΙΑ θεολογία  αὐτὴ ποὺ τελικὰ ἐπικράτησε  στὴν Ἐκκλησία, ἡ λεγόμενη Theologia Crucis.

 

Ὅμως, 450 χρόνια περίπου  ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ, στοὺς ἀρχαίους Ἑλληνες ΤΡΑΓΙΚΟΥΣ, Αἰσχύλο καὶ Σοφοκλῆ,  εἶχε ἀναπτυχθεῖ μιὰ ἀνάλογη σντίληψη (καὶ βεβαίως τὴν ἴδια ἐποχὴ μὲ τοὺς Τραγικοὺς,  ὁ λεγόμενος ΔΕΥΤΕΡΟΗΣΑΪΑΣ γράφει στὴν Βαβυλῶνα  παρόμοια, μιλῶντας γιὰ τὸν ΠΑΣΧΟΝΤΑ ΔΟΥΛΟ ΤΟΥ ΓΙΑΧΒΕ —Ebed Jahwe/ κεφ.53).

Συγκεκριμένα,στὸ τέλος τοῦ "ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ" ὁ Αἰσχύλος παρουσιάζει τὸν Ἑρμῆ νὰ λέει, στόν καρφωμένο στὸν Καύκασο Προμηθέα (ποὺ ἔκλεψε τὴν φωτιὰ καὶ τὴν ἔδωσε στοὺς ἀνθρώπους γιὰ νὰ τοὺς σώσει ἀπὸ τὴν καταστροφὴ ποὺ τοὺς ἐπεφύλασσε ὁ Δίας) τὰ ἑξῆς ἐκπληκτικά·

"τοιοῦδε μόχθου τέρμα μὴ προσδόκα,

πρὶν ἄν θεῶν τις διάδοχος τῶν σῶν πόνων

φανῇ, θελήσῃ τ' εἰς ἀναύγητον μολεῖν

Ἁϊδην κνεφαῖα τ'ἀμφί Ταρτάρου βάθη."(στ.1026‒1029)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ :  τέλος τοῦ μαρτυρίου σου μὴν προσμένεις, προτοῦ κάποιος θεὸς τὰ Πάθη σου ἀναλάβει καὶ μὲ τὴν θέληση του

 κατέβει στὸν  Ἅδη τὸν  σκοτεινὸ 

καὶ στοῦ Τάρταρου τ'ανήλιαγα βάθη.

Καὶ πράγματι, ἀπὸ πληροφορίες ποὺ ἔχουμε γιὰ τὴν χαμένη Τραγωδία "ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΛΥΟΜΕΝΟΣ" ( ἀπὸ τὴν ΤΡΙΛΟΓΙΑ τοῦ Αἰσχύλου "ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΠΥΡΦΟΡΟΣ—ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ—ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΛΥΟΜΕΝΟΣ" ποὺ ἀνέβηκε τὸ 458πΧ , σώθηκε μόνο ἡ δεύτερη Τραγωδία) ἀπὸ τὸν "ΛΥΟΜΕΝΟ" λοιπὸν μαθαίνουμε ὅτι ἦταν ὁ ΧΕΙΡΩΝ* ποὺ κστἐβηκε ἑκουσίως στὸν Ἅδη  ὡς ΛΥΤΡΟΝ ,γιὰ νὰ ἀπελευθερωθεῖ ὁ Προμηθέας (μὲ τὴν συγκατάθεση φυσικὰ τοῦ Διὸς καθότι ἡ "παράβαση" τοῦ Προμηθέα δὲν μποροῦσε νὰ παραγραφεῖ  οὔτε  νὰ τοῦ ἀπονεμηθεῖ ...χάρη,ἀφοῦ δὲν ἐπρόκειτο γιά..προσωπικὴ διαφορὰ Προμηθέα καὶ Δία..)

50 χρόνια ἀργότερα ἀπὸ τὸν Αἰσχύλο, ὁ ΣΟΦΟΚΛΗΣ στὸν "ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝῼ" (ποὺ ἀνέβηκε τὸ 401πΧ , μετὰ τὸν θάνατο τοῦ μεγάλου δραματουργοῦ τὸ 406πΧ) δίνει τὴν λύση στὸ κεντρικὸ ἐρώτημα τῆς ΘΕΟΔΙΚΙΑΣ: "γιατί πάσχει ὁ ἀθῶος;" 

Στὸν "ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝῼ" παρουσιάζεται ὁ ἀθλιώτερος τῶν ἀνθρώπων  Οίδίπους,ὁ ὁποῖος  σκότωσε τὸν πατέρα του καὶ κοιμήθηκε μέ τὴν μητέρα του ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΟ ΞΕΡΕΙ καὶ μάλιστα κάνοντας ὅ,τι μποροῦσε γιὰ νὰ ἀποφύγει τὴν μοῖρα του (τὴν ὁποία πληροφορήθηκε ἀπὸ τὴν Πυθία) τυφλὸς πιά, νὰ καθίσταται, ἀπὸ καταραμένος , ΕΥΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΟΠΟΥ ΘΑ ΠΕΘΑΙΝΕ...

Πράγματι ὁ Οίδίπους διαλέγει ὡς τόπο θανάτου του, τὸν ΙΠΠΙΟ ΚΟΛΩΝΟ  τῆς ΑΘΗΝΑΣ (πατρίδα τοῦ Σοφοκλῆ)  καὶ συγκεκριμένα τὸ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΕΥΜΕΝΙΔΩΝ . Ὅμως τελικὰ δὲν πεθαίνει ὅπως ὅλοι οἱ θνητοί·

 ΟΧΙ, ὁ Οίδίπους ΑΝΕΛΗΦΘΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ!!

Παρουσιάζει ὁ Σοφοκλῆς στὸ τέλος τοῦ ἔργου, τὸν ΑΓΓΕΛΟ {=ἀγγελιαφόρο} νὰ πληροφορεῖ τὸν ΧΟΡΟ (κι ἐμᾶς...) ὅτι ὁ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ {ἐξαπείδομεν τὸν ἄνδρα τὸν μὲν ούδαμοῦ παρόντ'=δὲν εἴδαμε τὸν ἄνθρωπο αύτὸ νὰ βρίσκεται πουθενά‒στ.1649}, ἐνῶ ὁ μόνος παρὼν στὴν ΑΝΑΛΗΨΗ (ἢ ΑΠΟΘΕΩΣΗ) τοῦ Οίδίποδα, ὁ ΘΗΣΕΑΣ εἶχε σκεπάσει τὰ μάτια του  "ως δεινοῦ τινος  φόβου φανέντος οὐδ' ἀνασχετοῦ βλέπειν "{=σὰν νὰ εἶχε δεῖ κάτι φοβερὸ ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ ἀντέξει νὰ τὸ κοιτάζει‒στ.1651‒1652}. 

Παρατηροῦμε συνεπῶς ὅτι ὁ μὲν ΑΙΣΧΥΛΟΣ "προφητεύει" τὴν ἐκουσία κάθοδο θεοῦ στὸν Ἅδη ὡς ΛΥΤΡΟ γιὰ τὴν ἀπελευθἐρωση τοῦ Προμηθέα καὶ ὁ ΣΟΦΟΚΛΗΣ τὴν Ἀνάληψη τοῦ τραγικοῦ Οίδίποδα στοὺς Ούρανοὺς ὡς ἁνταμοιβή του γιὰ τὰ Πάθη του μὲ κεντρικὸ μήνυμα:

" ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΕΝΟΣ  ΑΘΩΟΥ  ΠΟΥ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ  ΚΑΤΑΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΔΙΟ, ΚΑΘΙΣΤΑΝΤΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΕΥΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΛΟΥΣ. "

 Ὁλοκληρώνοντας  αύτὴν τὴν σύντομη ἀνἀρτηση δὲν θὰ πῶ ὅτι ἡ ἀρχαία Τραγωδία λειτούργησε ὡς ΠΡΟΠΟΜΠΟΣ  τῆς χριστιανικῆς θεολογίας· 

ΟΧΙ, δὲν τὸ λέω αὐτὸ, διότι ἂλλες οἱ προϋποθέσεις τοῦ ἀρχαίου δράματος, ἄλλες τοῦ χριστιανισμοῦ, τοῦ Δευτεροησαΐα καὶ τοῦ Παύλου. 

 Ἐκεῖνο ποὺ θέλω νὰ τονίσω εἶναι ὅτι τὰ μεγάλα Πνεύματα ὅταν διερευνοῦν ΤΑ ΑΙΩΝΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ καταλήγουν στὶς ἴδιες ἀπαντήσεις ,καθότι ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑ ΠΝΕΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ καὶ τὸ Πνεῦμα αὐτὸ  πνέει ὅπου θέλει...

*κατὰ τὴν Μυθολογία ὁ Κένταυρος Χείρων τραυματίστηκε κατὰ λάθος ἀπὸ ἕνα δηλητηριασμένο βελος τοῦ Ἡρακλῆ. Ἐπειδὴ οἱ πόνοι ἦταν δυνατοὶ  καὶ αὐτὸς  ΑΘΑΝΑΤΟΣ, ζἠτησε ἀπὸ τὸν Δία νὰ τοῦ ἐπιτρέψει νὰ κατέβει στὸν Ἀδη καὶ νὰ ΠΕΘΑΝΕΙ λυτρώνοντας ἐτσι καὶ τὸν Προμηθέα ἀπὸ τὸ μαρτύριο του. 

Ἔτσι κι ἔγινε· ὁ Ἡρακλῆς σκότωσε τὸν ἀετὸ ποὺ ἔτρωγε τὸ συκῶτι τοῦ Προμηθέα καὶ ὁ τελευταῖος ἀπελευθερώθηκε χάρις στὴν θυσία τοῦ Χείρωνος.

Στὸ τέλος βεβαίως καὶ ὁ Χείρων  ἀποθεώθηκε καὶ ἔζησε ἀθάνατος  πάλι καὶ χωρὶς πόνους ,στὸν Ούρανό.

Γράφει ὁ ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ (ἢ ψευδο‒Ἀπολλόδωρος) :

"(τὸ βέλος τοῦ Ἡρακλῆ) τῷ γόνατι τοῦ Χείρωνος ἐμπήγνυται. ἀνιαθεὶς δὲ Ἡρακλῆς προσδραμὼν τό τε βέλος ἐξείλκυσε, καὶ δόντος Χείρωνος φάρμακον ἐπέθηκεν. ἀνίατον δὲ ἔχων τὸ ἕλκος εἰς τὸ σπήλαιον ἀπαλλάσσεται. κἀκεῖ τελευτῆσαι βουλόμενος, καὶ μὴ δυνάμενος ἐπείπερ ἀθάνατος ἦν, ἀντιδόντος Διὶ Προμηθέως αὑτὸν ἀντ᾽ αὐτοῦ γενησόμενον ἀθάνατον, οὕτως ἀπέθανεν "(Β,5,4)