ΤΟ ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΗΔΗ.
Ἂν δὲν εἶχε φονευθεῖ ὁ Ἀρχιμήδης θὰ εἴχαμε πάει στὸ φεγγάρι 500 χρόνια πρίν...
Τὸ παλίμψηστο τοῦ Ἀρχιμηδη ἀνῆκε στὴ Βιβλιοθήκη τοῦ Μετοχίου τοῦ Παναγίου Τάφου στὴν Κωνσταντινούπολη ὅπου εἶχε μεταφερθεῖ ἀπὸ τὴν Σκήτη τοῦ Ἁγίου Σάββα τῆς Παλαιστίνης. Ἐπρόκειτο γιὰ χειρόγραφο τοῦ 10 αἰ.μΧ τὸ ὁποῖο εἶχε ἀποξυστεῖ τὸ 1229 ἀπὸ κἀποιον μοναχὸ ΙΩΑΝΝΗ ΜΥΡΩΝΑ (ἀναγράφεται ἡ ἡμερομηνία 14 ΑΠΡ 1229) γιὰ νά γραφεῖ ἐπἀνω του βυζαντινὸ ΕΥΧΟΛΟΓΙΟ {ἐξ οὗ καὶ ἡ ὀνομασία "παλίμψηστο"}
Πρῶτος εἶδε τὸ παλὶμψηστο ἐν ἔτει 1899 ὁ Ἀθ.Παπαδόπουλος‒Κεραμεὺς ὁ ὁποῖος ἀντελὴφθη ὅτι πίσω ἀπὸ τὸ ΕΥΧΟΛΟΓΙΟ κρυβόταν κάποιο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ κέμενο.Ἡ εἴδηση ἔφτασε στὸν Δανό φιλόλογο Johan Ludwig Heiberg , εἰδικὸ στὸ ἀρχιμήδειο corpus, ὁ ὁποῖος πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1906, μελἐτησε τὸν κώδικα καὶ διεπίστωσε ὅτι περιεῖχε ΧΑΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΗΔΗ ὀπως τὴν ἐπιστολὴ μέ τίτλο "ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΘΕΩΡΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΝ ΕΦΟΔΟΣ {=δηλ. μέθοδος} καὶ τὸ "ΟΣΤΟΜΑΧΙΟΝ" {ΠΑΖΛ ἢ ΤΑΝΓΚΡΑΜ πού στὰ σύγχρονα μαθηματικὰ όνομάζεται ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ"}
Ἔκτοτε τὸ παλὶμψηστο τοῦ Ἀρχιμήδη {ποὺ ὁ Heiberg ὀνόμασε CODEX C *} ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΚΩΝ/ΠΟΛΗΣ (ἀργότερα μἀθαμε—ὅπως θά φανεῖ παρακάτω—ὅτι κἀποιος ποὺ εἶχε πρόσβαση στὸ παλὶμψηστο, ΤΟ ΠΟΥΛΗΣΕ ΣΤΟΝ ΓΑΛΛΟ ΣΥΛΛΕΚΤΗ MARIE LOUSI SIRIEX κατὰ τὴν δεκατία τοῦ '20).
Τὸ ΧΑΜΕΝΟ παλὶμψηστο ἐμφανίστηκε πάλι ξαφνικὰ καὶ μυστηριωδῶς πολὺ ἀργότερα, τὸ 1998, σὲ δημοπρασία τοῦ οἴκου.CHRISTIE'S στὴν ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Ὅταν μαθεύτηκε τὸ γεγονὸς τῆς δημοπρασίας το Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων κινήθηκε δικαστικά, ζητῶντας νὰ τοῦ ἀποδοθεῖ ὁ κώδικας, μὲ τὴν αἰτιολογία ὅτι εἶχε κλαπεῖ ἀπὸ τὴν ἐν Κων/πόλει βιβλιοθήκη τοῦ Μετοχίου του στὴν δεκαετία τοῦ '20. Ὅμως ἡ δικαστικὴ ἀπόφαση δικαίωσε τὸν τότε ιδιοκτήτη Robert Guersan κληρονόμο τοῦ Marie Louis Sirieix ΝΟΜΙΜΟΥ κατόχου τοῦ παλιμψήστου ἀπὸ την δεκαετἰα τοῦ '20, ὅπως προανἐφερα.
Τελικὰ τὸ παλίμψηστο περιῆλθε ἀντὶ τοῦ ποσοῦ τῶν 2.000.000 δολλαρίων (ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΣΕ ΝΑ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙ ΤΟ ΑΡΜΟΔΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ— ἐπὶ ὑπουργείας ΕΥΑΓΓ. .ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ) σὲ ἄγνωστο συλλέκτη ὁ ὁποῖος ΔΩΡΗΣΕ τὸ χειρόγραφο στό "Walters Art Museum" τῆς Βαλτιμόρης τῶν Η.Π.Α γιὰ συντήρηση, μελέτη , ψηφιοποίηση ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ..
Ἐκεῖ μελέτησαν συστηματικά (μἐσῳ ὑπεριώδους ἀκτινοβολίας κλπ σύγχρονων τεχνικῶν μέσων) τὰ κενὰ τοῦ χειρογράφου ποὺ δὲν εἶχε καταφέρει νά ἀναγνώσει ὁ Heiberg , οι καθηγητές Netz και Saito το 2001 καὶ ἠ ἔρευνα τους μᾶς ἔφερε μπροστὰ στὴν ἑξῆς ἀπρόσμενη ἀνακἀλυψη :στὴν ΠΡΟΤΑΣΗ 14 τῆς "Πρὸς Ἐρατοσθένην Ἐφόδου" ὁ Ἀρχιμήδης προσπαθῶντας νὰ μετατρέψει σὲ κῦβο δεδομένον κύλινδρο {=ὁπλὴ τοῦ ἵππου, δηλ. ΚΥΒΙΣΜΟ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥ} συγκρίνει ΑΠΕΙΡΟΣΥΝΟΛΑ μεταξύ τους (πχ. τὰ τρίγωνα ἑνὸς ὀρθογωνίου πρίσματος περιγεγραμμένου σὲ δεδομένο κύλινδρο,μὲ τὶς παράλληλες εύθεῖες τοῦ παραλληλογράμμου τῆς βάσης τοῦ ὀρθογωνίου πρίσμστος ) διαπιστώνοντας, ὅτι, ἀφοῦ τρίγωνα καὶ εύθεῖες μποροῦν νὰ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΘΟΥΝ ΕΝΑ ΠΡΟΣ ΜΙΑ, ἄρα εἶναι ΙΣΑ ΠΛΗΘΕΙ {=κατὰ τὸ πλῆθος} μεταξύ τους....
Δηλ. στὸ παλίμψηστο τοῦ Ἀρχιμήδη μάθαμε γιὰ πρώτη φορὰ ὅτι οἱ Ἕλληνες τὸν 3ο πΧ. ἀσχολοῦντο μὲ τὸ ΕΝΕΣΤΩΤΙΚΟ ΑΠΕΙΡΟ (παρ' ὅλες τὶς ἐνστάσεις τοῦ Ἀριστοτέλη) συγκρὶνοντας άπειροσύνολα μεταξύ τους...
Φάνηκε ἐπίσης καὶ ἀπὸ τὸ ἀποκαλυπτικὸ αὐτὸ κείμενο τοῦ παλὶμψηστου ὅτι ὁ Ἀρχιμήδης λίγο πρὶν φονευθεῖ ἀπὸ τὸν Ρωμαῖο στρατιώτη τοῦ Μάρκελλου τὸ 212πΧ χρησιμοποιῶντας τὴν "Μέθοδο τῶν ἀδιαιρέτων" ΕΙΧΕ ΦΤΑΣΕΙ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΠΕΙΡΟΣΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΟ τοῦ Νεύτωνα καὶ τοῦ Λάϊμπνιτς τοῦ 17ου αἰ.μΧ.
Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε λοιπὸν ὅτι ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΦΟΝΕΥΘΕΙ Ο ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΚΑΙ ΖΟΥΣΕ ΑΛΛΑ 5 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΧΡΟΝΙΑ ΘΑ ΕΙΧΑΜΕ ΠΑΕΙ ΣΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ 500 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ...
___________
* ὁ CODEX A τῶν ἔργων τοῦ Ἀρχιμήδη ἦταν ἔνας κώδικας τοῦ ΛΕΟΝΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΥ (9ος αί.μΧ) ἐκ τῆς ἔκδοσης τῶν ἀρχιμήδειων ἔργων τοῦ ΙΣΙΔΩΡΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓ.ΣΟΦΙΑΣ (550μΧ) καὶ πέρασε στὸν ΜΑΝΦΡΕΔΟ ΧΟΧΕΣΤΑΟΥΦΕΝ τοῦ Παλέρμο τὸν 12ο αἰ. Μετὰ τὴν ἦττα τοῦ Μανφρέδου στὴν ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΠΕΝΕΒΕΝΤΟ τὸ 1266 μΧ ὀ CODEX A πέρασε στὴν ΠΑΠΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ τοῦ Βιτέρμπο καὶ κατόπιν μέσῳ τοῦ οὑμανιστῆ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΑΛΛΑ ὁ CODEX A πέρασε, ἀντὶ τοῦ ποσοῦ τῶν 800 χρυσῶν νομισμάτων, στὸν πρίγκηπα ΑΜΠΕΡΤΟ ΠΙΟ τοῦ Κάπρι . Ἐν συνεχείᾳ κληρονομήθηκε ἀπὸ τὸν ἀνηψιό του ΡΟΔΟΛΦΟ ΠΙΟ ἀλλὰ ΚΑΤΟΠΙΝ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΗΔΗ , ὀ CODEX A ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΠΡΟΔΩΠΟΥ ΓΗΣ ...
Ὁ CODEX B δηλ. ἡ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ τοῦ CODEX A, ἀπὸ τὸν ΓΟΥΛΙΕΛΜΟ ΤΟΥ ΜΕΡΜΠΕΚΕ τὸ 1269 , άφοῦ πολλὲς φορὲς χὰθηκε ἀπὸ τὸ προσκήνιο τῆς ἱστορίας βρέθηκε ξανὰ τὸ 1884 στὴν ΡΩΜΗ.
