ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Τ4Ε) ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Τ4Ε
(ΠΕ2/Φιλόλογοι)
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
ΣΤΗΝ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Β' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κούτουλας Αδαμάντιος
Τμήμα (2860)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Α. Ταυτότητα Σεναρίου
Β. Βασική Ροή – Σεναρίου
Γ. Πλαίσιο Υλοποίησης
Δ. Χρησιμοποιούμενα Εργαλεία/Μέσα
Ε. Χρονοπρογραμματισμός
ΣΤ. Οδηγίες Υλοποίησης
Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
ΤΑΞΗ: Β΄ Λυκείου – Γενικής Παιδείας
ΜΑΘΗΜΑ: Ιστορία του Μεσαιωνικού και Νεώτερου Κόσμου (565 – 1818. Κεφ. 1, Ενότητα 5η : Εικονομαχία.
ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ: Επιθυμούμε οι Μαθητές και οι Μαθήτριες:
1) Να έρθουν σ' επαφή με την Ιστορική Αφήγηση και με πηγές της Εποχής καθώς και μεταγενέστερες.
2) Να ερμηνεύσουν τις αιτίες της Εικονομαχίας και να τις συσχετίσουν μεταξύ τους (Πολιτική, Θρησκεία, Κοινωνία).
3) Να αντιληφθούν το background των συγκρούσεων της εποχής. Συγκεκριμένα να εντοπίσουν τα πραγματικά αίτια της εικονομαχικής αυτοκρατορικής πολιτικής και να αξιολογήσουν την αποτυχία αυτής της πολιτικής για τις σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους.
4) Να συνδέσουν την Ιστορική γνώση με την σύγχρονη εορτή (Κυριακή Ορθοδοξίας).
5) Να προσεγγίσουν ΚΡΙΤΙΚΑ τα διάφορα είδη Ιστορικών Πηγών.
6) Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας, να εξασκηθούν στην διαδικτυακή έρευνα και να γνωρίσουν ψηφιακά εργαλεία, αποκτώντας ψηφιακό εγγραμματισμό.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ:
Γνώσεις για τα γεγονότα που προηγήθηκαν της Εικονομαχικής Κρίσης (Αραβικές κατακτήσεις – Ισλάμ)
ΧΡΟΝΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: 2 Διδακτικές Ώρες
Στάδιο 1: Ασύγχρονη Διδασκαλία (Διδακτική ώρα – 40΄)
Στάδιο 2: Σύγχρονη Διδασκαλία (Διδακτική ώρα – 40΄)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΜΠΛΟΚΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ:
Οι Μαθητές θα εργαστούν ατομικά και σε 3 ομάδες των 4 ατόμων κατά την Σύγχρονη διδασκαλία και ατομικά ή ομαδικά κατά την Ασύγχρονη:
Α΄ Ομάδα (…): Υποστηρικτές των ιδεών των Εικονομάχων.
Β΄ Ομάδα (…): Υποστηρικτές των επιχειρημάτων των Εικονολατρών.
Γ΄ Ομάδα (…): Κριτές.
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:
Το παρόν σενάριο είναι συμβατό με την στοχοθεσία του Αναλυτικού Προγράμματος Ιστορίας (κριτικός γραμματισμός, οπτικός γραμματικός, διατύπωση ιστορικών ερωτημάτων, επεξεργασία πηγών, ανάλυση αιτίων και συνεπειών, εμβάθυνση στα ιστορικά δρώμενα, στον ρόλο των δρώντων προσώπων και των συγκυριών).
Το βασικό υλικό μελέτης αποτελείται από το σχολικό εγχειρίδιο και τα πολυμέσα (ντοκιμαντέρ, χρονογραμμή, ασκήσεις κριτικής προσέγγισης πηγών, παραγωγής ρητορικού αγώνα λόγων, αναστοχασμού και μεταγνωστικών δεξιοτήτων κλπ.).
Το σενάριο επίσης αποτελεί παράδειγμα συνεργατικής μελέτης της περιόδου της Εικονομαχικής κρίσης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Πρόκειται για εκπαιδευτικό σενάριο για την διδασκαλία της Ιστορίας σε μαθητές και μαθήτριες της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με έμφαση σε ατομικές και ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΕΣ δραστηριότητες με την χρήση εκπαιδευτικής πλατφόρμας e-class και των εργαλείων της καθώς και της πλατφόρμας Webex.
Συγκεκριμένα το σενάριο επιχειρεί να προσεγγίσει ένα πολύπλοκο ιστορικό, πολιτικό – κοινωνικό – θρησκευτικό ζήτημα που συντάραξε τη βυζαντινή αυτοκρατορία τον 8ο αιώνα μ.Χ. Το σενάριο θέτει τα επιχειρήματα των δύο παρατάξεων, Εικονομαχών και Εικονολατρών όπως παρουσιάζονται από τις πηγές.
Επίσης δίνεται έμφαση στις ιδεολογικές και πνευματικές επιρροές των δύο παρατάξεων, στις επιδιώξεις της αυτοκρατορικής εξουσίας, στην αποτυχία της εικονομαχικής αυτοκρατορικής πολιτικής και τις συνέπειες της αποτυχίας αυτής στις σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους.
Τέλος, το σενάριο επιδιώκει να αναδείξει τη σημασία του ιστορικού φαινομένου της Εικονομαχίας σε σχέση με την σύγχρονη εκκλησιαστική γιορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας, καθώς και την αναγωγή του στο προκύπτον φιλοσοφικό ερώτημα του εικονισμού του ανεικόνιστου (μη αισθητού).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1.- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμοι Ζ΄ και Η΄.
2.- Αρβελέρ Γλ. – Ελ., Η πολιτική ιδεολογία της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
3.- Ostrogorksy, G., Ιστορία του βυζαντινού κράτους, τόμοι Α΄ και Β΄.
4.- Mango, C., Βυζάντιο. Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης.
5.-Jean-Claude Cheynet (διεύθ.), Ο βυζαντινός κόσμος – Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (641-1204), τόμ. Β’, επιμ. Ά. Μαραγκάκη, Γ. Μωυσείδου, Α. Παπασυριόπουλος, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις, Αθήνα
Β. ΒΑΣΙΚΗ ΡΟΗ – ΣΕΝΑΡΙΟΥ
ΑΦΟΡΜΗΣΗ
(ΑΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ):
Η ανάθεση εργασίας γίνεται στην πλατφόρμα e – class. Συγκεκριμένα δίνεται στους μαθητές προς μελέτη η ηλεκτρονική διεύθυνση (https://diamantiskoutoulas.blogspot.com/2020/10/blog-post.htm)με θέμα την "ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ" (διάρκειας 30΄).
Οι μαθητές/μαθήτριες ενημερώθηκαν σχετικά με mail μία εβδομάδα πριν.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ/ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ
(ΑΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ):
Οι Μαθητές κρατούν ασύγχρονα σημειώσεις, για τα εξής ζητήματα:
α) Τα επιχειρήματα των Εικονομάχων καθώς και τις απαντήσεις των Εικονολατρών,
β) τις επιδιώξεις της αυτοκρατορικής εξουσίας του Βυζαντίου σε σχέση με την ιδεολογία του Ισλάμ και των Αραβικών κατακτήσεων,
γ) την αποτυχία της αυτοκρατορικής εικονομαχικής πολιτικής,
δ) τις συνέπειες της αποτυχίας αυτής στις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους (Κυριακή Ορθοδοξίας).
Τις σημειώσεις τους αυτές τις αναρτούν στον τοίχο της e – class (διάρκειας 10΄).
(ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ):
ΑΦΟΡΜΗΣΗ:
Συζήτηση στο chat σχετικά με το ντοκιμαντέρ που είδαν οι μαθητές/μαθήτριες στον ανωτέρω προτεινόμενο ιστότοπο (5')
ΑΝΑΛΥΣΗ/ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ/ΕΦΑΡΜΟΓΗ:
Κατόπιν, σύγχρονα, οι Μαθητές χωρίζονται από τον εκπαιδευτικό, σε 3 ομάδες των 4 ατόμων (Webex – breakout sessions) και ξεκινά ΡΗΤΟΡΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΛΟΓΩΝ όπου η κάθε ομάδα παρουσιάζει τα επιχειρήματα της κάθε παράταξης (Εικονομάχοι – Εικονολάτρες), ενώ η τρίτη ομάδα αποτελεί την ομάδα κριτών του ρητορικού αγώνα λόγων.
Διατύπωση ερωτημάτων από μαθητές/μαθήτριες.
Κριτική επιχειρημάτων των δύο ομάδων (η μία εκφράζει τις ενστάσεις της για τα επιχειρήματα της άλλης).
Η τρίτη ομάδα κριτών εκφράζει την άποψή της, για το ποια αποδείχθηκαν πιο ισχυρά επιχειρήματα του ρητορικού αγώνα λόγων.
Χρόνος παρουσίασης για τις δύο ομάδες επιχειρημάτων (8΄ + 8΄) και την ομάδα Κριτών (5΄).
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ:
Συζήτηση στην Ολομέλεια της τάξης. Κριτική από όλους τους μαθητές/μαθήτριες για τα επιχειρήματα που παρουσιάστηκαν συνολικά στον ρητορικό αγώνα λόγων.
Οι μαθητές/μαθήτριες συζητούν για τις προθέσεις της αυτοκρατορικής εικονομαχικής πολιτικής, τις επιδιώξεις, την αποτυχία της πολιτικής και τις συνέπειες της αποτυχίας αυτής στις σχέσεις Βυζαντινής Εκκλησίας – Κράτους.
Ο Εκπαιδευτικός αξιολογεί τη συμμετοχή του κάθε μαθητή ατομικά στη συζήτηση καθώς και στις παρουσιάσεις των ομάδων.
Ψηφίζονται τα ισχυρότερα επιχειρήματα, όπως φάνηκαν στην Ολομέλεια της τάξης, ενώ ακολουθεί και σχολιασμός από όλους τους μαθητές/μαθήτριες για την παρουσίαση των ομάδων.
Οι μαθητές/μαθήτριες τέλος καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις κλειστού τύπου και σύντομης απάντησης για την διδαχθείσα ενότητα (polling στην πλατφόρμα webex), ενώ συζητείται κατά πόσον ήταν επιτυχημένος ο ρητορικός αγώνας λόγων στην πλατφόρμα webex, ποιά αρνητικά σημεία επιδέχονται βελτίωσης και ποιά τα θετικά σημεία της όλης διαδικασίας (συνολικός χρόνος 10΄).
ΕΠΕΚΤΑΣΗ:
Ανάθεση εργασιών από Λίστα Επιλογών (choice board):
α) Δημιουργική γραφή («η απολογία ενός εικονομάχου»).
β) Δημιουργία video («Η πρώτη μέρα της εικονομαχίας»).
γ) Δραματοποίηση («Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος»).
Προαιρετικά, καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να γράψουν ένα δοκίμιο για το προκύπτον φιλοσοφικό ερώτημα «αν είναι δυνατόν να απεικονισθεί το μη αναπαραστάσιμο» (Χρόνος 4΄).
Γ. ΠΛΑΙΣΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ)
Το σενάριο υλοποιείται με την μορφή εξ αποστάσεως δραστηριοτήτων που ανατίθενται στους μαθητές/μαθήτριες και εκπονούνται: α) Ασύγχρονα μέσω της e – class με την παρακολούθηση και σχολιασμό σχετικού Ντοκιμαντέρ και β) Σύγχρονα, μέσω της πλατφόρμας Webex με παρουσίαση ρητορικού αγώνα λόγων.
Το σενάριο ολοκληρώνεται με την ανάθεση ασκήσεων (polling, έγγραφα google) εξ αποστάσεως που εκπονούνται Σύγχρονα μέσω της πλατφόρμας Webex και Ασύγχρονα μέσω εργαλείων e – class. Επίσης το σενάριο μπορεί να επεκταθεί (προαιρετικά) σε Ασύγχρονη Διδασκαλία (τοίχος e-class) εν προκειμένω για το προκύπτον φιλοσοφικό ερώτημα της Εικονομαχικής κρίσης που αναφέρεται στην δυνατότητα απεικόνισης του μη αναπαραστάσιμου.
Στόχος η ενεργοποίηση των μαθητών.
Δ. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ/ΜΕΣΑ
1.- ΕΡΓΑΛΕΙΑ E – CLASS
- Τοίχος τάξης
- Αποτέλεσμα ντοκιμαντέρ
- Ανάθεση Εργασιών
(με ημερομηνία παράδοσης και ανατροφοδότηση)
2. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
- Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία
- Φωτόδενδρο
- Εικονομαχία
https://diamantiskoutoulas.blogspot.com/2020/10/blog-post.html
Ε. ΧΡΟΝΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
1.- ΑΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
| ΦΑΣΗ 1 Παρακολούθηση Ντοκιμαντέρ περίπου 30΄ | ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ντοκιμαντέρ: «Byzantium, Η χαμένη Αυτοκρατορία Μέρος Β΄ Εικονομαχία» | ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οι μαθητές/τριες σε ατομική δραστηριότητα καλούνται να δουν το ντοκιμαντέρ σε χρόνο δικής τους επιλογής | ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΣΑ e – class (τοίχος τάξης) |
| ΦΑΣΗ 2 Σχολιασμός Ντοκιμαντέρ περίπου 10΄ | Σημειώσεις επί των επιχειρημάτων των δύο παρατάξεων (Εικονομάχων – Εικονολατρών), επί των σκοπών της αυτοκρατορικής πολιτικής και σχολιασμός των συνεπειών της αποτυχίας αυτής | Οι Μαθητές/τριες αναρτούν τα σχόλιά τους και τις παρατηρήσεις τους επί του Ντοκιμαντέρ που παρακολούθησαν | e – class (τοίχος τάξης) |
2.- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
| ΦΑΣΗ 1 Αφόρμηση 5΄ | ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Σχόλια για τις Αραβικές κατακτήσεις και την επιρροή του Ισλάμ στις αντιλήψεις των Εικονομαχών | ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Στο chat και δια ζώσης οι μαθητές/τριες εντοπίζουν τις σχέσεις του ανεικονικού Ισλάμ με τις Εικονομαχικές αντιλήψεις. | ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΣΑ Chat Webex |
ΦΑΣΗ 2 Χωρισμός των ομάδων Εκπόνηση Δραστηριοτήτων 8΄ + 8΄ + 5΄ | Χωρισμός σε 3 Ομάδες με Επιλογή μαθητών/τριών | Ρητορικοί Αγώνες Λόγων δύο Ομάδων, 5 μαθητών/τριών με τα επιχειρήματα Εικονομάχων – Εικονολατρών Μία 3η ομάδα λειτουργούν ως Κριτές | Webex Breakout sessions |
ΦΑΣΗ 3 Συζήτηση στην Ολομέλεια της τάξης (10΄)
| ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Αξιολόγηση - Αναστοχασμός | ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Μετά την ολοκλήρωση των ρητορικών αγώνων ακολουθεί σχολιασμός για την παρουσίαση των εργασιών και των Ομάδων και των ατόμων. Η Ολομέλεια ψηφίζει για το ποιά επιχειρήματα την έπεισαν. Ο εκπαιδευτικός αξιολογεί κάθε μαθητή/τρια ανάλογα με την συμμετοχή στις παρουσιάσεις και στην συζήτηση. Στο τέλος οι μαθητές/τριες καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις κλειστού τύπου και σύντομης απάντησης. | ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΣΑ Polling στο Webex |
| ΦΑΣΗ 4 Ανάθεση εργασιών (4΄) | Λίστα επιλογών (choise board) για ατομικές δραστηριότητες | Κάθε ομάδα αναρτά στον τοίχο της e – class την εργασία της. Οι μαθητές/τριες συντάσσουν δοκίμιο με την συνολική κριτική των Εικονομαχικών επιχειρημάτων και των αντικρούσεών τους. | Έγγραφα Google |
ΣΤ. Οδηγίες Υλοποίησης
Προκρίνουμε το μεικτό μοντέλο Ασύγχρονης – Σύγχρονης Διδασκαλίας (40΄ + 40΄ αντιστοίχως).
Αναρτούμε στον τοίχο της e – class τον υπερσύνδεσμο με το σχετικό ντοκιμαντέρ περί Εικονομαχίας που θα κριθούν οι μαθητές/ μαθήτριες να σχολιάσουν ασύγχρονα εκεί (αίτια, συνέπειες, επιδιώξεις).
Δημιουργούνται για την Σύγχρονη Διδασκαλία, 2 ομάδες μαθητών/μαθητριών που θα παρουσιάσουν επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα των δύο παρατάξεων (Εικονομαχών – Εικονολατρών) καθώς και μία 3η ομάδα Κριτών για την σύγκριση παρουσιάσεων.
Στο τέλος η Ολομέλεια της τάξης κρίνει το συνολικό αποτέλεσμα ενώ το παραχθέν υλικό αξιοποιείται με σχετικές αναρτήσεις στον τοίχο της e – class.
Μπορεί να υπάρξει επέκταση και στο μάθημα της Φιλοσοφίας σχετικά με το προκύπτον ερώτημα της Εικονομαχικής κρίσης αν μπορεί να απεικονιστεί το μη αναπαραστάσιμο (Το κρίσιμο – και εν πολλοίς αναπάντητο – ερώτημα των Εικονομαχών είναι «Ποια από τις δύο φύσεις του Χριστού αναπαριστάται στις εικόνες;»).
Η Ολομέλεια της τάξης τέλος αξιολογεί τις δυνατότητες και τους περιορισμούς των εργαλείων της e – class και της πλατφόρμας Webex για την εξ αποστάσεως διδασκαλία.
____
ΥΓ.τὸ παραπάνω Ἐκπαιδευτικὸ Σενἀριο ,κατατεθὲν στὸ Ἐπιμορφωτικὸ Πρόγραμμα "Τ4Ε" γιὰ τὴν ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ τοῦ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΥΤ.ΑΤΤΙΚΗΣ, βαθμολογήθηκε μέ "ΑΡΙΣΤΑ" (3) καὶ ἔχει ἀναρτηθεῖ στὸ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΣΕΝΑΡΙΩΝ τοῦ Τ4Ε.
