ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΩΝ.

Βεβαίως τὸ φαινόμενο τῆς Εἰκονομαχίας στὸ Βυζάντιο ἔχει ΠΟΛΛΑΠΛΑ αἴτια , ἐν πολλοῖς  φυλετικά, ἐθνολογικά* ,ἀλλὰ ἐπίσης καὶ σπουδαῖο ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ περιεχόμενο.**

Συγκεκρένα συγκρούονται οἱ ἑξῆς ἀντιλήψεις·

1) ὁ ὑπερβατικὸς θεὸς ὡς μὴ αἰσθητὸς ΔΕΝ μπορεῖ νὰ εἰκονιστεῖ

2) ὁ θεὸς μπορεῖ νὰ εἰκονιστεῖ ἐξαιτίας τῆς ΕΝΣΑΡΚΩΣΗΣ τοῦ Λόγου.

Τὴν πρώτη ἀντίληψη ὑποστήριζαν φυσικὰ οἱ Εἰκονομάχοι, θεμελιώνοντας την βιβλικῶς στὴν 2η ΜΩΣΑΙΚΗ ΕΝΤΟΛΗ{=οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα /ΕΞ.Κ,4}  ἐνῶ τὴν δεύτερη οἱ Εἰκονολάτρες θεμελιώνοντας την βιβλικῶς στό "ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ" {=καὶ ὁ Λόγος σάρξ ἐγἐνετο/ΙΩ.1,14}

Ἀπὸ τὰ παραπάνω φαίνεται πιὸ ὀρθὴ ἡ ἄποψη τῶν Εἰκονολατρῶν (ἀφοῦ ὡς  Χριστιανοί πίστευαν στὴν ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ)***

 ὃμως ὑπῆρξε ἐκ μέρους τῶν Είκονομαχῶν ἐνα ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ἐρώτημα ἀναφερόμενο βεβαίως στὸ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟ δόγμα σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο :

1) ὁ Ἰησοῦς εἶναι ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ, ἔχων ΔΥΟ ΦΥΣΕΙΣ, τὴν ἀνθρώπινη καὶ τὴν θεία καὶ 2) ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΦΥΣΕΙΣ ΔΕΝ ΔΥΝΑΝΤΑΙ ΝΑ ΧΩΡΙΣΤΟΥΝ {σύμφωνα μὲ τὸν σχετικὸ Ὅρο τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ' Οἰκουμενκῆς Συνόδου ,οἱ δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ εἶναι ΕΝΩΜΕΝΕΣ"ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρίστως"}

 Ὁπότε διερωτήθηκαν οἱ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΟΙ: 

"ΠΟΙΑ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ;"

Ἂν ἀπαντήσουμε "ἡ θεανθρώπινη" , αύτὸ σημαίνει ὅτι ἀπεικονίζουμε τὴν ΑΠΕΙΡΗ δηλ. ΜΗ ΑΙΣΘΗΤΗ θεότητα, ὅπερ ΑΤΟΠΟΝ·

 ἂν ἰσχυριστοῦμε ὅτι ἁπεικονίζουμε μόνο τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, τότε χωρίσαμε τὶς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ, κάτι ποὺ ἀντιβαίνει στὸν προαναφερθέντα χαλκηδόνιο Ὅρο..

ΑΥΤΟ ΥΠΗΡΞΕ ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΩΝ —τὸ ὁποῖο βεβαίως δέν ἀπαντήθηκε ποτὲ πλήρως...

_______

* ἀνέκαθεν οἱ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΙ πληθυσμοὶ τῆς Αύτοκρατορίας εἶχαν ἀνεικονικὲς προτιμήσεις καὶ συχνὰ ὑποστήριζαν ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ ὑποστήριζε ἡ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ.

 Ἡ ΑΡΒΕΛΕΡ ὑποστηρίζει ὅτι ἡ κὺρια αἰτία τῆς εἰκονομαχικῆς πολιτικῆς τοῦ ΛΕΟΝΤΟΣ Γ' τὸ 726μΧ ἦταν ἀκριβῶς ὁ προσεταιρισμὸς τῶν ἀνατολικῶν πληθυσμῶν ἐν ὄψει τῶν ἐπελαυνόντων ΑΡΑΒΩΝ (βλ. Ἐλ.Ἀρβελέρ, Ἡ πολιτικὴ ἰδεολογία τῆς βυζαντινῆς αύτοκρατορίας, μετ.Τ.Δρακοπούλου, Ψυχογιός,2018)

** ἤδη τοὺς προηγούμενους αἰῶνες ἡ ἀντίληψη τοῦ ΑΡΕΙΑΝΙΣΜΟΥ (περὶ τοῦ Ἰησοῦ ὡς κτίσματος ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ)  παρουσιάζεται στὰ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΤΟΥ ΑΓ.ΑΠΟΛΛΙΝΑΡΙΟΥ τοῦ Νέου  ΤΗΣ ΡΑΒΕΝΝΑΣ [ πρόκειται γιὰ τὸν παλιὸ ναὸ  τοῦ Ἁγ.Μαρτίνου  ὁ ὁποῖος ἦταν ἐδρα τοῦ ΑΡΕΙΑΝΙΖΟΝΤΟΣ βασιλιᾶ τῶν Ὀστρογότθων ΘΕΟΔΩΡΙΧΟΥ καὶ στὸν ὁποῖο κατὰ τὶς ἀραβικὲς ἐπιδρομὲς μεταφέρθηκαν τὰ λείψανα τοῦ ἁγ.Ἀπολλινάριου ]  καθὼς καὶ στὸν ναὸ τοῦ ΑΓ.ΒΙΤΑΛΙΟΥ ὅπου ὑπάρχουν καὶ   τὰ μοναδικὰ ψηφιδωτὰ τοῦ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ καὶ τῆς ΘΕΟΔΩΡΑΣ. 

Ἔτσι βλέπουμε στὸ βόρειο κλῖτος  τοῦ ΑΓ.ΑΠΟΛΛΙΝΑΡΙΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ,νὰ άπεικονίζεται ἕνας ΑΓΕΝΕΙΟΣ ΙΗΣΟΥΣ ΘΑΥΜΑΤΟΠΟΙΩΝ ,ἐνῶ στὸ νότιο κλῖτος ἕνας ΓΕΝΕΙΟΦΟΡΟΣ ΙΗΣΟΥΣ ΣΤΑ ΠΑΘΗ .

 Αὐτὸ γίνεται γιὰ νὰ δειχθεῖ ὅτι ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΗΛΙΚΙΑΚΑ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΩΣ ΓΝΗΣΙΟΣ ΚΑΙ ΑΠΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ..

*** ὁ εὐνοῦχος πραιπόσιτος ΛΑΥΣΟΣ (κάτι ἀνἀλογο τοῦ σημ. πρωθυπουργοῦ) ἐπὶ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ Β’ τοῦ λεγομἐνου "Μικροῦ" καὶ ἐπ’εὐκαιρίᾳ τῆς ΑΝΤΙΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ τῶν προηγούμενων χρόνων εἶχε μαζέψει ὡς φιλότεχνος στὸ Ἀνάκτορο του δεκάδες ἀριστουργήματα τῆς ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ , μεταξὺ τῶν ὁποίων τὴν ΚΝΙΔΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ καὶ τὸ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΙΑ ΤΟΥ ΦΕΙΔΙΑ .

[Κεδρηνός, Σύνοψις Ιστοριών, Bekker, I. (επιμ.), Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope I (CSHB, Bonn 1838), σελ. 616-617.]

 Ἐπειδὴ ὅλα αὐτὰ τὰ κλεμμένα ἑλληνικὰ ἀγἀλματα δέν χωροῦσαν στὸ Ἀνἀκτορο , ὁ ΔΙΑΣ τοῦ ΦΕΙΔΙΑ ἔμεινε στὸ αἴθριο ὅπου τὸ θαύμασαν πολλοί. Ἦταν τέτοιος μἀλιστα ὁ θαυμασμὸς ὥστε ΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΙ ΜΙΜΗΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΙΑ ΤΟΥ ΦΕΙΔΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΑΥΤΗΝ ΑΡΧΙΣΑΝ ΕΚΤΟΤΕ ΝΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ.

Τελικὰ ἡ μορφὴ αύτὴ τοῦ ΙΗΣΟΥ ὡς ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ—ΔΙΟΣ ἐπρόκειτο νὰ ἐπικρατήσει στὴν ἁγιογραφία ὣς τὶς μέρες μας. 

Στὴν ἀρχὴ οἱ Βυζαντινοὶ κόσμησαν τὴν ΧΑΛΚΗ ΠΥΛΗ—δηλ.τὴν εἰσοδο τοῦ ΙΕΡΟΥ ΠΑΛΑΤΙΟΥ, ἐκεῖ ὀπου σήμερα βρίσκονται τὰ συντριβάνια μεταξὺ ΑΓ.ΣΟΦΙΑΣ καὶ ΜΠΛΕ ΤΖΑΜΙΟΥ—μέ τὴν ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ἡ ὁποία καταστράφηκε κατὰ τὴν ἔναρξη τῆς Εἰκονομαχίας, ἐνῶ  σήμερα ἀντικρίζουμε  τὴν μορφὴ αὐτὴ τοῦ γενειοφόρου Χριστοῦ στὸ ἄγαλμα τοῦ Σωτῆρος στὸ ΡΙΟ ΝΤΕ ΤΖΑΝΕΪΡΟ...

Γιὰ τὴν ἱστορία ἀναφέρω ὅτι ὅλα αὐτὰ  τὰ ἀριστουργήματα τῆς ἑλληνικῆς γλυπτικῆς ποὺ εἶχε μαζέψει στὸ ἀνἀκτορό του ὁ ΛΑΥΣΟΣ καταστραφηκαν τὸ 475μΧ στὶς δυναστικὲς ταραχὲς ἑπὶ ΖΗΝΩΝΟΣ.

Βλ. https://diamantiskoutoulas.blogspot.com/2022/08/blog-post_6.html

Γιὰ μιάν ἀναπαράσταση τῆς βυζαντινῆς Κων/πολης

βλ.https://diamantiskoutoulas.blogspot.com/2020/04/blog-post.html