Η ΥΠΟΓΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

11 ΜΑΐΟΥ 330μΧ

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

(Discovery Channel)

________

Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ

ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

________

Βυζαντινή Κων/πολη

(τότε & σήμερα)

___________________

ΘΕΟΔΟΣΙΑΝΑ ΤΕΙΧΗ

ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΑΓ.ΡΩΜΑΝΟΥ

(ΕΔΩ ΕΠΕΣΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ

Ο ΚΩΝ.ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ)

--------

ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

(Πηγή: youtube/ Yasin Karabacak)

Ἡ βυζαντινὴ Ἀρχαιολογία χρωστᾶ τὰ μέγιστα στὴ διάνοιξη τῆς σιδηροδρομικῆς γραμμῆς τοῦ Orient Express στὴν Κωνσταντινούπολη στὰ τέλη τοῦ 19ου αἰ. καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ καὶ τοῦτο διότι τότε ἦρθε στὸ φῶς ὁλόκληρη ἡ ὑπόγεια βυζαντινή Πόλη— ἤ τουλάχιστον ὁριοθετήθηκε τὸ πολεοδομικὸ της Σχέδιο—ἀφοῦ μόνο ἡ Ἁγία Σοφία, τὰ Θεοδοσιανὰ Τείχη & τὸ Ἀνάκτορο τῶν Βλαχερνῶν εἶχαν μείνει ὄρθια στὸ διάβα τῶν αἰώνων.

Τὰ κύρια σημεῖα τῆς Βυζαντινῆς Πρωτεύουσας ποὺ ἐντοπίστηκαν θαμμένα κάτω ἀπὸ τὴ γῆ

εἶναι :

- τὸ ΙΕΡΟ ΠΑΛΑΤΙ & ἡ ΜΑΓΝΑΥΡΑ

νοτιοανατολικά τοῦ Μπλὲ Τζαμιοῦ (ΣΟΥΛΤΑΝΑΧΜΕΤ)

- ἡ σφενδόνη τοῦ βυζαντινοῦ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΥ
(κάτω ἀπὸ τὸ Τεχνικὸ Λύκειο ) νοτιοδυτικὰ τοῦ ΑΤ-ΜΕΪΝΤΑΝΙ

-ἡ ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΙΝΣΤΕΡΝΑ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ (δίπλα ἀπὸ τὴν Ἁγ.Σοφία)

Ὅμως τὸ κέντρο τῆς βυζαντινῆς πρωτεύουσας δὲν ἦταν ἡ Ἁγ.Σοφία ἢ τὸ Ἱερὸ Παλάτι (ποὺ βρισκόταν ἐκεῖ ποὺ ὑψώνεται σήμερα τό Μπλὲ Τζαμί, ἀπἐναντι ἀπὸ τὴν Ἁγιασοφιά) ,ἀλλὰ τὸ FORUM (δηλ. ἡ Ἀγορά- "Φόρο" τὸν ἔλεγαν οἱ Βυζαντινοί) τοῦ Μεγ. Κωνσταντίνου.

Ἐκεῖ στὸ Forum τοῦ Κωνσταντίνου κτυποῦσε ἡ καρδιὰ τῆς βυζαντινῆς πρωτεύουσας ,ἐκεῖ ὁπου σήμερα βρίσκεται & ἡ Σκεπαστὴ Ἀγορά, τὸ περίφημο "Καπαλὶ Τσαρσί" (Kapali Çarşi)

τῶν Ὀθωμανῶν.

Στὸ κἐντρο αὐτοῦ τοῦ ὠοειδοῦς Forum ὐψωνόταν (στό μέσον ἑνὸς συντριβανιοῦ) ὁ ΣΤΥΛΟΣ μὲ τὸ Ἄγαλμα τοῦ ἐκ Τροίας ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ στὸ ὁποῖο εἶχαν τοποθετήσει οἱ βυζαντινοὶ τὴν μορφὴ τοῦ αύτοκράτορα Κων/νου τὸ 330μΧ (τὰ ἐγκαίνια τῆς Κων/πολης ἔγιναν ἐκεῖ στὶς 11 ΜΑΪΟΥ 330μΧ), ἐνῶ στὰ δυτικὰ τῆς πλατείας ὀρθωνόταν τὸ ἄγαλμα τῆς Προμάχου Ἀθηνᾶς τοῦ ΦΕΙΔΙΑ ποὺ εἶχε μεταφερθεῖ ἀπὸ τὴν Ἀκρόπολη τῶν Ἀθηνῶν.

Αὐτὸ τὸ ἄγαλμα τοῦ ΑΠΟΛΛΩΝΑ—ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ γκρεμίστηκε τό 1105 ἀπὸ σεισμὸ κι ἔκτοτε εἶχε ἀντικατασταθεῖ ἀπό ὑπερμεγέθη σταυρό.

Ὁ Στῦλος τοῦ Κωνστσντίνου λειτουργοῦσε, κατεξοχήν , ὡς ΤΕΛΕΣΜΑ (δηλ. φυλακτὸ τῆς πρωτεύουσας ) βάσει τῆς ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΥΡΓΙΚΗΣ ἰδέας τῆς ΣΤΟΙΧΕΙΩΣΕΩΣ {=ταφὴ ἱερῶν κειμηλίων σὲ μυστικὴ κρύπτη κάτω ἀπό ἔνα στῦλο ).

Ἔτσι,σύμφωνα μὲ τὶς βυζ.πηγές (βλ.Μαλάλας, Χρονογραφία) ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΥΛΟ ΤΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΕΙΧΑΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΕΙ ΤΟ 330 ,ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ , ΟΜΟΥ ΤΑ ΚΑΡΦΙΑ ΤΟΥ ΓΟΛΓΟΘΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΛΛΑΔΙΟ (δηλ. τὸ ξόανο τῆς Ἀθηνᾶς) ΜΕΤΑΦΕΡΘΕΝ ΕΚ ΡΩΜΗΣ.

Πρἀγματι οἱ ἀνασκαφὲς τοῦ Wett κατὰ τὴν δεκαετία '30 ἐπιβεβαίωσαν αὐτὰ τὰ περὶ Μυστικῆς Κρύπτης κάτω ἀπὸ τὸν Στῦλο τοῦ Κων/νου.

Ὁ Στῦλος τοῦ Κων/νου θεωρεῖτο ἀπο τοὺς βυζαντινοὺς ἔκτοτε ὡς τὸ ΠΙΟ ΙΕΡΟ ΜΕΡΟΣ τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ τὸν καιρὸ τῆς Ἁλώσεως ἔλεγαν οἱ λαϊκὲς προφητεῖες ὅτι μέχρις ἐκεῖ θὰ φτάσουν οἱ Τοῦρκοι καὶ κατόπιν "οἱ Ρωμαῖοι καταδιώξουσιν αὐτούς κόπτοντες καὶ ἐξεάσσουσιν {=διώξουν} καὶ ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἐκ τῆς δύσεως καὶ ἀπὸ τῶν τῆς ἀνατολῶν μερῶν ἄχρις ὀρὶων Περσίας ἐν τόπῳ καλουμένῳ Μονοδενδρίῳ "(Μ.ΔΟΥΚΑΣ, ΙΣΤ. ΑΛΩΣΕΩΣ,1170‒1180).

Πρόκειται βεβαίως γιὰ τὸν περιλάλητο θρῦλο τῆς Κόκκινης Μηλιᾶς πού γεννήθηκε ἐδῶ..

Ἀπὸ τὴν Ἀγορά τοῦ Κωνσταντίνου σήμερα σώζεται μόνον ὁ ΣΤΥΛΟΣ (σημ. Çemberlitaş) ἐνῶ ἡ παλιὰ βυζαντινὴ λεωφόρος ΜΕΣΗ (ποὺ ὁδηγεῖ στὰ ΘΕΟΔΟΣΙΑΝΑ ΤΕΙΧΗ στὴν Πύλη Ἀδριανουπόλεως ) ἀκολουθεῖ καὶ σήμερα τὴν ΙΔΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ὡς Yeniçeriler Caddesi {=λεωφ.Γενιτσάρων}.

Ὡστόσο , οἱ σημ.Ἕλληνες ἐπισκέπτες ἐνῶ τρέχουν νὰ ἀγοράσουν..δερμάτινα στὸ διπλανὸ Kapali Çarçi ΑΠΑΞΙΟΥΝ νὰ ἐπισκεφτοῦν τὸν ΣΤΥΛΟ ΤΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΥ (ΠΟΥ ΑΠΕΧΕΙ 5') κι ὀχι μόνον ἐπειδὴ ἀγνοοῦν τὴν ἱστορία του..

Βεβαίως τὸ πιὸ ἐντυπωσιακὸ ἀξιοθέατο τῆς ΥΠΟΓΕΙΑΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΩΝ/ΠΟΛΗΣ εἶναι ἡ Βασιλικὴ Κινστέρνα ἡ πασίγνωστη ἀπὸ τὴν ταινία τοῦ ΜΠΟΝΤ ("ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΜΕ ΑΓΑΠΗ") ἐν ἔτει 1963,γνωστὴ ἐπίσης ὡς Κινστέρνα τοῦ Ἰουστινιανοῦ.

Γεμάτη ὑπόγειες δεξαμενὲς νεροῦ (γιὰ περιπτώσεις Πολιορκίας) ἡ Βασιλεύουσα, ὅλες ἐντυπωσιάζουν μὲ τὴν ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ τους, τοσοῦτον μᾶλλον ἐπειδὴ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ἐπισκἐψιμες στὸ εὐρὺ κοινό, παρά μόνο σέ στρατιωτικούς.

Ἡ πιὸ γνωστὴ ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΙΝΣΤΕΡΝΑ {=δεξαμενή} ὅπως προανέφερα εἶναι ἡ κοντινὴ στὴν ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ Κινστέρνα τοῦ Ἰουστινιανοῦ μὲ τοὺς 336 κίονες ποὺ ἐξυπηρετοῦσε τὸ ΙΕΡΟ ΠΑΛΑΤΙ τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων (τὸ ὁποῖο βρισκόταν ἐκεῖ ποὺ ὑψὠνεται σήμερα τὸ Μπλέ—Τζαμί).

Στὴν Ὑπόγεια Κινστέρνα τοῦ Ἰουστινιανοῦ (ποὺ οἱ Τοῦρκοι ἀποκαλοῦν Yerebatan ,δηλ βυθισμένη) σήμερα λειτουργεῖ ὡς αἴθουσα συναυλιῶν λόγῳ τῆς μοναδικῆς ἀκουστικῆς της.

Οἱ Ὀθωμανοί ΑΓΝΟΟΥΣΑΝ τὶς δεξαμενὲς αὐτές· ὅσες ἦρθαν στό φῶς αὐτὸ ἔγινε τυχαῖα. Ἡ συγκεκριμένη Βασιλικὴ Κινστέρνα ἔγινε γνωστὴ τὸν 16ο αἰ .ἀπό τὸν περιηγητὴ P. Gilles (+1555) ὁ ὁποῖος παρατήρησε ὄτι οἱ γύρω κάτοικοι ψάρευαν ἀπό τὰ ὑπόγεια τῶν οἰκιῶν τους θεωρῶντας ὅτι εἶχαν ἀνακαλύψει ὐπόγεια λίμνη..

Ἕνα ἐντυπωσιακό στοιχεῖο τῆς Βασιλικῆς Κινστέρνας ἀποτελεῖ ὁ κίονας τῆς εἰκόνας πού στηρίζεται σὲ μιὰν ἀρχαία ΜΕΔΟΥΣΑ (ὐπάρχουν κι ἄλλοι στηριζόμενοι σὲ Μέδουσες). Πολλοί θεωροῦν ὅτι ἡ ΑΝΑΠΟΔΗ ΜΕΔΟΥΣΑ —ἀρχαῖο μυθολογικὸ σύμβολο τῶν ΑΠΡΟΣΩΠΩΝ καὶ ΜΗ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ —δὲν ἐξυπηρετεῖ μόνο στεγαατικὲς ἀνάγκες ἀλλὰ ἔχει καὶ θρησκευτικὸ συμβολισμὸ καθότι τὸ κτῖσμα ἀνάγεται στὴν ἐποχὴ τοῦ φανατικοῦ ἀντιπαγανιστῆ Ἰουστινιανοῦ.

Ἕχουν βρεθεῖ πολλὲς ὑπόγειες δεξαμενὲς σὲ ἀρκετὲς άρχαῖες πόλεις,ὅμως ἡ ἐν λόγῳ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΙΝΣΤΕΡΝΑ δίπλα στὴν Ἁγἰα Σοφία εἶναι ἡ ὡραιὀτερη, πολυτελέστερη καὶ ὐποβλητικὠτερη ΥΠΟΓΕΙΑ δεξαμενή, λαμπρὸ δεῖγμα τῆς χλιδῆς τῆς βυζαντινῆς άρχιτεκτονικῆς τοῦ 6ου αἰ. ἡ ὁποία διατηροῦσε ἀκόμη τὰ ΕΛΛΗΝΟΡΡΩΜΑΪΚΑ χαρκτηριστικά της .

(ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓ.ΣΟΦΙΑ)

Εἶναι εὐτύχημα πάντως ποὺ ἡ Ἀρχαιολογική Ὑπηρεσία τῆς Κωνσταντινούπολης δείχνει μέγα ἐνδιαφέρον γιὰ τὸ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ παρελθὸν τῆς Πόλης καὶ ἔτσι πολλὰ ἀπὸ τὰ ἀνασκαφέντα μέρη εἶναι προσβάσιμα στὸ κοινό.

_________________

____________