Διαμαντῆς Κούτουλας

Βρισκόμαστε στὰ 392 πΧ ὅταν παρουσιάζονται οἱ ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΕΣ (=οἱ γυναῖκες ποὺ συνεδριάζουν στὴν ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ τῆς Ἀθήνας)  ἀπὸ τὸν Ἀριστοφάνη ,μὲ μιὰν εὐτράπελη ὑπόθεση · οἱ γυναῖκες ,ντυμένες ἄνδρες,.ἀποφασίζουν στὴν ΠΝΥΚΑ νὰ πάρουν τὶς τύχες τῆς πόλης στὰ χέρια τους  παραμερίζοντας τοὺς ἄνδρες, ἐφσρμόζοντας δύο ρηξικέλευθα προγράμματα , ΚΟΙΝΟΚΤΗΜΟΣΥΝΗΣ καὶ ΚΟΙΝΟΓΑΜΙΑΣ.  Εἶναι ἡ ἐποχὴ ποὺ μετὰ ἀπὸ τὶς συμφορὲς τοῦ Πελοπ.Πολέμου καὶ τοὺς Τριάκοντα,  ὅλοι ἀναζητοῦν ποιὸ εἶναι τὸ ἰδανικὸ πολίτευμα γιὰ μιὰ πόλη , γι αὐτὸ καὶ τὶς ἰδέες ποὺ παρουσιάζει στὶς ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΕΣ ὁ Ἀριστοφάνης , θὰ τὶς ξανασυναντήσουμε , πανομοιότυπες, μιὰ δεκαετία ἀργότερα, στὴν ΠΟΛΙΤΕΙΑ τοῦ ΠΛΑΤΩΝΑ (ὅταν πιὰ δὲν ζοῦσε ὁ Ἀριστοφάνης..). Παρουσιάζεται λοιπὸν στὶς ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΕΣ, τὸ ΠΡΩΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ τῆς Ἱστορίας στὶς ..προγραμματικὲς δηλώσεις  τῆς ΠΡΑΞΑΓΟΡΑΣ ,ὄταν ἀνακοινώνει  στὸν ἄνδρα της ΒΛΕΠΥΡΟ ,  τὶ θὰ προτείνει στὴν  Ἐκκλησία τοῦ Δήμου τῶν γυναικῶν· " τὴν γῆν πρ

 Ἡ Φιλολογία καὶ ἡ Κριτικὴ τοῦ Κειμένου γεννήθηκε ἀπὸ τὴν ΘΕΟΛΟΓΙΑ τὸν 18ο αἰ. Τὸ 1721 ὁ   ἀνακοίνωσε τὸ σχέδιο του νὰ ἐκδόσει τὴν ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ βασισμένος στὰ ΑΡΧΑΙΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ καὶ ὄχι στὴν ἔντυπη ἔκδοση  ( textus receptus)τοῦ Γουτεμβέργιου .  Οἱ θεολόγοι ἀντέδρασαν ἔντονα, διότι ἀντελήφθησαν τὸ προκῦπτον  ἔρώτημα : ΠΟΙΟ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΘΑΝΑΙ ΤΟ "ΘΕΟΠΝΕΥΣΤΟ" ,ἀφοῦ τὰ χειρόγραφα ΕΧΟΥΝ μεγάλες  ΔΙΑΦΟΡΕΣ  μεταξύ τους ; Τελικὰ , μετὰ ἕναν αἰῶνα , τὸ 1831, ἔγινε πραγματικότητα ἡ ΚΡΙΤΙΚΗ ἔκδοση τοῦ καινοδιαθηκικοῦ κειμένου —δηλ. μέσῳ ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ— ἀπὸ τὸν Lachmann.  Ὅταν μέσα σὲ λίγες δεκαετίες, ἡ μέθοδος αὐτὴ τοῦ BENTLEY πέρασε καὶ στὰ κλασσικὰ κείμενα , ἑλληνικὰ καὶ λατινικά,  εἶχε πιὰ γεννηθεῖ ἡ Κλασσικὴ Φιλολογία  ποὺ πυρῆνας της εἶναι ἡ Κριτικὴ ἔκδοση τῶν κειμένων.  Ἡ  ἐργασία αὐτὴ  (ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ) ἔχει τρία στάδια : 1.Recensio :  μὲ βάση τά σωζόμενα χειρόγραφα ἀνασυγκροτεῖτ

Γράφει ὁ U.   WILCKEN στὸ καλὐτερο πιθανῶς σύγγραμμα ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: < Στὴν Ελλάδα γενικὰ δὲν ὑπῆρχε τάξη ίερέων καὶ ἔτσι δὲν ύπῆρχε καὶ ό κίνδυνος — δπως συχνὰ συνέβη στὴν 'Ανατολή — νὰ σχηματίσει τό Ιερατεῖο κράτος έν κράτει. 'Αντίστοιχα δὲν ύπῆρξε στὴν Ἑλλάδα μιὰ προκαθορισμένη διδασκαλία ἢ θεολογικὸ δόγμα, άλλὰ καθένας εἶχε τὴν πλήρη έλευθερία νὰ ἀντιλαμβάνεται τὴν θρησκευτικὴ παράδοση σύμφωνα μὲ τὴν κοσμοθεωρία του,έπειδή δέ, κάθε ποιητής μποροῦσε νὰ έρμηνεύει τούς μύθους καὶ νὰ τοὺς διασκευάζει άκόμη μὲ τὸν δικό του τρόπο οἱ μῦθοι ἔμειναν πάντοτε νέοι. Στὴν Ελλάδα οἱ θρησκευτικὲς Ιδέες δὲν ἀνσπτύχθηκαν άπό ίερεϊς, άλλὰ άπὸ ποιητὲς καὶ φιλοσόφους. >  { U. WILCKEN, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, μετ.Ι.ΤΟΥΛΟΥΜΑΚΟΣ σελ.95, ἐκδ. ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ Ἀθήνα, 1976} Καὶ ἐξηγεῖ ὁ Wilcken παρακάτω : < Τὸ γεγονὸς δτι τὸ ὀρφικό αύτό «Εύαγγέλιο» δὲν έπεκράτησε — παρ’ δλη τὴν προπαγάνδα πού ἔκαναν οί προφῆτες του κηρύσσοντας άπὸ τὸ ἕνα μέρος στὸ ἀλλο — ἦταν εὐτύχημα γιὰ τὴν 

Γιὰ νὰ κατανοηθεῖ ἕνα ἀρχαῖο κείμενο, ἐν προκειμένῳ μιὰ ἀριστοφάνεια κωμῳδία εἶναι ἀπαραίτητη ἡ γνώση τοῦ πολιτικοῦ  background τῆς ἐποχῆς (γι αὐτὸ καὶ δὲν ἀρκεῖ ἡ μετάφραση ἑνὸς κειμένου ,ἀλλὰ εἶναι ἄκρως ἀπαραίτητα τὰ ἑρμηνευτικὰ καὶ φιλολογικὰ σχόλια).  Οἱ "ΒΑΤΡΑΧΟΙ"  τοῦ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ἀνέβηκαν στὰ ΛΗΝΑΙΑ τὸν ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ τοῦ 405 πΧ ,ὅπου ἀπέσπασαν τὸ 1ο βραβεῖο καὶ ἀποτελοῦν τὴν πλέον ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ γιὰ τὴν πολιτικὴ δραστηριότητα  τοῦ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ , κωμῳδία.  Ἰδοὺ γιατὶ ·  Ἤδη  τὸ 405 πΧ ἔχει γίνει ἡ ναυμαχία στὶς ΑΡΓΙΝΟΥΣΕΣ ὅπου .ἔχουν νικήσει τοὺς Σπαρτιᾶτες οἱ Ἀθηναῖοι ἀλλὰ ἐπειδὴ λόγῳ τῆς θαλασσοταραχῆς δὲν μαζεύτηκαν οἱ πολυπληθεῖς ναυαγοὶ  (χάθηκαν τότε περὶ τοὺς 5000 ἀνδρες) ὁ ἀθηναϊκὸς λαὸς καταδικάζει ὁμαδικὰ , πρωτοστατοῦντος τοῦ δημαγωγοῦ Κλεοφῶντος, σὲ θάνατο ΜΕ ΜΙΑ ΨΗΦΟ ὅλους τοὺς στρατηγοὺς—μόνο ὁ Σωκράτης ἀντέδρασε σὲ αὐτὸ τὸ δικαστικὸ ἔγκλημα..  Ἡ κατάσταση στὴν Ἀθήνα εἶναι χαοτικὴ καὶ ὅλοι ζητοῦν ΔΙΕΞΟΔΟ ἀπό τὸν Πόλεμο ,τώρα ποὺ εἶναι νικητὲς ,

                       ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ______________ ΚΙΟΝΟΚΡΑΝΑ ΜΕ ΤΑ ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ & ΘΕΟΔΩΡΑΣ  Ὁ Ἰουστινιανὸς ζήτησε ἀπὸ τοὺς διασημότερους ἀρχιτέκτονες τῆς ἐποχῆς τὸν ΑΝΘΕΜΙΟ καὶ τὸν ΙΣΙΔΩΡΟ ( ὁ πρῶτος κατεῖχε ὁλόκληρο τὸν corpus τῶν συγγραμμάτων τοῦ Ἀρχιμήδη)  νὰ φτιάξουν ἕνα μοναδικὸ κτῖσμα ποὺ ὅμοιο του δὲν εἶχε ὑπάρξει ὥς τότε, συνδυάζοντας τὸν τροῦλλο (βλ ΠΑΝΘΕΟΝ ΡΩΜΗΣ) μὲ τὴν βασιλικὴ δηλ. συνδυάζοντας ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ , τὸν ΚΥΚΛΟ ΜΕ ΤΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ. Θεωρητικὰ αὐτὸ μποροῦσε νὰ ἐπιτευχθεῖ μέσῳ τῶν ΛΟΦΙΩΝ ἤ ΚΟΓΧΩΝ,δηλ. τῶν ΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΤΡΙΓΩΝΩΝ ποὺ θὰ ἕνωναν τὸν κυκλικὸ τροῦλλο μὲ τὴν τετράγωνη βάση. Θεωρητικὰ μόνο· διότι στὴν πράξη τὸ κτῖσμα θὰ κατέρρεε ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ΑΨΙΔΩΝ ... Κι ἐδῶ ἔγκειται ἡ σπουδαία  ΕΠΙΝΟΗΣΗ τοῦ Ἀνθέμιου νὰ θέσει ἀντερείσματα  (ΑΝΤΗΡΙΔΕΣ) τῶν ἁψίδων (βλ παραπάνω ΣΧΗΜΑ) ὥστε νὰ ἀντέξουν τὸ βάρος τοῦ τρούλλου.  Ἕνα ἄλλο στοιχεῖο τοῦ ἀρχιτεκτονικοῦ θαύματος τῆς Ἁγιασοφιᾶς ἔγκειται στὴν

Εχουν ειπωθεί πολλά γιά την περιλάλητη ομιλία τού ανατραπέντος Μακαρίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας τού ΟΗΕ , στις 19-7-1974, ΛΙΓΕΣ ΩΡΕΣ ΠΡΙΝ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ,όπου φαίνεται ότι με την ομιλία του αυτή  ΝΑ ΔΙΚΑΙΩΝΕΙ & ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ καί κατ ουσίαν ΝΑ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ αποκαλώντας το χουντικό Πραξικόπημα "εισβολή" εξ Ελλάδος ΠΟΥ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕ ΤΗΝ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΖΥΡΙΧΗΣ (οπότε θ' αναμενόταν να ΠΑΡΕΜΒΟΥΝ  κι οι άλλες δυο Εγγυήτριες Δυνάμεις Τουρκια & Αγγλία, βπάσει τών Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου,για να τον αποκαταστήσουν , ως νόμιμο Πρόεδρο,στην Εξουσία) Βέβαια , ίσως να μην μπορούσε να προβλέψει*  ο Μακάριος τι θα επακολουθούσε καί πάντως δεν είχε στο μυαλό του , οταν τα έλεγε αυτά, ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΤΗΝ DE FACTO ΕΚΤΟΤΕ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ. Ιδού ,λοιπόν, η ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΗ εκείνη ομιλία όπου χαρακτηρίζει το Πραξικόπημα τής Χούντας ως  εξωτερική Εισβολή ,απειλούσα μάλιστα (και) τούς Τουρκοκύπριους ( ομιλια πού ,εν πολλοίς ,αποτελεί ΤΑΜΠΟΥ τή

                                ΕΡΜΑΪΚΗ ΣΤΗΛΗ Εἶναι παραπλανητικὴ ἡ ἀντίληψη ὅτι ὁ ἀρχαιοελληνικὸς Δωδεκαθεϊσμὸς ἐπειδὴ δὲν ἦταν  Μονοθεϊστικὴ,ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ θρησκεία ἐξ ἀποκαλύψεως —καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν εἶχε Ἱερὲς Γραφές —ἦταν ΑΝΕΚΤΙΚΟΣ γιὰ ἄλλου εἴδους θρησκευτικὲς ἀντιλήψεις ποὺ φάνταζαν οἱονεί "ΑΘΕΪΣΤΙΚΕΣ". Ἐν προκειμένῳ βοοῦν οἱ ἀρχαῖες πηγὲς γιὰ τὶς Διώξεις ποὺ ὑπέστησαν γνωστὲς Προσωπικότητες τῆς  ἀρχ. ἑλλ.Ἱστορίας ἀκριβῶς γιὰ τὶς θρησκευτικὲς τους ἀπόψεις -ἀπὸ τοὺς Φυσικοὺς Φιλοσόφους (πχ Ἀναξαγόρας)ὥς τοὺς Σοφιστές (πχ  Πρωταγόρας)μέχρι τὸν Ἀλκιβιάδη ,τὴν Ἀσπασία καὶ φυσικὰ τὸν Σωκράτη. Βέβαια πάντα πίσω ἀπὸ ΟΛΕΣ τὶς θρησκευτικὲς διώξεις τῆς Ἱστορίας  κρύβονταν ΠΟΛΙΤΙΚΑ κίνητρα καὶ διαμάχες ΕΞΟΥΣΙΑΣ-πῶς ἀλλιῶς ?  Ἐνῶ πχ   στὸ Βυζάντιο  δολοφονήθηκε ἡ ΥΠΑΤΙΑ, δὲν ἐδιώχθη ὁ θεουργὸς ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ ἤ ὁ ΠΡΟΚΛΟΣ·κατὰ παρόμοιον τρόπο καὶ στὴν ἀρχαία Ἀθήνα ἐνῶ ἐδιώχθη ὁ ΕΙΣΑΓΩΝ ΚΑΙΝΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ Σωκράτης, δὲν ἐδιώχθη ὁ πολλάκις γελοιοποιῶν τοὺς θεοὺς ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ 

Δὲν τὸ λέμε συχνὰ στὴν τάξη,ἀλλὰ ἀπὸ τὰ 1200 θεατρικὰ ἔργα ποὺ βραβεύτηκαν τὸν 5ο αἰῶνα τοῦ Περικλῆ (ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΣΤΙΣ 3 ΗΜΕΡΕΣ ΤΩΝ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΤΑ ΜΕΓ.ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΝ 3 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΕ 3 ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ ΚΑΙ 1 ΣΑΤΥΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ)  ἔχουν σωθεῖ ὁλόκληρα ΜΟΝΟ 32 τραγωδίες (7 τοῦ Αἰσχύλου, 7 τοῦ Σοφοκλῆ, 18 τοῦ Εὐριπίδη) καὶ 1 σατυρικὸ δρᾶμα (ὁ ΚΥΚΛΩΨ τοῦ Εὐριπίδη).  Ὁ  ὑπολογισμὸς ἔχει ὡς βάση τὸ γεγονὸς πού προανέφερα  ὅτι δηλ.στὰ ΜΕΓΑΛΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ βραβεύονταν( μὲ τρία βραβεῖα) 3 ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΕΣ (τρεῖς τραγωδίες καὶ ἕνα σατυρικὸ δρᾶμα ἡ καθεμιὰ ) ὁπότε 3x4=12 θεατρικὰ ἔργα  ἐτησίως. Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους γραμματικοὺς γνωρίζουμε ὅτι ὁ ΑΙΣΧΥΛΟΣ πῆρε τὸ 1ο βραβεῖο * μὲ τοὺς ΠΕΡΣΕΣ τὸ 472 πΧ ,τοὺς ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ τὸ 467 πΧ καὶ τὴν ΟΡΕΣΤΕΙΑ (τὴν μόνη ΤΡΙΛΟΓΙΑ ποὺ σώθηκε ὁλόκληρη=ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ—ΧΟΗΦΟΡΟΙ—ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ) τὸ 458 πΧ. Ὁ Σοφοκλῆς πῆρε εἴκοσι φορὲς περίπου τὸ 1ο βραβεῖο,γνωρίζουμε ὅτι αὐτὸ συνέβη  μὲ τὸν ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ τὸ 409 πΧ (δὲν γνωρίζουμε ποιὰ ἦταν τὰ  ἄλλα ἔργα του ποὺ ἦρθαν

Θὰ ἐξηγήσω τὶ ἐννοῶ πρὸς ἀποφυγὴν παρεξηγήσεων· κατ ἀρχὴν νὰ πῶ ὅτι ἄν καὶ διαφωνῶ μὲ τὸν ΜΆΡΞΙΣΤΙΚΟ ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟ τοῦ ΜΠΡΕΧΤ , ὁ οποῖος στὸ ἀριστούργημα του "Η ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ  ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ" (1939)  θέλει νὰ δείξει ὅτι σὲ ΚΑΘΕ πόλεμο κερδίζουν ΠΑΝΤΑ  οἱ πλούσιοι καὶ ΠΑΝΤΑ ζημιώνονται οἱ φτωχοί (παραπειστικὴ ὑπεραπλούστευση ὅλο αὐτό) , ὡστόσο , στὸ ἐν λόγῳ ἀριστούργημα ὁ Μπρέχτ φτάνει στὸ ὕψος τῶν ΜΕΓΑΛΩΝ τοῦ παγκόσμιου θεάτρου— & ἰδοὺ γιατὶ : βρισκόμαστε στὸν Τριακονταετῆ πόλεμο τοῦ 17ου αἰ. στὴ Γερμανία , καὶ στὴν  Μάνα "Κουράγιο" ἡ ὁποία  πουλᾶ ..."σνὰκς" ἀπὸ τὴν "καντίνα" της στὴν μία παράταξη τῶν ἀντιμαχομένων ,ἐμφανίζουν τὸν νεκρὸ γυιὸ της ποὺ ἔπεσε πολεμῶντας μὲ τὴν ἀντίθετη παράταξη.  Ὅμως ἡ Μάνα "Κουράγιο" προκειμένου νὰ μὴν χάσει τὴν πελατεία της,  ἀρνεῖται ὅτι γνωρίζει τὸν νεκρὸ & λέει<ΟΧΙ> ὅταν τὴν ρωτοῦν ἄν  ἀναγνωρίζει τὸν σκοτωμένο (γυιό της)... Σὲ ὅποιον ΔΙΑΒΑΣΕΙ τὸ ἐν λόγῳ θεατρικὸ ἀρ

Ὁ Σπ.ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ,ἄγνωστος στὸ εὐρὺ κοινὸ— καὶ στὸ διαδίκτυο— λόγῳ τοῦ πρόωρου θανάτου του σὲ ἡλικία  45 ἐτῶν, τὸ 1977, ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους Νεοέλληνες φιλοσόφους, δίπλα στοὺς ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ, ΚΟΝΔΥΛΗ,ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ,  ΝΗΣΙΩΤΗ κλπ. Γεννήθηκε στὸν Πειραιᾶ, τὸ 1932, ἀπόφοιτος τῆς Φιλοσοφικῆς Ἀθηνῶν , ἔκανε μεταπτυχιακὲς κλπ σπουδὲς στὴν ΒΑΣΙΛΕΙΑ τῆς Ἑλβετίας , δίπλα στὸν ὑπαρξιστὴ φιλόσοφο ΚΑΡΛ ΓΙΑΣΠΕΡΣ. Τὸ 1958 ὑπέβαλε τὰ "ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΙΝ ΠΕΡΙ ΘΕΟΥ" ὡς διδακτορικὴ διατριβὴ στὴν Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Παν.Ἀθηνῶν, ὅπου, τὸ 1960 ἀναγορεύτηκε μὲ "ἄριστα",  Διδἀκτωρ Φιλοσοφίας.  Κατόπιν ἔφυγε στὸ Παρίσι  καὶ στὸ Φράιμπουργκ τῆς Γερμανίας, όπου δίδαξε "Νέα Ἑλληνικὴ Γλῶσσα καὶ Σκέψη".  Τὸ 1968 ἐκλέχτηκε καθηγητὴς φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων (τότε παρἀρτημα τοῦ Παν.Θεσσ/νίκης) ὅπου δίδαξε ἐπὶ ὀκταετία. Σκοτώθηκε σὲ τροχαῖο —μαζὶ μὲ τὴν Γερμανίδα σύζυγό του Δώρα— στὶς 27 -ΝΟΕ- 1977 στὸν Ἁγ.Σπυρίδωνα Δωρίδος, ὀταν  πηγαίνοντας νὰ διδά