ΟΙ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΙ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ.
Οἱ βυζαντινοὶ αὐτοκράτορες τέθηκαν σὲ πολυτελεῖς σαρκοφάγους στὸν Ναὸ τῶν ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ , τὸ "Βασιλικὸν Πολυάνδριον" τῆς Κωνσταντινούπολης. Ὁ πρῶτος Ναὸς (πού ἐξαρχῆς κτίστηκε ἀπὸ τὸν Κωνσταντῖνο ὡς ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ καὶ ὁλοκληρώθηκε ἀπὸ τὸν γυιό του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟ Β' ) εἶχε στὸ κέντρο του τὴν σαρκοφάγο τοῦ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ἀπὸ πορφυρίτη λίθο καὶ γύρω—γύρω, κυκλικά, τὶς σαρκοφάγους τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων , (ἐξ οὗ καὶ ἡ ὀνομασία τοῦ Ναοῦ ) ἄν καὶ λίγα μόνον λείψανα τῶν Μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ βρἐθηκαν (ὂπως πχ τοῦ Ἁγ.Ἀνδρἐα) ἔτσι, οἱ περισσότερες σαρκοφάγοι ἀποτελοῦσαν κατ'οὐσίαν κενοτάφια.
Τὸ Ναὸ ξανάκτισε μετὰ τὴν καταστροφὴ ἀπό τὴν ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΑ ὁ Ἰουστινιανὸς τὸ 55Ο μΧ (τὰ ἐγκαίνια ἔγιναν κατὰ τὴν πανήγυρι τῆς ἑορτῆς τους ) σέ μορφὴ πεντάτρουλης σταυροειδοῦς βασιλικῆς , τῆς ὁποίας,περίπου, ἀντίγραφο ἀποτελεῖ ὁ Ναὸς τοῦ ΑΓ.ΜΑΡΚΟΥ τῆς ΒΕΝΕΤΙΑΣ.
Τὸ Αὐτοκρατορικὸ Μαυσωλεῖο τῶν Ἁγ.Ἀποστόλων μὲ τὶς σαρκοφάγους τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατὀρων ΣΥΛΗΘΗΚΕ ἀπὸ τοὺς Σταυροφόρους τὸ 1204, οἱ ὁποῖοι ἄνοιξαν τὶς σαρκοφάγους γιὰ νὰ κλέψουν τὰ πολύτιμα μέταλλα καὶ κοσμήματα τῶν βασιλικῶν λειψάνων.
Ὁ Ναὸς—Μαυσωλεῖο ἀποκαταστάθηκε ἀπὸ τοὺς Παλαιολόγους καὶ κατὰ τὴν Ἅλωση τοῦ 1453 παρεδόθη ἀπό τὸν Μωάμεθ στὸν ΓΕΝΝΑΔΙΟ ὡς ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΕΔΡΑ. Ὅμως ἐξαιτίας κάποιου φόνου Γενιτσάρου ποὺ συνέβη ἐκεῖ ,ὁ Γεννάδιος ἀναγκάστηκε νὰ μετακομίσει στὴν Παμμακάριστο καί ἔτσι τὸν Ναὸ τῶν Ἁγ.Ἀποστόλων τὸ 1461 τὸν παρἐλαβε ὁ Μωἀμεθ ὁ Πορθητής, τὸν γκρέμισε διότι ἦταν μισοκατεστραμμένος καὶ στὴν θέση του ἔκτισε τὸ σημερινὸ ΦΑΤΙΧ ΤΖΑΜΙ ὡς Μαυσωλεῖο τοῦ Σουλτάνου κι ἐκεῖ ἀναπαύεται μέχρι σήμερα ἡ σαρκοφάγος τοῦ Πορθητῆ.
Οἱ σαρκοφάγοι τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατότων ἔκτοτε χάθηκαν καί σήμερα μόνο ὀκτὼ ἔχουν σωθεῖ ἀπό πορφυρίτη λίθο καὶ ἐκτίθενται στὸ προαὐλιο τοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Μουσείου Κωνσταντινοὐπολης (βλ. φωτο
-ἄλλες δύο βρίσκονται ἐξω ἀπὸ τὴν Ἁγ.Εἰρήνη , λίγο πρὶν τὸ ΤΟΠΚΑΠΙ, ἂλλες μπροστὰ ἀπὸ τὴν Ἁγ.Σοφία ,ἐνῶ ἡ σαρκοφάγος τοῦ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ στὸ προάστιο ΕΒΔΟΜΟ λειτουργοῦσε πρὶν χρόνια ὡς ...κρήνη..
Ἀπό ἀρχαιολογικὴ ἄποψη δὲν μποροῦμε νὰ ταυτίσουμε τὶς σαρκοφάγους σὲ ποιοὺς αὐτοκράτορες ἀνήκουν (εἰκἀζεται ὅτι αὐτὴ χωρὶς σταυροὺς καὶ χριστιανικὰ σύμβολα ποὺ βρέθηκε τὸ 1916 στὸ ΤΟΠΚΑΠΙ,στὴν αὐλὴ τοῦ ΧΑΡΕΜΙΟΥ, ἀνήκει στὸν ΙΟΥΛΙΑΝΟ—βλ φωτο) ,ὃμως γνωρίζουμε ἀπο τὶς πηγὲς ὅτι ὅσες ἦταν κατασκευασμένες ἀπὸ ΠΟΡΦΥΡΙΤΗ ΛΙΘΟ ἀνῆκαν στὸ Μαυσωλεῖο τῆς δυναστείας τοῦ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ δηλ. τῶν ΦΛΑΒΙΩΝ (ὡς γνωστὸν τὸ πλῆρες ὂνομα τοῦ Μ. Κωνσταντίνου ἦταν : FLAVIUS VALERIUS CONSTANTINUS= ΦΛΑΒΙΟΣ ΒΑΛΕΡΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ,ὅπου Constans σημαίνει
ὀ "σταθερός" - ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ δηλαδή. )
ΥΓ Σύμφωνα μὲ τὶς πηγές στὸ Μαυσωλεῖο Κωνσταντίνου βρισκόταν μία σαρκοφάγος ἀπό πορφυρό ρωμαϊκό μάρμαρο ποὺ περιεῖχε τὶς σορούς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου (324-337) καὶ τῆς μητέρας του ἁγίας Ἑλένης. Δίπλα, ὑπῆρχε ἡ σαρκοφάγος τοῦ γυιοῦ του Κωνστάντιου Β΄, (337-361) ἐνῶ στὸν ἰδιο χῶρο, σὲ παρόμοια σαρκοφάγο εἶχε ἐνταφιαστεῖ ὁ Μέγας Θεοδόσιος (379-395). Ἀκριβῶς δίπλα, ὑπῆρχε μιὰ σαρκοφάγος ἀπὸ πράσινο θεσσαλικό μάρμαρο ποὺ εἶχε ἐνταφιαστεῖ ὁ Ζήνων, (474-475, 476-491) ἐνῶ σὲ σαρκοφάγο ίδιου χρώματος ἀλλὰ ἀπὸ μάρμαρο τῆς Ἱέρειας εἶχε ἐνταφιαστεῖ ὁ αὐτοκράτωρ Λέων Α΄(457-474). Ὑπῆρχε ἐπίσης ἡ σαρκοφάγος τοῦ αὐτοκράτορα Μαρκιανοῦ (450-457) καὶ
τῆς συζύγου του Πουλχερίας, τοῦ αὐτοκράτορα Ἀναστασίου Α΄ (491-518) καὶ τῆς συζύγου του Ἀριάδνης, τῶν αὐτοκρατόρων Βασιλείου Α΄ Μακεδόνα (867-886) καὶ τοῦ γυιου του Ἀλεξάνδρου (912-913). Δίπλα βρισκόταν ἡ σαρκοφάγος τοῦ αυτοκράτορα Λέοντα Στ΄ (886-912), τοῦ Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογεννήτου (944-959), τοῦ γυιοῡ του Βασιλείου Α΄, Κωνσταντίνου, ὁ ὁποῖος δὲν πρόλαβε νὰ γίνει αὐτοκράτορας, τῆς αὐτοκράτειρας Θεοφανοῦς (πρώτη σύζυγος τοῦ Λέοντα Στ΄) καὶ τῆς Εύδοκίας, τῆς κόρης τους ποὺ πέθανε σὲ βρεφική ηλικία. Στὸν ἰδιο χῶρο εἶχε ἐνταφιαστεῖ ἡ αυτοκράτειρα Ζωή (δεύτερη σύζυγος τοῦ Λέοντα Στ΄), ἠ αυτοκράτειρα Εὐδοκία (τρίτη σύζυγος τοῦ Λέοντα Στ΄) καὶ οἱ δύο πριγκίπισσες μὲ τὸ ὀνομα Ἀννα, κόρες τοῦ Λέοντα Στ΄. Πλάι εἶχε ἐνταφιαστεῖ ὁ αυτοκράτωρ Μιχαήλ Γ΄ (842-867), ὁ γυιὸς τοῦ Λέοντα Στ΄, Βασίλειος καὶ ὁ Νικηφόρος Φωκάς (963-969): Τέλος στὸ Μαυσωλεῖο τοῦ Κωνσταντίνου ὑπῆρχε καὶ ἠ σαρκοφάγος τοῦ αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου Η΄ (1025-1028).
Στὸ Μαυσωλεῖο τοῦ Ἰουστινιανοῦ ,στὴν ἀνατολική κόγχη εἶχε ἐνταφιαστεῖ ὁ ἴδιπς ὁ Ἰουστινιανός Α΄(527-565). καὶ δίπλα του εἶχε ἐνταφιαστεῖ ἡ αὐτοκράτειρα Θεοδώρα.καὶ ἡ Εὐδοκία, σύζυγος τοῦ Ἰουστινιανοῦ Β΄. Ὑπῆρχε ἐπίσης ἡ σαρκοφάγος τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουστίνου Β΄ (565-578), τῆς αὐτοκράτειρας Σοφίας, συζύγου τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουστίνου Β΄ καὶ τοῦ αὐτοκράτορα Ἡρακλείου (610-641). Ὑπῆρχε ἐπίσης ἡ σαρκοφάγος τοῦ αὐτοκράτορα Κωνσταντινου Δ΄ Πωγωνάτου (668-685), τοῦ γυιοῦ τοῦ Ἡρακλείου, αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου Γ΄(641), τοῦ αὐτοκράτορα Ἀναστασίου Β΄ (713-715) τῶν είκονομάχων αὐτοκρατόρων Λέοντα Γ΄ Ἰσαυρου (715-741) καὶ Κωνσταντίνου Ε΄ Κοπρωνύμου (741-775) καὶ της πρώτης συζύγου του τελευταίου, τῆς πριγκίπισσας τῶν Χαζάρων Σισάκ, ἡ ὁποία μετονομάστηκε Εἰρήνη, καθὼς καὶ τῆς δεύτερης συζύγου του, τῆς Μαρίας. Δίπλα βρισκόταν ἠ σαρκοφάγος τοῦ αὐτοκράτορα Λέοντα Δ΄ (775-780), τῆς Εἰρήνης τῆς Ἀθηναίας (797-802), τοῦ αὐτοκράτορα Μιχαήλ Β΄ Τραυλοῦ (820-829)
καὶ τῆς γυναίκας του Θέκλας. Ἐπίσης στὸ Ἡρῶο τοῡ Ἰουστινιανοῦ ὑπῆρχε ἡ σαρκοφάγος τοῦ αὐτοκράτορα Θεοφίλου (829-842), τοῦ γυιοῦ του Κωνσταντίνου καὶ τῆς κόρης του Μαρίας.
ΥΓ ΣΗΜ . Αὐστριακοὶ καὶ Γερμανοὶ πανεπιστημιακοὶ ἔχουν δημιουργήσει τὸν ἱστότοπο
ὅπου παρουσιάζουν την Κωνσταντινούπολη ὅπως ἦταν πρὶν τὴν Δ’ Σταυροφορία.
Χρησιμὠτατο ἐκπαιδευτικὸ ὑλικὸ γιὰ μαθητὲς καὶ φοιτητές .
