Ἡ Κριτικὴ τοῦ Ρένου Ἀποστολίδη στήν "Γενιὰ τοῦ '30".
Ἐν συνόψει·
λέγοντας "γενιὰ τοῦ '30" ἐννοοῦμε τοὺς λογοτέχνες ποὺ ἐμφανίστηκαν στὰ γράμματα κατὰ τὸν Μεσοπόλεμο (ΒΕΝΕΖΗΣ—ΜΥΡ̣ΙΒΗΛΗΣ—ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ—ΘΕΟΤΟΚΑΣ—ΣΕΦΕΡΗΣ—ΕΛΥΤΗΣ κλπ) μὲ στόχο νὰ ξεπεράσουν τοὺς "ἠθογράφους" τοῦ 19ου αἰ.
Μεταπολεμικά γύρω στὸ 1949, ἡ "κίνηση" αὐτὴ ὀργανώθηκε ἀπὸ τόν(τήν) κριτικὸ ΑΛΚΗ ΘΡΥΛΟ (κατὰ κόσμον ΕΛΕΝΗ ΟΥΡΑΝΗ—ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗ) στὴν λεγομένη "ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ 12" καὶ μέ κέντρο τὸ περιοδικό "ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ" {ἰδρυθὲν τὸ 1927 ἀπὸ τὸν Κ.ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟ μέ διευθ. τὸν Γ.ΞΕΝΟΠΟΥΛΟ καὶ τὸ ὁποῖο ἐδόθη ἀπὸ τὸν δεύτερο ὡς προικῷο στὸν ΠΕΤΡΟ ΧΑΡΗ —κατὰ κόσμον ΙΩ.ΜΑΡΜΑΡΙΑΔΗ} προσπάθησε νὰ ποδηγετήσει τὰ λογοτεχνικὰ πράγματα τῆς Ἑλλάδας τοῦ Μεταπολέμου μέ γνώμονα τὶς φιλίες καὶ τίς "δημόσιες σχέσεις" μὲ τὶς βραβεὺσεις ἑαυτῶν καὶ ἀλλήλων τοῖς χρήμασι τῆς Ἑλἐνης Ούράνη (Ἄλκη Θρύλου).
Σὲ αύτὴν τὴν παρέα —ὃπως ἔχω ξαναγρἀψει— ΟΡΘΩΘΗΚΕ τὸ περιοδικό "ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ" πρωτοεκδοθὲν τὸ 1952 τοῦ ΡΕΝΟΥ (καὶ Ἡρακλῆ) ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ, στὸ ὁποῖο ὁ ΡΕΝΟΣ ἄσκησε κριτικὴ στοὺς διηγηματογράφους (ΟΧΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΙΗΤΕΣ) τῆς γενιᾶς τοῦ '30 (δηλ. τὴν ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ 12—κι ὄχι σὲ ὅλα τά μέλη της , πχ ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΑΓΓ.ΤΕΡΖΑΚΗ) ὅτι ΑΔΥΝΑΤΟΥΝ ΣΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΠΛΑΣΟΥΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ παρὰ μὸνον παρατάσσουν διαλόγους ἢ προκλητικὲς σκηνές, ἀλλά ΖΩΝΤΑΝΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ δέν πλάθουν ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥΤΟ ΥΣΤΕΡΟΥΝ ΤΩΝ "ΗΘΟΓΡΑΦΩΝ" ΤΟΥ 19ου αἰ. (Παπαδιαμάντη, Βιζυηνοῦ, Θεοτόκη).
Ἐπίσης ὁ Ρένος στηλίτευσε τοὺς ἐν λόγῳ λογοτέχνες γιὰ κάποιους φτηνούς "πολιτικαντισμούς" τους πρὸς ἴδιον ὄφελος, ὅπως πχ. τὴν ἀπάλειψη ἀπὸ τὴν μεταπολεμικὴ ἔκδοση (1955) τῆς "ΖΩΗΣ ΕΝ ΤΑΦῼ" ἀπὸ τὸν ΜΥΡΙΒΗΛΗ τῆς φράσης <ΜΑΚΕΝΤΟΝ ΟΡΤΟΝΤΟΞ> γιὰ τὴν αύτοσυνειδησία τῶν Σλαβομακεδόνων ποὺ ὑπῆρχε στὴν πρώτη ἔκδοση τοῦ ἔργου τὸ 1924 {=Ὡστόσο, δὲ θέλουν νά 'ναι μήτε "Μπουλγκάρ", μήτε "Σρρπ", μήτε "Γκρρτς". Μοναχά "Μακεντόν ὀρτοντόξ"} ἢ τὴν ἀλλαγὴ ἀπὸ τὸν ΒΕΝΕΖΗ τοῦ ὀνόματος τοῦ σκύλου ἀπό "ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ" σέ "ΝΑΒΟΥΧΟΔΟΝΟΣΩΡ", στὴν μεταπολεμικὴ ἔκδοση τοῦ διηγήματος "Νο 31328", γιὰ νὰ μὴν ἐνοχληθεῖ ἡ Ἐκκλησία —καὶ ἡ Ἀκαδημία βεβαίως (βλ. τεῦχος 5 τῶν "ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ" /ΜΑΪΟΣ 1952)
Κατόπιν αὐτῆς τῆς κριτικῆς τοῦ Ρένου , ἡ παρέα τῶν "12" {ἢ ἀλλιῶς ἡ "γενιὰ τοῦ '30"} ἀντέδρασε ΣΥΝΕΠΙΚΟΥΡΟΥΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ποὺ δὲν ἂντεχε τὴν ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΡΕΝΟΥ (Τάσος Βουρνᾶς, Λ.Κουκούλας, Ρ.Μπούμη κλπ) καὶ ΕΠΙΤΕΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΜΕΤΩΠΟΝ στὸ περιοδικό "ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ" τῶν Ἀποστολίδηδων.
Ὁ δραστήριος Καραγάτσης κατέθεσε τὸ καλοκαῖρι τοῦ 1952 ΜΗΝΥΣΗ κατὰ τοῦ ΡΕΝΟΥ καὶ ΗΡΑΚΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ ἐπειδὴ δῆθεν ἀνθολόγησαν κείμενο του στὸ περιοδικό "ΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ" χωρὶς τὴν ἄδεια του, ἀλλὰ ἡ πραγματικὴ αἰτία τῆς μήνυσης ἦταν ἡ κριτικὴ τοῦ Ρένου (τ.5/ΜΑΪΟΣ 1952) στὴν ἄθλια "Ἱστορία τῶν Ἑλλήνων" τοῦ Καραγάτση (ὁ ὁποῖος μἀλιστα ἀπείλησε τόν "αὐθάδη νεανία" Ρένο ὅτι θὰ χειροδικήσει κατ' αὐτοῦ καὶ τοῦ μήνυσε μἐσῳ τοῦ Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου πὼς "μένει στὴν ὁδὸ τάδε καὶ γνωρίζει μπόξ"—βλ. τεῦχος 6α/ΙΟΥΝΙΟΥ 1952)*
Τὴν μήνυση αὐτὴ συνυπέγραψαν οἱ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ—ΘΕΟΤΟΚΑΣ—Κ.ΤΣΑΤΣΟΣ καὶ δικάστηκε ἐρὴμην τῶν μηνυομἐνων τὴν 2‒7‒1952 .
Τελικὰ ὁ ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ ἀπέσυρε τὴν μήνυση, ἀλλὰ ὁ ΡΕΝΟΣ καταδικάστηκε σὲ 2,5 μῆνες φυλακὴ ἐξαγοράσιμη ἐπειδὴ ἐξύβρισε τὸν δικηγόρο τοῦ Καραγάτση ,τὸν Π. ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ ἀποκαλῶντας τον.... "πρωτάκουστο"!! (Ὅλα τὰ ἀνωτέρω περιγράφονται ἐπακριβῶς στὸ εἰδικὸ τεῦχος 6α τῶν "ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ" τοῦ ΙΟΥΝΙΟΥ 1952.)
Ὡστόσο ὅλο αὐτὸ τὸ γεγονὸς εἶχε πάντως ὡς συνἐπεια νὰ ἀποφασίσει ὁ ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ (πατέρας του Ρἐνου , συνεκδότης τῶν "Νέων Ἑλληνικῶν" καὶ τῆς γνωστῆς ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ τοῦ μεσοπολέμου) νὰ κλείσει τὸ περιοδικὸ (7+1 τεύχη τὸ 1952) παρ'ὅλην τὴν ὑψηλὴ κυκλοφορία του γιὰ τὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς καὶ τὸ εἶδος τοῦ περιοδικοῦ (5000 φύλλα περίπου κατὰ μέσον ὅρο μηνιαίως).
Συνελόντι εἰπεῖν·
ΥΠΕΡΤΙΜΗΜΕΝΗ ἡ περιλάλητη "γενιὰ τοῦ '30" (τουλάχιστον οἰ διηγηματογράφοι) διότι κανεὶς Βενεζης, Μυριβήλης ἢ Καραγάτσης ΔΕΝ ΕΦΤΑΣΕ ΣΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ, ΤΟΝ ΒΙΖΥΗΝΟ ἢ τὸν ΘΕΟΤΟΚΗ —καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ καθαρὴ ἀλήθεια.*
___________
*παρόμοια μποροῦμε νὰ ὐποστηρίξουμε καὶ γιὰ τοὺς νομπελίστες ποιητές μας ΣΕΦΕΡΗ—ΕΛΥΤΗ διότι παρ'ὅλην τὴν ἀναμφισβήτητη ἀξία τους ΔΕΝ ΕΦΤΑΣΑΝ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΝΟΣ ΣΟΛΩΜΟΥ—ΚΑΛΒΟΥ—ΠΑΛΑΜΑ ἢ ΚΑΒΑΦΗ.
ΥΓ..Τά "ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ" κυκλοφόρησαν πἀλι τὸ 1957 σὲ δύο τεύχη χωρὶς ἐπιτυχία καὶ ἄλλη μιὰ φορὰ κατὰ τὴν διετία 1966—1967 (16 τεύχη) μὲ μέση κυκλοφορία 3000 φύλλων , ἀλλὰ λόγῳ τῆς τότε ὄξυνσης τῶν πολιτικῶν παθῶν (καὶ τῆς προηγηθείσης "ΕΙΣΒΟΛΗΣ" τοῦ Ρένου στὴν Βουλὴ τὸν ΙΟΥΛΙΟ τοῦ 1964) ΔΕΞΙΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ "σαμπόταραν" τὸ ΟΥΔΕΤΕΡΟ πολιτικὰ περιοδικὸ τῶν "ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ" μέ συνέπεια νὰ πέσει στὰ 1000 φύλλα λίγο πρὶν τὴν δικτατορία τοῦ 1967.
_____
ΟΛΑ ΤΑ ΤΕΥΧΗ ΤΩΝ "ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ" ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΗΡΤΗΜΕΝΑ ΣΤΟ:
