Ἡ ἀρνητικὴ κριτικὴ τοῦ Σωκράτη καὶ τοῦ Πλάτωνος πρὸς τὸν Περικλῆ.
Στὸν πλατωνικὸ διάλογο "ΓΟΡΓΙΑΣ" —ὅπως ἔχω γράψει σὲ ἄλλην εὐκαιρία—ὁ Σωκρἀτης μιλῶντας στὸν σοφιστὴ ΚΑΛΛΙΚΛΗ κρίνει ἀρνητικὰ τὸν Περικλῆ μὲ τὸ ἐπιχείρημα ὅτι ΠΑΡΕΔΩΣΕ ΤΟΥΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΥΣ ΑΠΟ ΟΣΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΕΛΑΒΕ καὶ στὸν διαφωνοῦντα Καλλικλῆ* θέτει τὸ δὶλημμα : πότε οἱ Ἀθηναῖοι ἦταν καλύτεροι , ὅταν ἀνἐλαβε ὁ Περικλῆς καὶ τὸν λάτρευαν ἢ στὸ τέλος τῆς θητείας του, ὅταν τὸν κυνήγησαν γιὰ ὑπαιξερέσεις τῶν χρημάτων τοῦ Παρθενῶνα;
Ἂν ὁ Καλλικλῆς ἀπαντοῦσε ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι ἦταν καλύτεροι στὴν ἀρχὴ τῆς θητείας τοῦ Περικλῆ τότε στὸ τέλος τῆς θητείας (πού τὸν καταδὶωξαν) εἶχαν γίνει χειρότεροι, ὁπότε ἦταν κακὸς πολιτικὸς ὁ Περικλῆς. Ἂν ὁ Καλλικλῆς ἀπαντοῦσε ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι ἔγιναν καλύτεροι στὸ τέλος τῆς θητείας τοῦ Περικλῆ, τότε ΣΩΣΤΑ τὸν κυνήγησαν γιὰ ἀτασθαλίες, ὁπότι ΠΑΛΙ ἀποδεικνύεται ὃτι ἦταν κακὸς πολιτικὸς ὁ έραστὴς τῆς Ἀσπασίας ..
Πάντως ἡ κριτικὴ τοῦ Σωκρἀτη (δηλ.τοῦ ΠΛΑΤΩΝΟΣ) ἑστιἀζεται στὸ ὅτι ὁ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΔΙΕΦΘΕΙΡΕ ΤΟΝ ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΟΧΛΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ :
< Περικλέα πεποιηκέναι Ἀθηναίους, ἀργούς, δειλούς καὶ λάλους καὶ φιλσργύρους εἰς μισθοφορίαν πρῶτον καταστήσαντα >
{=ὁ Περικλῆς ἔκανε τοὺς Ἀθηναίους ὀκνηρούς, δειλούς, φλύαρους καὶ φιλάργυρους ἑπειδὴ πρῶτος αύτοὺς καθιέρωσε τὴν μισθοδοσία
—Πλ.Γοργἰας, 514Ε}.
Καὶ πράγματι αὐτὴ ἡ <μισθοφορία> τοῦ Περικλῆ ΑΠΕΔΕΙΧΘΗ ΤΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ διότι παρήγαγε τοὺς μετἐπειτα ΔΗΜΑΓΩΓΟΥΣ οἱ ὁποῖοι τάζοντας ΣΥΝΕΧΩΣ ΜΕΓΑΥΤΕΡΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΟΧΛΟ ὀδηγοῦσαν τὴν Ἀθήνα ( καὶ τὴν Ἑλλάδα) ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΕΜΦΥΛΙΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ.
Εἶναι αὐτὸ πού διδάσκουμε ἐμεῖς οἱ κλασσικοὶ φιλόλογοι καὶ ἱστορικοί ὅτι <ἡ ἀθηναϊκὴ δημοκρατία γέννησε τὸν ἰμπεριαλισμὸ λὸγῳ τῆς πολιτικῆς τῶν ἐπιδομάτων πού εἰσήγαγε ὁ Περικλῆς> .
Ὁ Πλάτων στόν "Γοργία" ὅπως κι ὁ Ἀριστοφάνης σὲ πλεῖστα ἔργα του (ΙΠΠΗΣ—ΣΦΗΚΕΣ—ΠΛΟΥΤΟΣ) συνἐλαβαν καὶ ἀνἐδειξαν αὐτὴν τὴν ἀλήθεια τὴν ὁποίαν ἐμεῖς σήμερα ἀποκαλοῦμε "ΛΑΪΚΙΣΜΟ".
_____
* ὁ Καλλικλῆς διαφωνεῖ μὲ τὸν Σωκρἀτη λέγοντας ὅτι αύτὴν τὴν κριτικὴ στὸν Περικλῆ τὴν ἀκοὐει ἀπὸ ὅσους ἔχουν φαγωμένα αὐτιά {=τῶν τὰ ὦτα κατεαγότων άκούεις ταῦτα , ὦ Σώκρατες—515e} δηλ. ΟΣΟΙ ΣΥΖΝΑΖΟΥΝ ΣΤΙΣ ΠΑΛΑΙΣΤΡΕΣ— ἄρα τὰ πλουσιόπαιδα τῶν ὀλιγαρχικῶν (γιατὶ αὐτοὶ εἶχαν τὸν ἐλεύθερο χρόνο νὰ συχνάζουν στὰ γυμναστήρια).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Στὴν ἑρμηνεία τῆς παραπάνω φρἀσης τοῦ πλατωνικοῦ κειμένου φαίνεται Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΩΝ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ· Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ γιὰ τὴν κατανόηση τοῦ νοήματος τοῦ κειμένου..
