ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟ ΜΕΛΟΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ (Σικάγο-1941)
ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ
______
ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
____________________________________________________
(Βατικανό)
____________________________________________________
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ
(Πανάγιος Τάφος)
________
ΑΝΤΙΦΩΝΙΚΟΣ ΨΑΛΜΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ
(Βατικανό)
________
(Εὐαγγέλιο Χριστουγέννων/ Βατικανό)
___________
ποὺ τὴν καθιέρωσε ὡς ἐπίσημο ἐκκλησιαστικὸ μελος, ἀλλὰ ἡ ἀρχή τοῦ Γρηγοριανοῦ Μέλους ἀνάγεται στὸν Ἁγ.ΑΜΒΡΟΣΙΟ (+397 μΧ)
ὁ ὁποῖος ἔβαλε τὰ θεμέλια τοῦ μέλους αὐτοῦ, στηριζόμενος στὴν ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ τῶν 8 "τρόπων".
Κύριοι:
—ΔΩΡΙΟΣ (= 1ος ΗΧΟΣ)
-—ΦΡΥΓΙΟΣ(=2ος ΗΧΟΣ)
—ΛΥΔΙΟΣ(=3ος ΗΧΟΣ)
—ΜΥΞΟΛΥΔΙΟΣ(=4ος ΗΧΟΣ)
Πλάγιοι :
— ΥΠΟΔΩΡΙΟΣ(= ΠΛΑΓΙΟΣ 1ου)
—ΥΠΟΦΡΥΓΙΟΣ(=ΠΛΑΓΙΟΣ 2ου)
—ΥΠΟΛΥΔΙΟΣ(=ΠΛΑΓΙΟΣ 3ου/ ΒΑΡΥΣ)
—ΥΠΟΜΥΞΟΛΥΔΙΟΣ(=ΠΛΑΓΙΟΣ 4ου)
[ ἀριστερὰ οἱ Ἀρχαιοελληνικὲς ὀνομασίες
—ΛΥΔΙΟΣ(=3ος ΗΧΟΣ)
—ΜΥΞΟΛΥΔΙΟΣ(=4ος ΗΧΟΣ)
Πλάγιοι :
— ΥΠΟΔΩΡΙΟΣ(= ΠΛΑΓΙΟΣ 1ου)
—ΥΠΟΦΡΥΓΙΟΣ(=ΠΛΑΓΙΟΣ 2ου)
—ΥΠΟΛΥΔΙΟΣ(=ΠΛΑΓΙΟΣ 3ου/ ΒΑΡΥΣ)
—ΥΠΟΜΥΞΟΛΥΔΙΟΣ(=ΠΛΑΓΙΟΣ 4ου)
[ ἀριστερὰ οἱ Ἀρχαιοελληνικὲς ὀνομασίες
δεξιά οἱ ἀντίστοιχες βυζαντινές ]
΄ ήχος: «Σώσον Κύριε τον λαόν σου».
Β΄ ήχος: «Φώς ιλαρόν».
Γ΄ ήχος: «Την ωραιότητα», «Αι γενεαί πάσαι».
Δ΄ ήχος: «Ανοίξω το στόμα μου», «Η γέννησίς σου».
Πλ. Α΄ ήχος: «Χριστός ανέστη», «Η ζωή εν τάφω», «Ευλογητάρια».
Πλ. Β΄ ήχος: «Κύματι θαλάσσης», «…ον παίδες ευλογείτε», «Σήμερον κρεμάται»
Βαρύς ήχος: «Πλούσιοι επτώχευσαν», «Τις Θεός μέγας».
Πλ. Δ΄ ήχος: «Τη υπερμάχω», «ευλογητός ει Χριστέ ο Θεός ημών».
΄ ήχος: «Σώσον Κύριε τον λαόν σου».
Β΄ ήχος: «Φώς ιλαρόν».
Γ΄ ήχος: «Την ωραιότητα», «Αι γενεαί πάσαι».
Δ΄ ήχος: «Ανοίξω το στόμα μου», «Η γέννησίς σου».
Πλ. Α΄ ήχος: «Χριστός ανέστη», «Η ζωή εν τάφω», «Ευλογητάρια».
Πλ. Β΄ ήχος: «Κύματι θαλάσσης», «…ον παίδες ευλογείτε», «Σήμερον κρεμάται»
Βαρύς ήχος: «Πλούσιοι επτώχευσαν», «Τις Θεός μέγας».
Πλ. Δ΄ ήχος: «Τη υπερμάχω», «ευλογητός ει Χριστέ ο Θεός ημών».
Τὸ Γρηγοριανό μέλος εἶναι μουσικὴ τῆς μιᾶς μελωδίας. Ἐνῶ τὸ ἄκουσμα τοῦ μουσικοῦ αὐτοῦ εἴδους, τῆς μονοφωνίας, μπορεῖ ἐπιφανειακὰ νὰ ἀκούγεται φτωχό, κρύβει μιὰν ἐκρηκτικὴ δύναμη. Ἡ μονοφωνικὴ μουσική, πέραν τῶν μεγάλων ἑρμηνευτικῶν της ἀπαιτήσεων, ἔχει τὴν ἰδιότητα
νὰ κρατᾶ τὸ νοῦ
προσηλωμένο σὲ μιὰ μελωδικὴ γραμμή.
προσηλωμένο σὲ μιὰ μελωδικὴ γραμμή.
Αὐτὸ ποὺ ἐπίσης διατήρησε ὁ πάπας Γρηγόριος στὴ μουσική του, εἶναι ἡ ὑποταγὴ τῆς μουσικῆς στὸν λόγο.
Στὸ Γρηγοριανὸ μέλος, ὁπως καὶ στὴν Βυζαντινὴ μουσική, ὁ λόγος δὲν χάνεται, ἀλλὰ κυριολεκτικά διεισδύει στὴν ψυχή, ἡ ὁποία, μέσῳ τοῦ μουσικοῦ ἠχου, εἶναι πλέον δεκτικὴ καὶ πρόθυμη νὰ κατανοήσει τὰ κείμενα,ἀποδεχόμενη τὰ νοήματα .
Ἀποτελεῖ θεμέλιο τοῦ Γρηγοριανοῦ Μέλους ἡ πεποίθηση ὅτι ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΟΤΑΝ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΨΑΛΤΑ...μάλιστα εἶναι ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ἡ ψαλτὴ ἀνάγνωση τῶν περικοπῶν κατὰ τὴν Θ.Λειτουργία , ἀναλόγως τοῦ ποῦ ἀνήκουν·
Στὸ Γρηγοριανὸ μέλος, ὁπως καὶ στὴν Βυζαντινὴ μουσική, ὁ λόγος δὲν χάνεται, ἀλλὰ κυριολεκτικά διεισδύει στὴν ψυχή, ἡ ὁποία, μέσῳ τοῦ μουσικοῦ ἠχου, εἶναι πλέον δεκτικὴ καὶ πρόθυμη νὰ κατανοήσει τὰ κείμενα,ἀποδεχόμενη τὰ νοήματα .
Ἀποτελεῖ θεμέλιο τοῦ Γρηγοριανοῦ Μέλους ἡ πεποίθηση ὅτι ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΟΤΑΝ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΨΑΛΤΑ...μάλιστα εἶναι ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ἡ ψαλτὴ ἀνάγνωση τῶν περικοπῶν κατὰ τὴν Θ.Λειτουργία , ἀναλόγως τοῦ ποῦ ἀνήκουν·
(ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ,‒ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
ἤ ἄλλο κείμενο ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ) [ στὰ ἐπισυναπτόμενα βίντεο εὔκολα μπορεῖ νὰ ἀντιληφθεῖ καὶ ὁ πλέον ἀδαὴς ὅτι ΑΛΛΙΩΣ ψάλλεται τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἀλλιῶς τὸ Ἀποστολικὸ καὶ διαφορετικὰ τὸ Ἀνάγνωσμα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης]
Μεσα σὲ αὐτὴ τὴν ἀντίληψη
ἐντάσσεται καὶ ἡ ἐπιλογή τοῦ πάπα Γρηγόριου νὰ ἀποφύγει τὴν χρήση μουσικῶν ὀργάνων. Ἐμεινε πιστός στὴν ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ μουσικὴ παράδοση, ποὺ θεωρεῖ τὴν ΦΩΝΗΤΙΚΗ μουσικὴ
ὡς τὴν ὑπέρτατη μουσικὴ ἐκφραση.
Σήμερα βεβαίως ποὺ εἶναι ἐλάχιστες οἱ τελούμενες παραδοσιακά Θ.Λειτουργίες στὰ ΛΑΤΙΝΙΚΑ, τὸ Γρηγοριανό Μέλος ποὺ μεσουράνησε κατὰ τὸν Μεσαίωνα ,ἀποτελεῖ μᾶλλον μουσειακὸ εἶδος. Ἐξάλλου ἐλάχιστοι ἤ λίγοι εἶναι οἱ —ἐν Ἑλλαδι, καθολικοὶ ἤ μή— Ἱερωμένοι ποὺ τὸ γνωρίζουν...
ἐντάσσεται καὶ ἡ ἐπιλογή τοῦ πάπα Γρηγόριου νὰ ἀποφύγει τὴν χρήση μουσικῶν ὀργάνων. Ἐμεινε πιστός στὴν ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ μουσικὴ παράδοση, ποὺ θεωρεῖ τὴν ΦΩΝΗΤΙΚΗ μουσικὴ
ὡς τὴν ὑπέρτατη μουσικὴ ἐκφραση.
Σήμερα βεβαίως ποὺ εἶναι ἐλάχιστες οἱ τελούμενες παραδοσιακά Θ.Λειτουργίες στὰ ΛΑΤΙΝΙΚΑ, τὸ Γρηγοριανό Μέλος ποὺ μεσουράνησε κατὰ τὸν Μεσαίωνα ,ἀποτελεῖ μᾶλλον μουσειακὸ εἶδος. Ἐξάλλου ἐλάχιστοι ἤ λίγοι εἶναι οἱ —ἐν Ἑλλαδι, καθολικοὶ ἤ μή— Ἱερωμένοι ποὺ τὸ γνωρίζουν...
_____
SALVE REGINA (= ΧΑΙΡΕ ΔΕΣΠΟΙΝΑ)
Παναγία τῶν Παρισίων
_____
Ψ.21 (" ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ")
"Πάτερ εἰς χεῖρας Σου "
( ΥΜΝΟΣ ΜΕΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ )
_______
Vexiilla Regis Prodeunt
______________
ΥΜΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΡΟΔΑΡΙΟΥ (ΤΗΝΟΣ)
------
ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ (ΣΥΡΟΣ)
__________
ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
(Ψάλλει : ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ)
AVE MARIA
______________
Popule meus
Μεγ.Παρασκευή /ΑΝΩ ΣΥΡΟΣ
________
ΥΜΝΟΣ ΑΓ.ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΔΟΥΗΣ
ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΝΟΥΣ
ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΟ ΤΑΦΟ
Μ.Πέμπτη-"ΑΓΙΑ ΩΡΑ"
ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΓΕΘΣΗΜΑΝΗ
Ecce lignum crucis
Μ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ
"ΑΙΝΕΙ ΓΛΩΣΣΑ"
Μεγ.Πέμπτη (ΣΥΡΟΣ)
ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ
ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ—PATER NOSTER
Πάπας ΙΩΑΝΝΗΣ—ΠΑΥΛΟΣ Β’
