ΟΙ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ.
Διαβάζοντας κάποιος τὶς ΠΑΥΛΕΙΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ μπορεῖ νὰ διακρίνει δύο, τρόπον τινα, ἐκκλησιολογίες, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ πρώτη ἐπηρέασε τὴν Ἀνατολικὴ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ δεύτερη τὸν Δυτικὸ Καθολικισμό.
Καταρχὰς νὰ σημειώσω ὅτι ὁ Παῦλος υἱοθετεῖ τὴν ἀντίληψη τῶν ΣΤΩΙΚΩΝ κατὰ τὴν ὁποία ἡ ὅλη Ἀνθρωπὀτητα θεωρεῖται ὡς ΕΝΑ ΣΩΜΑ. Αὐτὸ φαίνεται καὶ στὸ Ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ ὅπου ὁ ἐμφανισθεὶς Ἰησοῦς δέν ρώτησε τὸν Παῦλο γιατί διώκει τοὺς χριστιανοὺς ἀλλὰ γιατὶ διὠκει Αὐτόν τὸν ΙΔΙΟ <Σαούλ, Σαούλ, τί ΜΕ διὠκεις;> λέγοντας του <Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὃν σὺ διώκεις> {ΠΡΑΞ.9, 4 κ.ἑξ.}
Τέλος πάντων ἡ 1η Ἐκκλησιολογἰα τοῦ Παύλου παρουσιάζει τὴν Ἐκκλησία ὡς ΣΩΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ καὶ ἐμφανίζεται στὶς Ἐπιστολὲς ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α' καὶ Β', ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ , ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. Μάλιστα ἐκεῖ τὸ ΣΩΜΑ δέν νοεῖται δυαλιστικά, δηλ.ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ, ὠς διάφορο τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ ΒΙΒΛΙΚΑ, ὡς τὸ ΟΛΟΝ τοῦ ἀνθρώπου (ἑβρ.nephesh).
Στὴν 1η αύτὴ Ἐκκλησιολογία ὁ ΑΝΑΣΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΔΕΝ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΠΟΤΕ ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ. Ἡ κεφαλὴ θεωρεῖται ἐδῶ ὡς ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. Γράφει ὁ Παῦλος μὲ σαφήνεια :
<οὐ δύναται δὲ ὀφθαλμὸς εἰπεῖν τῇ χειρὶ χρείαν σου οὐκ ἔχω ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσὶ χρείαν ἡμῶν οὐκ ἔχω..> {=δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ ὁ ὀφθαλμὸς στὸ χέρι ,δὲν ἔχω τὴν ἀνάγκη σου ἢ πάλι τὸ κεφάλι στὰ πόδια δὲν ἔχω τὴν ἀνάγκη σας—Α' ΚΟΡ.12,21}.
Σὲ αὐτὴν τὴν μή—ἰεραρχική, τρόπον τινα, ἐκκλησιολογία θεμελίωσε ἡ ἀνατολικὴ ὀρθοδοξία τὴν λεγόμενη ΣΥΝΟΔΙΚΟΤΗΤΑ της
(ἂν καὶ στὴν πράξη χρἐη ΗΓΕΤΗ τῆς Ἐκκλησίας διαδραμάτισε ὁ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ συγκαλῶν πχ.ΣΥΝΟΔΟΥΣ μέ πρῶτο τὸν Μ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ , ὀ ὀποῖος μάλιστα ΠΡΟΗΔΡΕΥΣΕ στὴν Α' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΝΙΚΑΙΑΣ τὸ 325μΧ, ἂν καὶ ἦταν ΑΒΑΠΤΙΣΤΟΣ...)
Ἡ 2η Ἐκκλησιολογία ἀναπτύσσεται στὶς λεγόμενες ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΥΛΕΙΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ (Ἐφεσίους, Κολοσσαεῖς) οἱ ὁποῖες κατὰ τοὺς περισσότερους εἰδικοὺς ΔΕΝ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ἀλλὰ ἑνὸς μαθητοῦ του, διότι περιέχουν μεταγενέστερες ἰδέες , ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΥΦΟΣ καὶ προϋποθέτουν τὴν ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ. Ἴσως γι αύτὸ νὰ ἀλλάζει ἐδῶ ἡ Ἐκκλησιολογία περὶ τῆς Ἐκκλησίας ὡς ΣΩΜΑΤΟΣ καὶ νὰ δίνεται ἔμφαση στὸν Χριστὸ ὡς ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ τὸ οποῖο ὅμως πιὰ ΔΕΝ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΩΣ ΤΟ ΟΛΟΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ἀλλὰ ΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΑΥΤΟΥ· ὡς ΚΟΡΜΟΣ .
Ἐδῶ πιὰ τονίζεται ἡ ΙΕΡΑΡΧΙΚΗ—ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΔΟΜΗ : <ὁ ἀνὴρ ἐστὶ κεφαλὴ τῆς γυναικὸς ὡς καὶ ὁ Χριστὸς κεφαλὴ τῆς ἐκκλησίας καὶ αύτὸς ἐστὶ σωτὴρ τοῦ σώματος. ἀλλ' ὥσπερ ἡ ἐκκλησία ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ οὕτω καὶ αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν...> {= ὁ ἂνδρας εἶναι ὀ ἀρχηγὸς τῆς γυναικός, ὃπως καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀρχηγὸς τῆς ἐκκλησία καὶ ὁ ἲδιος εἶναι καὶ ὁ σωτῆρας τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας. Καὶ ὅπως ἡ ἐκκλησία ὑποτάσσεται στὸν Χριστό, ἒτσι καὶ οἱ γυναῖκες στοὺς ἂνδρες τους...—ΕΦΕΣ.5, 23‒24}.
Βεβαίως καὶ στὶς δὺο ἐκκλησιολογίες ἐξυπακούεται ὃτι Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΩΡΙΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ...
Σὲ αύτὴν λοιπόν, τὴν 2η ἐκκλησιολογία ὁ δυτικὸς καθολικισμὸς θεμελίωσε τὸ Πρωτεῖο τοῦ Πάπα ὡς ΒΙΚΑΡΙΟΥ {=τοποτηρητῆ} τοῦ Χριστοῦ καὶ σὲ αύτὸ ἔπαιξε ρόλο καὶ ἡ ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ μετὰ τὴν Πτώση τοῦ Δυτικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους (476μΧ)
Ὁπωσδὴποτε οἱ δὺο ἐκκλησιολογίες εἶναι ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ καὶ σήμερα πιά, στὴν μὲν Ἀνατολὴ δὲν ὑπάρχει αὐτοκράτωρ, ἐνῶ στὴν Δύση ὁ Παπισμὸς ἐπιθυμεῖ νὰ ἐπανέλθει στὰ ἰσχύοντα τοῦ 34ου ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΑ κατὰ τὸν ὁποῖον, ΟΥΤΕ Η ΚΕΦΑΛΗ — Ο ΠΡΩΤΟΣ —ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΥΤΕΝΕΡΓΕΙ ΕΡΗΜΗΝ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ, ΟΥΤΕ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΕΡΗΜΗΝ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ. {=Τοὺς ἐπισκόπους ἑκάστου ἔθνους εἰδέναι χρή τὸν ἐν αὐτοῖς πρῶτον, καὶ ἠγεῖσθαι αὐτὸν ὡς κεφαλήν, καὶ μηδὲν τι πράττειν ἄνευ τῆς ἐκείνου γνώμης....Ἀλλὰ μηδὲ ἐκεῖνος ἄνευ τῆς πάντων γνώμης ποιείτω τι...—34ος ΑΠΟΣΤ. ΚΑΝΟΝΑΣ}.
Ἡ ἐπαναφορὰ στὰ θέσμια τοῦ παραπάνω Κανόνα σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν σύγχρονη ἱστορικὴ πραγματικότητα ,θὰ ἀποτελέσει ,φρονῶ, τὸ θεμέλιο γιὰ τὴν ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΥΝΗΣ σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση.
_________
ΥΓ.τὰ ἀνωτέρω ἀποτελοῦν περίληψη τοῦ σχετικοῦ μαθήματος Ἐκκλησιολογίας τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κερκὺρας καὶ Ἑπτανήσων καὶ Καθηγητοῦ στὸ Γρηγοριανὸ Πανεπιστὴμιο Ρώμης Σεβ.ΙΩΑΝΝΗ ΣΠΙΤΕΡΗ τὴν 27 ΑΠΡ 2024 ,στὸ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ τῆς ἐν Ἑλλάδι Καθολικῆς Ἐκκλησίας .
