Γ.Χατζιδάκις : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Ὁ Γ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ εἶναι ὡς γνωστὸν ὁ πατἐρας τῆς ἑλληνικῆς Γλωσσολογίας καὶ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔδειξε μὲ ἐπιστημονικὸ τρόπο ΟΤΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ , ΑΡΧΑΙΑ ,ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑ ΓΛΩΣΣΑ.
Τὸ σύγγραμμα μὲ τὸ ὁποῖο τὸ ἀπέδειξε αὐτὸ
εἶναι ἡ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ, το opus magnum τοῦ Χατζιδάκι ,
ἔργο ποὺ τὸν καθιέρωσε –τόσο στὸν ἑλληνικὸ ὅσο καὶ στὸν διεθνῆ ἐπιστημονικὸ χῶρο– γραμμένο γερμανιστί [ Einleitung in die neugriechische Grammatik ] καὶ δημοσιευμένο στὴν Λειψία τὸ 1892, στὴν περίφημη σειρά «Βιβλιοθήκη τῶν Ἰνδοευρωπαϊκῶν Γραμματικῶν».
Ἡ ΕΙΣΑΓΩΓΗ εἶναι τὸ ἔργο ὅπου θεμελιώνονται γιὰ πρώτη φορὰ μὲ πληρότητα οἰ θεωρητικὲς ἀρχὲς σπουδῆς τῆς Νέας Ἑλληνικῆς καὶ ἀντιμετωπίζονται τὰ καίρια προβλήματα τῆς γλώσσας μας.
Τὸ ἔργο περιλαμβάνει τρία μεγάλα κεφάλαια, ἐκ τῶν ὁποίων τὸ πιὸ σημαντικὸ εἶναι τὸ 2ο Κεφάλαιο, τὸ ὁποῖο μὲ τίτλο «Ἡ Προέλευση τῆς Μεσαιωνικῆς καὶ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς», ὁ Χατζικάκις ἀφιερώνει σ' ἕναν ἐξονυχιστικὸ ἐλεγχο τῶν διδαγμάτων τῆς ΑΙΟΛΟΔΩΡΙΚΗΣ* θεωρίας, συζητῶντας μία πρὸς μία τὶς «ἐπιβιώσεις» αἰολοδωρικῶν καὶ προελληνικῶν (πελασγικῶν)
καὶ ἰνδοευρωπαϊκῶν ἀκόμη (!) στοιχείων στὴν σύγχρονη Ἑλληνική, τὶς ὁποῖες ἀποδεικνύει ὡς στερούμενες ἐπιστημονικῆς βάσεως, διδάσκοντας συγχρόνως τὴν ὀρθὴ ἑρμηνεία καθενὸς ἀπὸ αὐτὰ
τὰ φαινόμενα.
Ὁ Χατζιδάκις ἔδειξε μὲ ἐπιστημονικὸ τρόπο
(στὴν γραμματική, τὴν σύνταξη, τὸ λεξιλόγιο,στὴν φωνολογία κλπ)
ὅτι ἡ Νέα Ἑλληνικὴ γλῶσσα προέρχεται ἀπὸ τὴν Βυζαντινή, ἡ ὁποία ἐξελίχθηκε φυσικῷ τῷ τρόπῳ ἀπὸ τὴν Ἀλεξανδρινὴ Κοινή, τὴν "κόρη" τῆς ΑΤΤΙΚΗΣ διαλέκτου ποὺ εἶχε καθιερώσει ὁ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ὡς ἐπίσημης γλώσσας τοῦ μακεδονικοῦ κράτους·
τότε ἦταν ποὺ ξεκίνησε καὶ ἡ μεγαλύτερη ἀλλαγὴ ποὺ συνέβη στὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα ἱστορικά :
ἄρχισε νὰ ἀλλάζει ἡ προφορὰ καὶ ἀπὸ ΠΡΟΣΩΔΙΑΚΗ—μακρά, βραχέα—ἔγινε ΤΟΝΙΚΗ (ἐξαιτίας βεβαίως τῆς ἐξάπλωσης της σὲ ὅλη τῆν οἰκουμένη μέσῳ τῶν κατακτήσεων τοῦ Ἀλεξάνδρου·
μιὰ ἐξέλιξη φυσικὰ ποὺ ἔγινε βαθμιαῖα σὲ ἕνα βάθος αἰώνων).
Ἀπέδειξε δηλ. ὁ Χατζιδάκις ἔτσι,τὴν ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ σὲ μιὰ περίοδο 3000 χρόνων..
Στὸ τελευταῖο Κεφάλαιο ,τὸ 3ο, μὲ τίτλο «Ὁ Ἁπαρτισμός τῆς Νεοελληνικῆς», ἐξετάζει τὶς μεγάλες δομικὲς μεταβολὲς ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν νεοελληνικὴ γλῶσσα, ἑρμηνεύοντας συστηματικὰ τὴν προέλευσή τους. Στὸ Κεφάλαιο αὐτό, εἰδικὰ ὡς πρὸς τὶς ἐπιδράσεις τῶν ξένων γλωσσῶν στὴν διαμόρφωση τῆς Νέας Ἑλληνικῆς, ὁ Χατζιδάκις ἐπιλέγει (ΜΝΕ, τ. 1, σ. 480):
«Οὕτω μανθάνομεν ὅτι καθόλου εἰπεῖν ἡ νεωτέρα ἡμῶν γλῶσσα διεμορφώθη πρὸ τοῦ 10ου αἰῶνος, τ.ἔ. πρὸς τῆς ἐπικοινωνίας ἡμῶν πρὸς τοὺς Σλαύους, Ἰταλοὺς καὶ Τούρκους, καὶ δὴ πάντα τὰ λεγόμενα περὶ ἐπιδράσεως ἐπ' αὐτὴν τῶν ξένων γλωσσῶν, οἷον τῆς σλαυικῆς, ἰταλικῆς, τουρκικῆς κ.λπ., εἶναι παρὰ τὴν ἱστορίαν.»
Ὁ ἀπόηχος τῶν ἐντυπώσεων ποὺ προκάλεσε στὸ διεθνές ἐπιστημονικὸ κοινὸ η Εἰσαγωγὴ τοῦ Χατζιδάκι φαίνεται χαρακτηριστικὰ στὰ λόγια ἑνὸς μεγάλου ἑλληνιστοῦ, τοῦ Aug. Heisenberg, ποὺ ὡς μέλος τῆς Ἀκαδημίας τοῦ Βερολίνου ἔγραφε γιὰ τὴν ὀγδοηκονταετηρίδα τοῦ Χατζιδάκι:
«Ἡ Ἑλλὰς δύναται νὰ ὑπερηφανεύεται, διότι Ἕλλην ὑπῆρξεν ὁ πρῶτος κατανοήσας σαφῶς καὶ καθαρῶς τὴν ἀρχήν, τὴν ψυχὴν καὶ τὸν βίον τῆς σημερινῆς ἑλληνικῆς γλώσσης. Ἡμεῖς οἱ Γερμανοὶ αἰσθανόμεθα εὐγνωμοσύνην ὅτι ἡ Einleitung, τὸ κλασσικὸν τοῦτο μνημεῖον τῆς ἐπιστήμης ἐγράφη γερμανιστί».
[ΠΗΓΗ: https://babiniotis.gr]
* ΑΙΟΛΟΔΩΡΙΚΗ ὀνομάζεται ἡ θεωρία ποὺ διατύπωσε ὁ ΑΘ.ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (1805) σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ,ἡ νέα ἑλληνική, ἡ δημώδης γλῶσσα προέρχεται ἀπευθείας ἀπὸ τὶς ΑΙΟΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΩΡΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ.
Ἡ "Αιολοδωρικὴ Γραμματική" τοῦ Χριστόπουλου εἶναι "προγλωσσολογική" φυσικὰ καὶ στόχο της εἶχε νὰ ἀποδώσει κῦρος
—τὴν προεπαναστατικὴ ἐποχή— στὴν ΔΗΜΟΤΙΚΗ , τὴν ΡΩΜΕΗΚΗ ὅπως ἔλεγαν πολλοὶ ἐκπρόσωποι τοῦ νεοελληνικοῦ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ (Μοισιόδακας,Καταρτζῆς κλπ) σὲ ἀντίστιξη μὲ τὴν ΑΡΧΑΪΖΟΥΣΑ γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας.
