Φράνσις Μπέικον : ΤΑ ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Δὲν εἶχε γράψει μόνο ὁ ΠΛΑΤΩΝ ἀλληγορία περὶ σπηλαίου ["ΠΟΛΙΤΕΙΑ" 514a-515c] ,ἀλλὰ καὶ ὁ Φράνσις Μπέικον—ἐπὶ τὸ ἑλληνικώτερον, Φραγκῖσκος Βάκων—στὸ πασίγνωστο ἔργο του "ΝΕΟΝ ΟΡΓΑΝΟΝ"(Novum Organum /1620), τὸ θεμέλιο τοῦ Ἐμπειρισμοῦ καὶ τῆς νεώτερης Ἐπιστήμης.
Ἐκεῖ ,ἀπαριθμῶντας τὰ ΕΙΔΩΛΑ* (=πλάνες)
ποὺ παρεμποδίζουν τὴν πορεία τοῦ νοῦ πρὸς τὸν ὀρθὸ λόγο, κάνει λόγο γιά τά ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ τοῦ καθενός:
"τὰ εἴδωλα τοῦ σπηλαίου εἶναι οἱ ψευδαισθήσεις
τοῦ κάθε ἀτόμου χωριστά.
Διότι ἐκτὸς ἀπὸ τὶς πλάνες τῆς ἀνθρώπινης ΦΥΣΗΣ ἐν γένει ,ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἕνα εἶδος ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΓΕΙΑΣ ΣΠΗΛΙΑΣ ποὺ κομματιάζει τὸ φῶς τῆς φύσης.
Αὐτό συμβαίνει ·
—εἴτε λόγῳ τῆς ἰδιαιτερότητας τῆς ἀτομικῆς φύσης κάθε προσώπου
— εἴτε λόγῳ τῆς ἀνατροφῆς καὶ τῶν συναναστροφῶν του
—εἴτε λόγῳ τῶν ἀναγνωσμάτων του καὶ τῆς αὐθεντίας ἐκείνων ποὺ ἐκτιμᾶ καὶ θαυμάζει
—εἴτε λόγῳ διαφορετικῶν ἐντυπώσεων καὶ ἐνδιαφερόντων τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε ἀτόμου.
Καὶ λίγο παρακάτω ,περιγράφοντας τὰ "ΕΙΔΩΛΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ" , ὁ Βάκων συμπληρώνει :
" Εἲναι ἐκπληκτικὸ τὸ πόσο παρεμποδίζεται ὁ νοῦς ἀπο ἐσφαλμένες καὶ ἄκαιρες ἐπιλογὲς λέξεων.
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΑΣΚΟΥΝ ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΝΟΥ.."
_________
* ὁ Βάκων χωρίζει τὶς ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ/ Idola
σὲ 4 κατηγορίες;
—ΕΙΔΩΛΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ= περιορισμοὶ ἀνθρώπινων αἰσθήσεων
—ΕΙΔΩΛΑ ΣΠΗΛΑΙΟΥ=ἀτομικὲς προκαταλήψεις
—ΕΙΔΩΛΑ ΑΓΟΡΑΣ=σύμβαση γλώσσας
—ΕΙΔΩΛΑ ΘΕΑΤΡΟΥ=φιλοσοφικὰ δόγματα.
Γιὰ νὰ ξεπεράσει τὰ παραπάνω ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἀκολουθήσει τὴν ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ μέθοδο.
