Πάπυρος EGERTON p2: ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
Τὸ λεγόμενο ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ EGERTON p2 εἶναι στὴν πραγματικότητα τρία θραύσματα παπύρου (βλ. φωτό) ποὺ ἀγοράστηκαν τὸ 1934 ἀπὸ τὸν Maurice Nahman ἕναν ἔμπορο ἀρχαιοτήτων στὸ Κάιρο.
(Ὁ Nahman ἀγόρασε τὸ χειρόγραφο μεταξύ τῶν ἐτῶν 1920 καὶ 1934, χωρὶς νὰ καταγράψει τὴν προέλευσή του).
Τὰ σωζόμενα τρία ἀποσπάσματα περιλαμβάνουν τέσσερις περικοπές:
1) μιὰ διαμάχη τοῦ Ἰησοῦ μὲ τοὺς Ἰουδαίους (σχετικὰ μὲ τὴν θεότητά Του) παρόμοια μὲ τὰ σχετικὰ εδάφια τοῦ Κατὰ Ἰωάνννην 5:39-47 και 10:31-39.
2) τὴν Θεραπεία λεπροῦ παρόμοια μὲ τοῦ Κατὰ Ματθαῖον 8:1-4, Κατὰ Μᾶρκον 1:40-45, Κατὰ Λουκᾶν 5:12-16 & 17:11-14.
3) τὴν διαμάχη σχετικὰ μὲ τὴν ἀπόδοση φόρου στὸν Καίσαρα, ἀνάλογη μὲ τοῦ Κατὰ Ματθαῖον 22:15-22, Κατὰ Μᾶρκον 12:13-17, Κατὰ Λουκᾶν 20:20-26. καὶ
4) μιὰν ἀφήγηση ἑνὸς ΑΓΝΩΣΤΟΥ θαύματος τοῦ Ἰησοῦ στὴν ὄχθη τοῦ ποταμοῦ Ἰορδάνη, μὲ σπόρους ποὺ φύτρωναν θαυματουργικά.
ΜΕΤΑΦΡΑΖΩ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΘΑΥΜΑΤΟΣ:
<Ὁ Ιησοῦς περπάτησε καὶ στάθηκε στὴν ὄχθη τοῦ ποταμοῦ Ἰορδάνη. ἅπλωσε τὸ δεξί του χέρι, καὶ τὸ γέμισε... Καὶ τὸ ἔσπειρε στό... Καὶ μετά... νερό...καὶ...μπροστὰ στὰ μάτια τους. καὶ ἔφερε καρπούς...πολλούς...γιὰ χαρά...>
Ποιὰ ἡ σπουδαιότητα τοῦ παπύρου Egerton καὶ γιατί ὀνομάστηκε ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ;
Ὁ Egerton p2 ἔχει ἀνυπολόγιστη ἀξία διότι ἐνῶ περιέχει τρεῖς γνωστὲς ἀπὸ τὰ Κανονικὰ Εὐαγγέλια διηγήσεις ,ὡστόσο, ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ἀπὸ αύτά, δηλ. δὲν ἀντιγράφει τὰ Συνοπτικὰ Εὐαγγέλια (ΕΠΕΙΔΗ ΠΙΘΑΝΩΣ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΑΚΟΜΑ ΓΡΑΦΤΕΙ) καὶ φαίνεται ΝΑ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΛΛΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ.
Ἐπίσης στὴν πρώτη περικοπὴ τὸ κείμενο παρουσιάζει ΣΕ ΑΠΛΟΥΣΤΕΡΗ— δηλ. ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ— ΜΟΡΦΗ τὴν διαμάχη τοῦ Ἰησοῦ μὲ τοὺς Ἰουδαίους, ἀπὸ τὴν ἀντίστοιχη διήγηση τοῦ Κατὰ Ἰωάννην.
Ἡ εντύπωση τῆς ἀνεξαρτησίας ἀπὸ τὰ Κανονικὰ Εὐαγγέλια ἐπιτείνεται ἐπειδὴ περιέχει ἐπίσης (στὴν τέταρτη περικοπή) ἕνα ἄγνωστο θαῦμα τοῦ Ἰησοῦ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ.
Τί πιστεύουν οἱ εἰδικοί γιὰ τὴν προέλευση του ;
Μερικοὶ θεωροῦν ὅτι πρόκειται γιὰ ἀπόσπασμα ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ (ἐξάλλου στὴν Αἴγυπτο εύδοκιμοῦσε ὁ γνωστικισμός—βλ. βιβλιοθήκη NAG HAMMADI) χωρὶς ὅμως νὰ ὑπάρχει κάτι τὸ γνωστικῖζον στὸν ἐν λὀγῳ πἀπυρο·
κάποιοι ἄλλοι ὑποστηρίζουν ὅτι πρόκειται γιὰ πρόγονο τῆς λεγόμενης ΠΗΓΗΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΩΝ (q) δηλ τῆς κοινῆς πηγῆς ἀπ ’ὅπου ἀντέγραψαν τὰ Εὐαγγέλια τους οἱ "Ματθαῖος" καί "Λουκᾶς", ὅμως αύτὴ ἡ ἀποψη ὅμως δὲν ἐξηγεῖ ΠΩΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΣΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ·
τέλος ὁρισμένοι πιστεύουν ὀτι κάποιος ἔγραψε ΑΠΟ ΜΝΗΜΗΣ τὸ ἐν λόγῳ κείμενο , ἔχοντας διαβάσει πρὶν τὰ Κανονικὰ Εὐαγγἐλια, ἀλλα μὴ ἔχοντας τα μπροστά του (ἐξ οὗ καὶ οἱ διαφορὲς στὴν διατὐπωση), δὲν ἐξηγεῖ ὅμως αὐτὴ ἡ ἄποψη τὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ θαῦμα μὲ τὸν σπόρο, ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ.
Σὲ κάθε περίπτωση ὅλοι συμφωνοῦν ὅτι ὁ Εgerton 2 περιέχει ἀποσπάσματα ΕΝΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ.
Ὡστόσο ἐπειδὴ τά ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸν πάπυρο αὐτὸ εἶναι ΕΛΑΧΙΣΤΑ, φρονῶ πὼς εἶναι ΠΑΡΑΚΙΝΔΥΝΕΥΜΕΝΟ νά ποῦμε ὁτιδήποτε μέ σιγουριά γιὰ τὴν προέλευση αύτοῦ τοῦ σημαντικοῦ παπύρου.
Σὲ κάθε περἰπτωση ὁ πάπυρος Egerton p2 εἶναι πολύτιμος καὶ λόγῳ τῆς χρονικῆς άρχαιότητας του·
ὁ τρόπος γραφῆς (βακχυλίδεια μεγαλογράμματη) τὸν ἀνάγει παλαιογραφικά στὸν 2ο αἰ.μΧ, δηλ εἶναι σὺγχρονος τοῦ παπύρου Rylands p52* ποὺ περιέχει ἀπόσπασμα τοῦ Κατὰ Ἰωάννην καὶ ποὺ ἀποτελεῖ τὸ ἀρχαιὀτερο χειρόγραφο Κανονικοῦ Εὐαγγελἰου.
_____
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
HI Bell, 'Fragments of anknown Gospel', British Museum Quarterly 9 (1934-1935) σελ. 71-73.
HI Bell and TC Skeat, Fragments of an Unknown Gospel, Λονδῖνο 1935.
HI Bell, The New Gospel Fragments, Λονδῖνο 1935.
U. Gallizi, 'Il P. Egerton 2', Aegyptus 36 (1956) σσ. 29-72, 178-234 (μὲ ἐπιπλέον βιβλιογραφία).
Catalog of Additions to the Manuscripts in the British Museum 1931-1935, London 1967, p. 362
J. van Haelst, Catalog des Papyrus Littéraires juifs et chrétiens, Paris 1976, p. 207, αρ. 586.
K. Aland, Repertorium der griechischen christlichen Papyri I: biblische Papyri, Berlin 1976, σελ. 376, Ap 14.
M. Gronewald, '255. Unbekanntes Evangelium oder Evangelienharmonie (Fragment aus dem "Evangelium Egerton")', Kölner Papyri (P.Köln) 6, Opladen 1987, σ. 136-45.
T. Nicklas, 'The "Unknown Gospel" on Papyrus Egerton 2", στο T. Nicklas, MJ Kruger, and TJ Kraus, Gospel Fragments, Oxford 2009, σελ. 9-120 (μὲ ἐπιπλέον βιβλιογραφία).
P. Malik, LR Zelyck, 'Reconsidering the Date(s) of the Egerton Gospel', Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 204 (2017), σελ. 55–71 (σελ. 65-66).
LR Zelyck, The Egerton Gospel (Egerton Papyrus 2 + P. Köln VI 255): Introduction, Critical Edition, and Commentary, Texts and Editions for New Testament Study 13 (Brill: Leiden, 2019).
