Διαμαντῆς Κούτουλας

Διαβάζοντας κάποιος τὶς ΠΑΥΛΕΙΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ μπορεῖ νὰ διακρίνει δύο, τρόπον τινα, ἐκκλησιολογίες, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ πρώτη ἐπηρέασε τὴν Ἀνατολικὴ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ δεύτερη τὸν Δυτικὸ Καθολικισμό.  Καταρχὰς νὰ σημειώσω ὅτι ὁ Παῦλος υἱοθετεῖ τὴν ἀντίληψη τῶν ΣΤΩΙΚΩΝ κατὰ τὴν ὁποία ἡ ὅλη Ἀνθρωπὀτητα θεωρεῖται ὡς ΕΝΑ ΣΩΜΑ. Αὐτὸ φαίνεται καὶ στὸ Ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ ὅπου ὁ ἐμφανισθεὶς Ἰησοῦς δέν ρώτησε τὸν Παῦλο γιατί διώκει τοὺς χριστιανοὺς ἀλλὰ γιατὶ διὠκει Αὐτόν τὸν ΙΔΙΟ < Σαούλ, Σαούλ, τί ΜΕ διὠκεις ;> λέγοντας του < Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὃν σὺ διώκεις > {ΠΡΑΞ.9, 4 κ.ἑξ.} Τέλος πάντων ἡ 1η Ἐκκλησιολογἰα τοῦ Παύλου παρουσιάζει τὴν Ἐκκλησία ὡς ΣΩΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ καὶ ἐμφανίζεται στὶς Ἐπιστολὲς ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α' καὶ Β', ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ , ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. Μάλιστα ἐκεῖ τὸ ΣΩΜΑ δέν νοεῖται δυαλιστικά, δηλ.ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ, ὠς διάφορο τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ ΒΙΒΛΙΚΑ, ὡς τὸ ΟΛΟΝ τοῦ ἀνθρώπου (ἑβρ.nephesh).  Στὴν 1η αύτὴ Ἐκκλησιολογία ὁ ΑΝΑΣΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΔΕΝ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΠΟΤΕ ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ.  Ἡ κεφαλὴ...

1. Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΑΦΗ, ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ. O ὅρος « ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ » προῆλθε άπὸ ἕνα χωρίο τῶν < ΦΥΣΙΚΩΝ >τοῦ Ἀριστοτέλη ὅπου ἐκεῖ ὁ Μακεδόνας φιλόσοφος ἰσχυρίζεται ὅτι ἄλλα ἔγραφε ὁ Πλάτων στόν  < Tίμαιο >  καὶ ἄλλα δίδασκε ΠΡΟΦΟΡΙΚΑ  στὰ λεγόμενα <ἄγραφα δόγματα>,ἐξηγῶντας ὀτι στὸν "ΤΙΜΑΙΟ"  ὁ Πλάτων  ταύτιζε Ὕλη καὶ Χώρα {=χῶρο} ἐνῶ, ἀντιθέτως,  αύτὰ τὰ δύο, τὰ διαφοροποιοῦσε στά "ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ" : < διὸ καὶ Πλάτων τὴν ὕλην καὶ τὴν χώραν ταὐτό φησιν εἶναι ἐν τῷ Τιμαίῳ· τὸ γὰρ μεταληπτικὸν καὶ τὴν χώραν ἓν καὶ ταὐτόν. ἄλλον δὲ τρόπον ἐκεῖ τε λέγων τὸ μεταληπτικὸν καὶ ἐν τοῖς λεγομένοις ἀγράφοις δόγμασιν, - ΑΡΙ ΣΤ. ,ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ, Δ',2, 209b14-15>. [ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ=«Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Πλάτων λέει στὸν "Τίμαιο" ὅτι ἡ ὕλη καὶ ἡ χώρα εἶναι τὸ ἴδιο· γιατὶ αὐτὸ ποὺ δέχεται τὰ πράγματα (τὸ δεκτικόν) καὶ ἡ χώρα εἶναι ἕνα καὶ τὸ αὐτό. Ἀλλά μὲ διαφορετικὸ τρόπο μιλάει ἐκεῖ {στόν "Τίμαιο" } γιὰ ...

Γράφει ὁ Πλάτων στὸν διάλογο "ΜΕΝΩΝ" ὅτι ρώτησε ὁ πλούσιος Λαρισαῖος Μἐνων τὸν Σωκρἀτη, ἂν ἡ Ἀρετὴ διδάσκεται καὶ ἐκεῖνος, ἀφοῦ τοῦ ἀπἀντησε ὅτι δέν γνωρίζει τί εἶναι <ἀρετή>, τὸν κάλεσε νὰ ψάξουν μαζὶ νὰ βροῦν τὸν ὁρισμό της.  Τότε ὁ Μἐνων τοῦ ἀπηύθυνε τὸ γνωστὸ ἐρώτημα τοῦ <ἐριστικοῦ*> λόγου τῶν Σοφιστῶν ποὺ ἀποκαλεῖται "ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΟΥ ΜΕΝΩΝΟΣ" :  < καὶ τίνα τρόπον ζητήσεις, ὦ Σώκρατες, τοῦτο ὃ μὴ οἶσθα τὸ παράπαν ὅτι ἐστίν; ....εἰ καὶ ὅτι μάλιστα ἐντύχοις αὐτῷ, πῶς εἴσῃ ὅτι τοῦτό ἐστιν ὃ σὺ οὐκ ᾔδησθα;  —ΠΛ.ΜΕΝΩΝ, 80e> {ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ=καὶ πῶς θὰ ἐρευνήσεις Σωκρἀτη αὐτὸ ποὺ καθόλου δέν ξέρεις τί εἶναι; ...κι.ἂν τὺχει νὰ τὸ συναντήσεις, πῶς θὰ ἀναγνωρίσεις   ὅτι εἲναι αύτὸ ποὺ ἔψαχνες, ἀφοῦ δέν τὸ γνώριζες ἀπὸ πρίν;}** Ὁ Σωκράτης ἀπάντησε στὸ Παράδοξο τοῦ Μένωνος μὲ μυθολογικὸ τρόπο, λέγοντας ὅτι ἡ Ψυχὴ εἶναι Ἀθάνατη καὶ γνωρίζει τὰ πάντα ἀλλὰ τὰ ἔχει λησμονήσει μέ τὴν ἐνσάρκωση της στὴν ὕλη. Κι ἐπειδὴ τὰ Πάντα εἶναι ἀπὸ τὴν ἴδια Οὐσία, μόλις θυμηθε...

 Ὁ Ντέηβιντ  ΧΙΟΥΜ ἐκπρόσωπος τοῦ νεώτερου ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΥ (+1776) κατἐληξε στὶς θέσεις τοῦ ἀρχαίου ἀκαδημεικοῦ σκεπτικισμοῦ (βλ.ἐπιχείρημα ΣΩΡΕΙΤΩΝ* τοῦ Ἀρκεσίλαου) ἀλλὰ μὲ ἕναν πιὸ ἀκραῖο τρόπο ἐπειδὴ ἡ κριτική του ἀφοροῦσε στὰ θεμέλια τῆς ἴδιας τῆς ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. Συγκεκριμένα ὁ Χιοὺμ ὑποστήριξε ὅτι: 1) ἡ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑ Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ.  Ἔτσι παρατηρῶντας ὅτι ἕνα μέταλλο ποὺ θερμαίνεται, διαστέλλεται, ΑΠΟΔΙΔΟΥΜΕ αίτιοκρατικὴ σχέση μεταξὺ τῶν  δύο γεγονότων τὰ ὁποῖα ὡστόσο, χαρακτηρίζει ἁπλῶς μιὰ ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΟΥ καὶ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΟΥ.  Συνεπῶς συμβαίνει μὲ μᾶς ὅτι καὶ  μέ τὸν σκύλο τοῦ ΠΑΒΛΟΦ ὁ ὁποῖος δεχόμενος  ἕνα κτύπημα στὸ κεφάλι κάθε φορὰ ποὺ τοῦ δινόταν τροφή, συνέδεσε ΑΙΤΙΑΚΑ τὰ δύο ἀνεξάρτητα μεταξύ τους γεγονότα, νομίζοντας ὅτι τὸ προγενέστερο συμβὰν (κτύπημα)  ἀποτελεῖ ΑΙΤΙΑ τοῦ μεταγενέστερου συμβάντος (τροφή). 2) ΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΑΙΩΝΙΑ ΙΣΧΥ. ...