Κάθε μετάφραση ἀποτελεῖ ἀπάτη διότι προδίδει τὸ πρωτότυπο .

 ΚΑΘΕ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΠΑΤΗ ,

εἶπε κάποτε ὁ Μπαμπινιώτης  στὸν ΡΕΝΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ καὶ εἶχε δίκιο, διότι καμμία μετάφραση δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδώσει ΠΛΗΡΩΣ τὸ πρωτότυπο καὶ πάντα τὸ ΠΡΟΔΙΔΕΙ.

Κραυγαλέο παράδειγμα ἡ ἑλληνικὴ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ Ο' τῆς ΕΒΡΑΪΚΗΣ Παλαιᾶς Διαθήκης ·

ἐκεῖ  τὸ ἑβραϊκὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ  "EHEJE ASER EHEJE" {=ΕΙΜΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΕΙΜΑΙ} στὸ περιστατικὸ τῆς καιόμενης βάτου (ΕΞ.3,14) τὸ ἀποδίδουν ἑλληνιστὶ  οἱ Ο'  μὲ τὸν ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ὅρο "ΕΓΩ ΕΙΜΙ Ο ΩΝ" (  Ἐξ. )

Παρομοίως τὸ εβραϊκὸ nephesh μεταφράζεται 

μὲ τὸν φορτισμένο ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ ὅρο "ΨΥΧΗ" δίνοντας ἐντελῶς ἂλλο περιεχόμενο στὸ βιβλικὸ κείμενο {=καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν, ΓΕΝ.2,7)

 Ἀνάλογο πρόβλημα παρατηρεῖται καὶ στὶς νεοελληνικὲς μεταφράσεις (σωστότερα: ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ) τῶν ἀρχαιοελληνικῶν κειμένων.

Παράδειγμα·

πῶς θὰ ἀποδώσουμε νεοελληνιστὶ τὴν ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ στὸν ὁρισμὸ τῆς Ἀρετῆς στὰ "ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ" ἀντὶ τῆς ἀναμενόμενης  Ὁριστικῆς, γράφοντας "ΑΝ ΕΙΗ" ἀντὶ τοῦ "ΕΣΤΙ" {"η ἀρετὴ τοῦ μέσου ἄν εἴη στοχαστική "=ἡ ἀρετὴ ἔχει στόχο τὴν μεσότητα—Β,6, 9‒10} δεδομένου ὅτι ἡ ΟΡΙΣΤΙΚΗ (ἐστί) δηλώνει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ἐνῶ ἠ ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ (εἴη ἄν) σημαίνει πιθανότητα ἢ μιὰ ἄποψη ἰσἀξια μὲ ἂλλες 

ΚΑΙ ΠΑΝΤΩΣ  ΟΧΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ..

 Ὁ Ἀριστοτέλης  βεβαίως τὸ κάνει αύτὸ γιατὶ θέλει νὰ δείξει μετριοπάθεια καὶ κυρίως νὰ διδάξει ὅτι ὀ ἐπιστήμων καὶ ὀ φιλόσοφος ΑΠΟΨΕΙΣ ἐκφράζει ΟΧΙ ΤΕΛΕΣΙΔΙΚΑ ΔΟΓΜΑΤΑ. Ὅμως πῶς νὰ ἀποδώσει ὁ μεταφραστὴς στὰ νέα ἑλληνικὰ τὴν δυνητικὴ εὐκτικὴ,

 ὅταν ἡ νεοελληνικὴ δὲν διαθέτει εὐκτική;

Ἄλλο παρόμοιο πρόβλημα στὴν ἀπόδοση  

στὰ νέα ἑλληνικὰ τῶν ἀρχαίων  κειμένων ἀποτελοῦν ΟΙ ΚΟΙΝΟΙ ΤΥΠΟΙ·

πχ στὴν "ΑΝΤΙΓΟΝΗ" τοῦ Σοφοκλῆ ὀ ΑΙΜΩΝ ἀπευθυνόμενος στὸν πατέρα του ΚΡΕΟΝΤΑ χρησιμοποιεῖ τὸ συνηρημένο σὲ ‒όω/ῶ ρῆμα ΑΠΟΡΘΩ {= καθοδηγῶ σωστά} ποὺ ἔχει ΚΟΙΝΟ ΤΥΠΟ β' ἑνικοῦ στὴν ΟΡΙΣΤΙΚΗ καὶ ΕΥΚΤΙΚΗ

 ( λέει ὁ ΑΙΜΩΝ :

πάτερ... σὺ γνώμας ἔχων χρηστὰς ἀπορθοῖς =πατέρα,ἐσὺ  μὲ καθοδηγεῖς σωστὰ,  ἔχοντας ὀρθὲς ἀπόψεις, στ.635‒636).

Ὁ Αἴμων—ΟΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΘΕΑΤΕΣ ΠΟΥ ΞΕΡΟΥΝ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ—τὸ ἐννοεῖ σὲ ΕΥΚΤΙΚΗ {=πιθανότητα =ΙΣΩΣ ΜΕ ΟΔΗΓΕΙΣ ΣΩΣΤΑ } ἐνῶ ὁ Κρἐων τὸ εἰσπράττει ὡς ΟΡΙΣΤΙΚΗ {=πραγματικότητα=ΣΙΓΟΥΡΑ ΜΕ ΟΔΗΓΕΙΣ ΣΩΣΤΑ}

ΠΩΣ ΝΑ ΑΠΟΔΟΘΕΙ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΥΤΟΣ

 Ο ΥΠΑΙΝΙΓΜΟΣ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟ ΤΥΠΟ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ;

Ἁπλούστατα δὲν θὰ ἀποδοθεῖ .

ΑΥΤΟ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΚΑΘΕ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ—ἰδιαιτέρως τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ μὲ τὶς ΕΥΚΤΙΚΕΣ, ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ἢ ΕΥΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΔΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ, ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ κλπ πού δὲν διαθέτει ἡ νέα ἑλληνική.

ΚΑΙ ΓΙ ΑΥΤΟ ΑΠΟΚΑΛΕΣΕ ΑΠΑΤΗ 

ΤΗΝ  ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ  ΑΡΧΑΙΩΝ  ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Ο ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ..

____

 Ὡστόσο, δὲν ἀρκεῖ νὰ μεταφράσει κάποιος σωστὰ ἕνα  ἀρχαῖο  ἑλληνικό (ἤ ξενόγλωσσο) κείμενο χωρὶς νὰ "προδώσει" μὲ παρανοήσεις τὸ πρωτότυπο·   Ὄχι.

Πρέπει νὰ ὑπάρχει κι ὁ κατάλληλος σχολιασμὸς

 [ ἀναφέρομαι σὲ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ σχόλια] 

γιὰ νὰ γίνει κατανοητὸ τὸ κείμενο στὸν σημ.ἀναγνώστη·ἡ μετάφραση, ὅσο ἀκριβὴς καὶ νἆναι ,δὲν ἀρκεῖ. 

ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΣΧΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ‒ΠΛΗΝ ΛΙΓΩΝ ΕΞΑΙΡΕΣΕΩΝ

 [ πχ ἐκδόσεων ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ].

 Ἰδοὺ παρακάτω δύο παραδείγματα  διὰ τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές ·

Γράφει ὁ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ στὴν "ΕΙΡΗΝΗ" παρουσίζοντας τὶς —κατὰ τὴ γνώμη του—αἰτὶες τοῦ Πελοπ.Πολέμου τὰ ἑξῆς :

"πρῶτα μὲν ἦρξεν Φειδίας πράξας κακῶς·

εἶτα Περικλέης φοβηθεὶς μὴ μετάσχοι τῆς τύχης...ἐξέφλεξε τὴν πόλιν.

 Ἐμβαλών σπινθῆρα μικρὸν Μεγαρικοῦ ψηφίσματος.."[  στ. 605‒610]

ΜΕΤ .  Ἡ ἀρχὴ —τοῦ Πελ.Πολέμου—ἔγινε μὲ τὸ ἀτύχημα [ ἤ : τὸ σφάλμα ] τοῦ Φειδία · 

ἐν συνεχείᾳ ὁ Περικλῆς ἐπειδὴ φοβήθηκε

 μήν  ἔχει τὴν τύχη —τοῦ Φειδία—ἄναψε φωτιὰ στὴν πόλη μὲ σπινθῆρα μικρὸ,

 τὸ Μεγαρικὸ ψήφισμα.."

Σύμφωνα μὲ τὴν μετάφραση , ἡ ἀρχὴ τοῦ Πολέμου ἔγινε ἀπὸ κάποιο " ἀτύχημα " τοῦ μεγάλου γλύπτη  Φειδία 

[ ΠΡΑΞΑΣ ΚΑΚΩΣ/ΠΡΑΤΤΩ ΚΑΚΩΣ=ΔΥΣΤΥΧΩ

ἤ : ΕΝΕΡΓΩ ΑΣΧΗΜΑ ]

 καὶ ἀπὸ τὸ ΜΕΓΑΡΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ *

τὸ ὁποῖο  γιὰ ΑΝΤΙΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟ ἐπέβαλε ὁ Περικλῆς γιὰ νὰ μὴν ἔχει τὴν τύχη τοῦ φίλου του Φειδία.

Ἀλλὰ ποιὸ ὑπῆρξε 

 τὸ... "ἀτύχημα" —  ἤ τὸ σφάλμα —τοῦ Φειδία ; 

Τὶ ἦταν τὸ Μεγαρικὸ Ψήφισμα ; 

ΧΩΡΙΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΕΠ'ΑΥΤΩΝ ,

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΑΝΟΗΤΟ..

 Ἕτερο παράδειγμα ἀφορᾶ στὰ ΥΠΟΝΟΟΥΜΕΝΑ τῶν ἀρχαίων συγγραφέων.

Πάλι δανείζομαι παράδειγμα ἀπὸ τὴν "ΕΙΡΗΝΗ " τοῦ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ.

Γρἀφει ὁ μεγάλος κωμικός ὅτι 

στὸν ἀθηναϊκὸ λαὸ  ἄρεσαν τὰ ..σῦκα :

"φιλῶν τὰς ἰσχάδας" [στ.634].

Σήμερα βέβαια ἡ ἐν λόγῳ φράση έχει ένα συγκεκριμένο  σεξουαλικὸ περιεχόμενο, ὅμως στοὺς κλασσικοὺς  συγγραφεῖς σημαίνει τοὺς ΣΥΚΟΦΑΝΤΕΣ καὶ τὴν ΔΙΚΟΜΑΝΙΑ τῶν Ἀθηναίων τοῦ 5ου αἰ.

Ἄρα τὸ νόημα τοῦ  συγκεκριμένου στίχου εἶναι ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι ἦταν ἐπιρρεπεῖς στὴν  ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ..

 Ἕνα ἄλλο παρἀδειγμα τῆς προβληματικῆς τοῦ σχολιασμοῦ θὰ λάβω ἀπὸ ἕνα ἀριστούργημα τῆς ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗΣ παγκόσμιας δραματουργίας, τὸν ΑΜΛΕΤ τοῦ ΣΑΙΞΠΗΡ.

 Γιὰ τοὺς μὴ γνωρίζοντες ἀναφέρω ὅτι γύρω στὸ 1600 στὴν Ἀγγλία ἔλαβε χώρα ἡ θρησκευτικὴ μεταρρύθμιση —ΟΧΙ ΑΝΑΙΜΑΚΤΑ— καὶ στὰ ἱστορικὰ πλαίσια αὐτὰ πρέπει νὰ εἰδωθεῖ καὶ ἡ συγγραφὴ τοῦ Hamlet .

Ἐξηγῶ·

 ἄν καὶ ἀγνοοῦμε τὸ θρήσκευμα τοῦ Σαίξπηρ, γνωρίζουμε ὅτι ὁ πατέρας του ἦταν Καθολικός, ἀλλά , ὅπως εἶπα, τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τῆς ΕΛΙΣΑΒΕΤ Α' (1600) οἱ Καθολικοὶ ἐδιώκοντο ἀπηνῶς στὴ Βρεττανία καὶ πολλοὶ ἐπισήμως μεταστρέφονταν στὸν Προτεσταντισμό, ἐνῶ ἄλλοι  παρέμεναν ΚΡΥΠΤΟ- Καθολικοί. 

Ὁ Σαιξπηρ λοιπὸν  ΕΠΙΔΕΙΚΝΥΕΙ —μὲ θρασεῖα ὀξύνοια—τὸν Καθολικισμὸ του στὸ μεγαλύτερο ἀριστούργημα του ,τὸν ΑΜΛΕΤ, στὴν πρώτη κιόλας Πράξη, ΟΤΑΝ ΒΑΖΕΙ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΑΜΛΕΤ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ...ΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟ !

Ὡς γνωστὸν ,ὁ Προτεσταντισμὸς ἀρνεῖται τὸ Καθαρτήριο καὶ ὁ  Ἅμλετ γράφτηκε τὸ 1600 περίπου ὅταν ἦταν ΠΡΟΣΦΑΤΗ Η ΑΛΛΑΓΗ ΔΟΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ ,μὲ συνέπεια ὁ Κόσμος ἐνῶ μέχρι τότε  ἦταν Καθολικός( ἀποδεχόμενος τὸ Καθαρτήριο)  ξαφνικά, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ πατέρα τῆς Ἐλισάβετ Α' ,  ἄρχισε νὰ διδάσκεται τὴ νέα Πίστη τοῦ Προτεσταντισμοῦ ,βάσει τῆς ὁποίας δὲν ὑφίσταται Καθαρτήριο ,

[ ὅπως πχ  τὸ περιέγραψε ὁ ΔΑΝΤΗΣ..]

Δηλ στὰ χρόνια τοῦ Σαίξπηρ ὁ Κόσμος στὴν Αγγλία μέσα ἀπὸ τὶς θρησκευτικὲς ἀνακατατάξεις τοῦ ΘΡΟΝΟΥ ,δὲν ἤξερε τὶ νὰ πιστέψει..

[ Στὴν Ἀγγλία  ἡ Ἀλλαγή Δόγματος 

δὲν ἦρθε "ἀπὸ τὰ κάτω" , ἐξαιτίας μεταφυσικῶν πχ ἀναζητήσεων, ἀλλὰ λόγῳ τῆς  ἀντίθεσης  τοῦ Πάπα   στὴν Πολυγαμία τοῦ Ἐρρίκου 8ου —καὶ μόνον..]

Ο Σαιξπηρ , λοιπόν, ΤΟΛΜΑ,αὐτὴν τὴν ἔντονη μεταφυσικὴ ΑΓΩΝΙΑ τοῦ τότε  Ἀγγλικοῦ Κοινοῦ , νὰ τὴν ἐκθέσει ΔΗΜΟΣΙΩΣ  ἀπὸ την πρώτη Πράξη κιόλας στὸν ΑΜΛΕΤ ,ὅπου παρουσιάζει , { παρ' ὅλα ὅσα κήρυτταν οἱ Προτεστάντες τῆς Ἐλισάβετ }τὸ "ΦΑΝΤΑΣΜΑ" τοῦ νεκροῦ - δολοφονημένου-  βασιλιᾶ τῆς Δανίας νὰ διδάσκει

στὸ κοινὸ τὰ περὶ Καθαρτηρίου ,ὅπως ἀκριβῶς τὰ δεχεται ἡ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ  [ θυμίζοντας τὸ- διαφορετικῆς ἀποστολῆς βεβαίως- φάντασμα τοῦ Δαρείου στοὺς ΠΕΡΣΕΣ τοῦ ΑΙΣΧΥΛΟΥ ] :

"ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΗΚΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΝΑ ΤΡΙΓΥΡΝΩ ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΝΑ ΝΗΣΤΕΥΩ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ,

ΜΕΧΡΙΣ ΟΤΟΥ ΤΑ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ

ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΑΙΡΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ ΝΑ ΚΑΟΥΝΕ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΙΛΑΣΤΟΥΝ.." 

[ Ἅμλετ, Πράξη 1η, Σκηνή 5η]

Τὸ Φάντασμα τοῦ Νεκροῦ βασιλιᾶ Ἅμλετ ζητᾶ ἀπὸ τὸν συνονόματο  υἱὸ του  Αμλετ ἐκδίκηση  ,ἀποκαλύπτοντας του ὅτι ἔχει δηλητηριαστεῖ ἀπὸ τὸν ἀδελφό του Κλαύδιο ,ὁ ὁποῖος πῆρε θρόνο & γυναῖκα..

Αὐτὴ ἡ Σκηνὴ πέρα ἀπὸ τὴν ἀριστουργηματικὴ της τεχνική ἀποτελεῖ ,ἐν τέλει, καὶ τὸν Ἄξονα πάνω στὸν ὁποῖο θὰ κινηθεῖ ὅλο τὸ ἔργο.

Εντύπωση ἐπίσης προκαλεῖ ἡ ΑΡΧΙΚΗ ἀπορία τοῦ νεαροῦ Ἅμλετ, ΑΝ ΟΝΤΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ  ἤ ΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΔΑΙΜΟΝΙΟ  (δηλ ὁ Σαίξπηρ ἐδῶ παρουσιάζει την μεταφυσικὴ ἀγωνία ἐκείνης τῆς μεταβατικῆς ἐποχῆς  :Τί , τελικά, ἰσχύει ?

Ο Καθολικισμὸς μὲ τὸ Καθαρτήριο 

(  ἡ μέχρι πρότινος ἐπίσημη Πίστη τῶν Ἄγγλων)

ἤ ἡ νέα θεολογία τοῦ Προτεσταντισμοῦ ποὺ ἀρνεῖται τὸ Καθαρτήριο ?

Διερωτᾶται ὁ νεαρός Ἅμλετ :

" ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΙ ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ! Ο,ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΕΙΣΑΙ 

ΜΑΚΑΡΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Ή ΤΕΛΩΝΙΟ ΚΟΛΑΣΜΕΝΟ...

(Be thou spirit of health or goblin damn'd)

ΜΑΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣΑΙ ΜΕ ΤΟΣΟ ΟΙΚΕΙΑ ΜΟΡΦΗ

ΠΟΥ ΘΑ ΣΟΥ ΜΙΛΗΣΩ.."

[ Ἅμλετ, Πράξ.1η, Σκηνή 4η°]

Και τελικὰ τὸ Πατρικὸ Φάντασμα ἀποκαλύπτει τὴν Ἀλήθεια τοῦ Καθαρτηρίου  καὶ ὁ Σαιξπηρ προβαίνει  στὸ ἀπροκάλυπτα Καθολικὸ  κήρυγμα του δημοσίως, χωρὶς νὰ τὸν πειράξει κανείς...

Βεβαίως,  τὸ θέμα τῆς " φύσεως" τοῦ Φαντάσματος τοῦ (πατρός) Ἅμλετ  δὲν ἐπιλύεται ἀπὸ τὸν Σαίξπηρ διότι τὸ ζήτημα εἶναι κρίσιμο : 

ἄν τὸ Φάντασμα ΔΕΝ εἶναι τοῦ νεκροῦ βασιλιᾶ ,ἀλλά ΔΑΙΜΟΝΙΚΟ [ = προτεσταντισμός]

τότε ὁ υἱός Ἅμλετ ΠΑΡΑΣΥΡΕΤΑΙ ΣΕ  ἄδικο ΦΟΝΟ. 

Ἄν εἶναι ἀληθινό [=Καθολικισμός] τότε ὁ Ἅμλετ θὰ γίνει  ἐκδικητὴς ἀποκαθιστῶν τὴν Δικαιοσύνη..

Ὡστόσο ὁ Σαίξπηρ ἄφησε ἕνα ..κενὸ στὸ ἐν λόγῳ ἔργο του γιὰ τὴν ἑρμηνεία τοῦ φαντάσματος τοῦ Ἅμλετ  ποὺ ἔλεγε μὲν τὴν ΑΛΗΘΕΙΑ  —ἄρα δὲν ἦταν δαιμονικό— ὅμως  πῶς θὰ μποροῦσε νὰ "περνᾶ" τὸν Ἐξαγνισμό τοῦ Καθαρτηρίου 

ἀπαιτῶντας ἐπίγεια Ἐκδίκηση ? 

ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ —ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΕΝΟΣ ΜΟΝΟ ΣΤΙΧΟΥ ΤΟΥ ΑΜΛΕΤ ΤΟΥ  ΣΑΙΞΠΗΡ —ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΟΤΙ 

ΧΩΡΙΣ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΝΕΙ ΑΚΑΤΑΝΟΗΤΟ 

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ.

Καὶ ἐν τέλει ἡ ΠΟΙΟΤΗΤΑ τῶν σχολίων ἑνὸς ἀρχαιοελληνικοῦ ἢ ξενόγλωσσου κειμένου 

ἀποτελεῖ  τὸν ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ 

 κάθε  ΕΚΔΟΤ̣ΙΚΗΣ προσπάθειας.

_______

* Ὁ Φειδίας κατηγορήθηκε γιὰ πολλά

[ πχ γιὰ τὸ ὅτι ἔκλεβε τὸν χρυσὸ ἀπὸ τὸ ἄγαλμα τῆς θεᾶς ποὺ κατασκεύασε ]

καὶ γιὰ νὰ ἀποφύγει δικαστικὲς περιπέτειες κατέφυγε στὴν Ὀλυμπία,

 ἐνῶ τὸ ΜΕΓΑΡΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ,δηλ. ὁ ναυτικὸς ἀποκλεισμὸς τῶν Μεγάρων ἀπὸ τοὺς Ἀθηναίους, ἦταν ἡ ΑΦΟΡΜΗ τοῦ Πελ.Πολέμου.

---------------------

ΥΓ ὡς ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ  σχόλια ἐννοοῦμε τὴν ἀναφορὰ στὴν παράδοση τῶν χειρογράφων τοῦ κάθε κειμένου καὶ στὴν διαφοροποίηση μεταξὺ τους , ἀφοῦ κανένα χειρόγραφο οὐδενὸς ἀρχαίου κειμένου δὲν μοιάζει ΑΚΡΙΒΩΣ μὲ τὰ ὑπόλοιπα χειρόγραφα τοῦ ΙΔΙΟΥ κειμένου...