ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΥ (Torah).
Λέγοντας ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟ (ἑβραϊστὶ Torah =ΝΟΜΟΣ) ἐννοοῦμε τὰ 5 πρῶτα βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης (Tanah) δηλ. : ΓΕΝΕΣΙΣ—ΕΞΟΔΟΣ—ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ—ΑΡΙΘΜΟΙ—ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ τὰ ὁποῖα προφανῶς δὲν τὰ ἔγραψε ἕνας καὶ φυσικὰ ὄχι ὁ Μωυσῆς. Ἐδῶ καὶ δύο αἰῶνες (ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Wellhausen, 19ος αἰ.) ἡ φιλολογικὴ ἔρευνα γνωρίζει τὰ ἑξῆς (τὰ γράφω ἐν συνόψει) :
—περὶ τὸν 9ον αἰ.πΧ κάποιος ἄγνωστος συγγραφέας στὸ νότιο βασίλειο (Ἱερουσαλήμ) συντάσσει μιὰ ΜΥΘΪΣΤΟΡΙΑ τοῦ λαοῦ του χρησιμοποιῶντας γιὰ τὸν θεὸ τὴν λἐξη ΓΙΑΧΒΕ .
Ἡ πηγὴ αύτὴ λέγεται ΓΙΑΧΒΙΣΤΗΣ καὶ συμβολίζεται διεθνῶς μὲ τὸ γράμμα J.
—τὴν ἴδια περίπου ἐποχὴ στὸ βόρειο βασίλειο (Σαμάρεια) κάποιος ἄλλος, ἐπίσης ἄγνωστος συγγραφέας, ξεκινᾶ νὰ συντάσσει ἕνα παρόμοιο κείμενο χρησιμοποιῶντας ὅμως αύτὸς γιὰ τὸν θεὸ τὴν λἐξη ΕΛΟΧΕΙΜ . Ἡ πηγὴ αὐτὴ λἐγεται ΕΛΟΧΕΙΜΙΣΤΗΣ καὶ συμβολίζεται διεθνῶς μέ τὸ γράμμα Ε.
—περὶ τὸ 621πΧ ἐπ' εὐκαιρίᾳ τῆς μονοθεϊστικῆς μεταρρύθμισης τοῦ Ἰωσία {=ἕνας μόνο ναὸς στὸ Ἰσραὴλ , ὁ Ναὸς τῆς Ἱερουσαλήμ) συντάσσεται τὸ Δευτερονόμιο καὶ ἀναθεωροῦνται οἱ ἄλλες πηγὲς οἱ ὁποῖες ἤδη ἀπὸ τὸ 722πΧ (πτώση Σαμάρειας στοὺς Ἀσσὺριους) ἔχουν ἑνοποιηθεῖ σὲ ἕνα κείμενο ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΠΑΛΕΙΦΘΟΥΝ ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ. Ἡ πηγὴ αύτὴ λἐγεται ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΣΤΗΣ καὶ συμβολίζεται με τὸ D.
—μετὰ τὴν βαβυλώνεια αἰχμαλωσία, ἐπὶ Ἔσδρα (450πΧ) συντάσσονται τὰ βιβλία τῶν ΑΡΙΘΜΩΝ καὶ τοῦ ΛΕΥΙΤΙΚΟΥ ἐνῶ ἀναθεωρεῖται τὸ ὐπόλοιπο κείμενο μὲ τὴν πρόσθεση διηγήσεων ἐπηρεασμένων ἀπὸ τὴν βαβυλωνιακὴ γραμματεία καὶ τὸ τελετουργικό—ἱερατικό της πνεῦμα. Ἡ πηγὴ αὐτὴ λέγεται ΙΕΡΑΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΞ καὶ συμβολίζεται διεθνῶς μὲ τὸ γράμμα Ρ.
ΑΥΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ 4 ΠΗΓΕΣ* ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΥ (λέγοντας "πηγή" ἐννοοῦμε ἕναν ἢ ΠΟΛΛΟΥΣ συγγραφεῖς, ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ σὲ μᾶς)
καὶ ἔτσι ἑρμηνεύονται οἱ ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ἢ οἱ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΕΣ διηγήσεις ποὺ παρουσιάζονται ἀκόμα καὶ στὴν ἴδια σελίδα τοῦ κειμένου.
Πχ. γιὰ τὴν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχουν δύο ἐκδοχές : ἡ ἀναγόμενη στὴν ΓΙΑΧΒΙΚΗ πηγὴ κατὰ τὴν ὁποίαν , ὁ θεὸς πρῶτα ἐπλασε τὸν Ἀδὰμ , ΚΑΤΟΠΙΝ ΟΛΑ ΤΑ ΖΩΑ καὶ τέλος ἀπὸ τὴν πλευρά τοῦ Ἀδὰμ τὴν Εὔα (ΓΕΝ.2,21—22) καὶ ἡ ἀναγόμενη στὸν ΙΕΡΑΤΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ, κατά τὴν ὁποία ὁ θεὸς ἐποίησε μαζὶ τὸ ἀνθρώπινο ζεῦγος <ἀρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς> (ΓΕΝ.1,26—28) ΟΜΩΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ.
Παρατηροῦμε ἐδῶ ὅτι στὴν τελικὴ ἔκδοση τοῦ κειμένου, ἡ ΝΕΩΤΕΡΗ πηγή (Ρ) τοῦ 5ου αἰ.πΧ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ (1ο κεφ) τῆς ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗΣ πηγῆς (J) τοῦ 9ου αἰ.πΧ (2ο κεφ.) ,ἐνῶ θὰ ἀνἐμενε κανεὶς τὸ ἀντίθετο, ἄν ἐπρόκειτο μόνο γιὰ ἁπλῆ συρραφὴ κειμἐνων. Φαίνεται δηλ. ὅτι στὸ τελικὸ συμπίλημα τῶν πηγῶν ἐπικράτησε τὸ πνεῦμα τοῦ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ συντάκτη καὶ ἀναθεωρητῆ τοῦ κειμένου ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε καὶ ὁ τελικὸς ἐκδότης.
_____
* μεταξὺ τοῦ Δευτερονομιστῆ καὶ τοῦ Ἱερατικοῦ Κώδικα μεσολαβεῖ μιὰ ἐλάσσων πηγὴ ἀπὸ τὴν ὁποία προέρχονται πολλὰ κεφάλαια τοῦ Λευιτικοῦ καὶ ἡ ὁποία ἀποκαλεῖται ΚΩΔΙΞ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ καὶ συμβολίζεται διεθνῶς μέ τὸ γράμμα Η.
