Η ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ.
Ὑπάρχει ἐδῶ καὶ χρόνια σὲ πολλοὺς ἡ ἀντίληψη ὅτι πυρήνας τῆς σκέψης τοῦ Ηράκλειτου εἶναι πὼς τὸ αίώνιο ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ ἀποτελεῖ τὴν οὐσία τῆς πραγματικότητας— ἐπὶ τὸ λαϊκώτερον: "ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ" .
Ὡστόσο, κάτι τέτοιο ὄχι μόνον δὲν ἀποτελεῖ πρωτότυπη σκέψη, ἀλλὰ προδίδει καὶ ἀφέλεια γιατὶ ΟΛΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΟΥΝ ΔΙΠΛΑ ΜΑΣ, δὲν ἀπαιτεῖται ἰδιαίτερη εὐφυία νὰ τὸ ἀντιληφθεῖ κανείς...
[ΠΑΡΕΚΒΑΣΗ : ὁ Βούδας λίγο μετὰ τὸν Ἡράκλειτο μίλησε γιὰ τὸ ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟ τῶν πραγμάτων (anatman) λὸγῳ ἀκριβῶς τῆς ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΟΗΣ ΤΟΥΣ].
Ἐπίσης ἂν τὸ ὅτι "ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ" ἀποτελοῦσε τὴν κεντρικὴ ἰδέα τῆς φιλοσοφἰας τοῦ Ἡρἀκλειτου θὰ μᾶς πήγαινε πίσω στὴν φιλοσοφικὴ σκέψη διότι ἠ φιλοσοφἰα γεννήθηκε ἐν Ἑλλάδι ΑΚΡΙΒΩΣ γιὰ νὰ ψάξει νὰ βρεῖ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΡΧΗ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΕΟΥΣΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.
Συνεπῶς ἡ διαπίστωση ὃτι ἡ πραγματικότητα εἶναι ρέουσα ΔΕΝ ΛΕΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟ...
Τί ἦταν ἐκεῖνο λοιπὸν ποὺ εἶπε ὁ Ἡράκλειτος καὶ τὸ ὁποῖο τὸν κατατάσσει στὴν χορεία τῶν μεγάλων φιλοσόφων;
Τὸ ότι ἡ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟΤΗΤΑ* ΣΥΝΙΣΤΑ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΟΝΤΟΣ. <ὁ θεὸς ἡμἐρη εύφρόνη, χειμὼν θέρος, πόλεμος εἰρήνη,κόρος λιμός>, αὐτὸ εἶναι τὸ σημαντικὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἡράκλειτος,γιατὶ αύτὸ σημαίνει πὼς ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ, ΔΙΟΤΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑ, ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΤΙΓΜΗ, ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ...
Ἐδῶ ἔγκειται ἡ μεγαλωσύνη τῆς σκέψης τοῦ Ἡράκλειτου, ἡ ὁποία τόσο πολὺ ἐπηρέασε —κυρίως μετὰ τὸν ΝΙΤΣΕ—τοὺς νεώτερους φιλοσόφους, ὥστε νὰ βλέπουν (μέ κάποια ὑπερβολὴ βεβαίως) τὴν ΟΛΗΝ ἐξέλιξη τῆς φιλοσοφικῆς σκέψης, εἴτε ὡς ἡρακλείτεια εἴτε ὡς ἀντι-ηρακλείτεια..
_____
* στὴν πραγματικότητα δὲν πρόκειται ἀκριβῶς περὶ ἀντιφατικότητας (μαῦρο—μὴ μαῦρο) ἀλλὰ περὶ ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ (μαῦρο, ἄσπρο) ὅπως διευκρίνισε ἀργότερα ὁ Ἀριστοτέλης.
_________
YΓ. Δέν σώθηκε ὡς γνωστόν, τὸ σύγγραμμα
" ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ" τοῦ Ἡράκλειτου, ὡστόσο, πάνω ἀπό ἑκατὸ αποσπάσματα του σώθηκαν μἐσα στὰ ἔργα μεταγενέστερων συγγραφέων. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀποσπάσματα (fragmenta) συγκέντρωσε καὶ ἐξέδωσε τὸν 19ο αἰ. στὸ μνημειῶδες πόνημα του γιὰ τούς ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ (Die Fragmente der Vorsokratiker) ὁ Γερμανὸς φιλόλογος H. DIELS .
Ἀπὸ τὰ αὐτὰ ἐπιλἐγω τὰ ἑξῆς καλύτερα, κατὰ τὴν γνώμη μου, ἀποσπάσματα ·
—ἐκ πάντων ἕν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα (10)
—κὸσμον τόνδε τὸν αὐτὸν ἁπάντων οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν ,ἀλλ' ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται · πῦρ ἀείζωον ,ἁπτόμενον μέτρα καὶ σβεννύμενον μέτρα (30)
[=ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΣΤΗΝ ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ,ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΠΛΑΣΕ ΚΑΝΕΝΑΣ ΘΕΟΣ ΟΥΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΠΑΡΑ ΥΠΗΡΧΕ ΠΑΝΤΑ , ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ· ΜΙΑ ΑΙΩΝΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗ ΦΩΤΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΒΕΙ ΜΕ ΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΣΒΗΝΕΙ ΜΕ ΜΕΤΡΟ]
—εἷς ἐμοὶ μύριοι ἐὰν ἄριστος ᾖ (49)
[ =ΕΝΑΣ, ΓΙΑ ΜΕΝΑ, ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ 10000
ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΙΣΤΟΣ]
—αἰών παῖς ἐστί παίζων πεσσεύων (52)
[=ὁ κόσμος εἶναι ἕνα παιδὶ ποὺ παίζει ζάρια]
—πόλεμος πατὴρ πάντων (53)
—ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς κρείσσων (54)
[=ἡ κρυφὴ ἁρμονία εἶναι καλύτερη ἀπὸ τὴν φανερή]
—γινόμενα πάντα κατ' ἔριν καὶ χρεών(80)
[=ὅλα συμβαίνουν σύμφωνα μὲ τὸν ἀνταγωνισμὸ καὶ τὴν ἀνάγκη]
—ὁ ἄναξ οὗ τὸ Μαντεῖον ἔστι τὸ ἐν Δελφοῖς οὔτε λἐγει, οὔτε κρύπτει ,ἀλλὰ σημαίνει (93)
[=ὁ ἄρχοντας στὸν ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο τὸ Μαντεῖο τῶν Δελφῶν, δὲν μιλάει οὔτε κρύβει, ἀλλὰ στέλνει σημὰδια]
— γὰρ οὐκ ἔστιν ἐμβῆναι δὶς τῷ αὐτῷ (91)
[=δὲν μπορεῖς νὰ μπεῖς στὸ ἴδιο ποτάμι δυὸ φορές]
—ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων (119)
[=ὁ χαρακτήρας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ μοῖρα του]
—φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ (123)
[=ἡ ἀληθινὴ δομὴ τῶν πραγμάτων συνήθως κρύβεται]
