ΕΥΚΛΗΣ ἢ ΘΕΡΣΙΠΠΟΣ: Ὁ ἄγνωστος πρῶτος μαραθωνοδρόμος (12 ΣΕΠ 490πΧ)
Γνωστὴ ἡ ἱστορία τοῦ πρώτου μαραθωνοδρόμου ποὺ ἀνἠγγειλε στοὺς Ἀθηναίους ἀμάχους τὴν νίκη στὸν ΜΑΡΑΘΩΝΑ τὸ 490πΧ, μὲ τὸ ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ καὶ ξεψύχησε ἀμέσως μετά, ὅμως ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ.
Ὁ γνωστὸς ἡμεροδρόμος ΦΕΙΔΙΠΠΙΔΗΣ ποὺ ἀναφέρει ὁ ΗΡΟΔΟΤΟΣ* ὁ ὁποῖος διήνυσε τὰ 200 καὶ πλέον χιλιόμετρα ΑΘΗΝΑΣ—ΣΠΑΡΤΗΣ ΣΕ ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ πἀντως δὲν ἦταν**, καθόσον ὁ ἀγγελιαφόρος τῆς νίκης τοῦ Μαραθῶνα ἦταν ΟΠΛΙΤΗΣ ποὺ ἐλαβε μέρος στὴν μάχη καὶ κατόπιν ἔτρεξε ὁπλισμἐνος νὰ φέρει τὰ νέα στὴν Ἀθήνα (στὴν πραγματικότητα γιά νὰ ἐξουδετερώσει κάθε προσπάθεια παράδοσης τῆς πόλης στοὺς Πέρσες ἀπὸ τὴν δημοκρατικὴ παράταξη τῶν ΑΛΚΜΕΩΝΙΔΩΝ —φιλικὴ τοῦ ΔΑΡΕΙΟΥ—ποὺ εἶχε συμμαχήσει μὲ τοὺς ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΙΔΕΣ.
Θυμίζω ὅτι πολιτικὴ τοῦ ΔΑΡΕΙΟΥ ἦταν ἡ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΩΝ στὶς ἑλληνικὲς πόλεις ἐπειδὴ θεωροῦσε ἀκίνδυνο τὸν δῆμο, ἐν ἀντιθέσει μὲ τοὺς εὐγενεῖς ἢ τυράννους ΟΠΩΣ ΕΔΕΙΞΕ Η ΙΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Κατὰ συνἐπεια τὴν ἐποχὴ τῶν ΠΕΡΣΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ ἡ δημοκρατικὴ παράταξη ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣΕ ΦΙΛΟΠΕΡΣΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ.
Αύτὸ τὸ ἄλλαξε ἀργότερα ὁ ΠΕΡΙΚΛΗΣ, μέσα στὰ πλαίσια τῆς Ἀθηναϊκῆς Ἡγεμονὶας, ἐπειδὴ ἀκριβῶς φοβόταν μήπως οἱ Πέρσες βοηθήσουν δυσαρεστημένους συμμάχους
τῶν Ἀθηναίων σὲ ἀποσκίρτηση ).
Μιὰ μεταγενέστερη πηγή, 600 χρόνια ἀργότερα,
ὁ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, γράφει γιά τὸ ὂνομα τοῦ πρώτου μαραθωνοδρόμου τὰ ἑξῆς·
< ἐν Μαραθῶνι μάχην ἀπήγγειλεν, ὡς μὲν Ἡρακλείδης ὁ Ποντικὸς (fr. 81) ἱστορεῖ, Θέρσιππος ὁ Ἐρχιεύς· οἱ δὲ πλεῖστοι λέγουσιν Εὐκλέα δραμόντα σὺν τοῖς ὅπλοις θερμὸν ἀπὸ τῆς μάχης καὶ ταῖς θύραις ἐμπεσόντα τῶν πρώτων τοσοῦτον μόνον εἰπεῖν 'χαίρετε' καὶ 'χαίρομεν,' εἶτ' εὐθὺς ἐκπνεῦσαι>
[ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ, Ἠθικά, ΠΟΤΕΡΟΝ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΚΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΝ Ἢ ΚΑΤΑ ΣΟΦΙΑΝ ΕΝΔΟΞΟΤΕΡΟΙ, 89783 347 C.5—89788 347 C.10]
{ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ = τὴν εἴδηση τῆς μάχης τοῦ Μαραθῶνα ὅπως ἐξιστορεῖ ὁ Ἡρακλείδης ὁ Ποντικὸς ἀνήγγειλε ὁ ΘΕΡΣΙΠΠΟΣ Ο ΈΡΧΙΕΥΣ ·
οἱ περισσότεροι ὁμως λένε πὼς ἦταν ὁ ΕΥΚΛΗΣ πού ἔτρεξε ὁπλισμένος καὶ ζεστὸς ἀπὸ τὴν μάχη κι ἔπεσε στὴν πόρτα τῶν πρώτων σπιτιῶν λέγοντας μόνο ΧΑΙΡΕΤΕ , ΧΑΙΡΟΜΕΝ καὶ ἀμἐσως ἐξἐπνευσε}.
Πἀντως εἴτε ὁ ΕΥΚΛΗΣ ἦταν εἴτε ὁ ΘΕΡΣΙΠΠΟΣ
ὁ πρῶτος μαραθωνοδρόμος, ὁ δρόμος του ἐκεῖνος ἐνέπνευσε τὸν βαρῶνο ΝΤΕ ΚΟΥΜΠΕΡΤΕΝ καὶ τὸν Michel Bréal τὸ 1896 γιὰ τὴν καθιέρωση τοῦ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥ ὡς ΑΘΛΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΔΩΝ.
_________
*<οἱ στρατηγοὶ ἀποπέμπουσι ἐς Σπάρτην κήρυκα Φειδιππίδην Ἀθηναῖον μὲν ἄνδρα, ἄλλως δὲ ἡμεροδρόμην> {ΗΡΟΔΟΤΟΣ, 6, 105,1}
** ὁ ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ όνομάζει ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ τὸν πρῶτο μαραθωνοδρόμο προφανῶς συγχέοντας τον μὲ τὸν ἡμεροδρόμο Φειδιππίδη τοῦ Ἡροδότου γράφοντας τὰ ἑξῆς·
<Πρῶτος δ᾽ αὐτὸ Φιλιππίδης ὁ ἡμεροδρομήσας λέγεται ἀπὸ Μαραθῶνος ἀγγέλλων τὴν νίκην εἰπεῖν πρὸς τοὺς ἄρχοντας καθημένους καὶ πεφροντικότας ὑπὲρ τοῦ τέλους τῆς μάχης, Χαίρετε, νικῶμεν, καὶ τοῦτο εἰπὼν συναποθανεῖν τῇ ἀγγελίᾳ καὶ τῷ χαίρειν συνεκπνεῦσαι. >
{ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Ὑπὲρ τοῦ ἐν τῇ προσαγορεύσει πταίσματος, 3, ἐκδ.A.F.Didot, Paris, 1867}
___________
ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ
ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΗΣ ΒΛ.
