Γ.-Μ. Τερτσέτης :Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΠΟΥ ΑΘΩΩΣΕ ΤΟΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

Μπορεῖ βέβαια νὰ ἄφησε ὁ Τερτσέτης ἀιώνιο τὸ ὄνομα του στὴν Ἱστορίαμὲ τὴν ἀθώωση τοῦ Κολοκοτρώνη στὴν περιλάλητη Δίκη τοῦ 1834

 (μαζί βεβαίως μὲ τὸν Πρόεδρο τοῦ Δικαστηρίου Α.ΠΟΛΥΖΩΪΔΗ -χωρὶς τὸν ὁποῖον θἆχε ἐκτελεστεῖ 

ὁ Κολοκοτρώνης...) ὅμως ὁ Τερτσέτης ὑπῆρξε στὴν οὐσία ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ καὶ ΠΗΓΗ ἱστορικὴ γιὰ πολλοὺς ἀγωνιστὲς τοῦ '21 (πχ Κολοκοτρώνης).

Γεννήθηκε τὸ 1800 (4-ΝΟΕ) στὴν Ζάκυνθο ἀπὸ τὸν γιατρὸ ΝΑΘΑΝΑΗΛ ΤΕΡΤΣΕΤΗ (Καθολικὸ στὸ θρήσκευμα)καί τὴν (Ὀρθόδοξη στὸ θρήσκευμα) ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΣΤΡΟΥΖΑ.

Βαπτίστηκε στὶς 25 -11-1800, ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, 

στὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγ.ΜΑΡΚΟΥ (Ζάκυνθος) μὲ ἀνάδοχο τὸν Ν.ΚΟΡΓΙΑΝΝΙΤΗ

 (βλ. ΝΤΙΝΟΣ ΚΟΝΟΜΟΣ :
Γ.Τερτσέτης ,Ἅπαντα τὰ Εὑρισκόμενα,
εκδ. Βιβλιοθήκης Βουλῆς τῶν Ἑλλήων,1984, σελ 5).

Ὁ πατέρας του καταγόταν ἀπὸ τὴν ΜΑΣΣΑΛΙΑ

  ( οἰκογενειακὸ ὄνομα :Tertset)

ἔχοντας ἔρθη στὴ Ζάκυνθο ὁ πρῶτος πρόγονος ΙΑΚΩΒΟΣ TERTSET τὸ 1615

(Μερικοὶ ἐκ τῆς οἰκογενείας Τερτσέτη

εἶχαν χρηματίσει Ἱερεῖς στὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία Ζακύνθου πχ Ἀντώνιος +1778,  Νικόλαος+1790,

 Ἀναστάσιος +1885).

Ὁ  Τερτσέτης ἦταν ὑπερήφανος γιὰ τὸ Καθολικὸ Δόγμα του -ΑΝ ΚΑΙ ΥΠΕΡΜΑΧΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ & ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ- δήλωνε πάντοτε ΑΔΟΓΜΑΤΙΣΤΟΣ ,μακρὰν παντὸς θεολογικοῦ  φανατισμοῦ καὶ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΗΣ (μὲ τὴν σημερινὴ ὁρολογἰα) ὅπως αὐτοβιογραφεῖται ὁ ἴδιος στὸ περιοδικὸ ποὺ ἐξεδιδε ,  τὸν  "ΡΗΓΑ" τεῦχος Δ’ σελ.34 (5-ΜΑΪΟΥ-1845)ἀναφερόμενος στὸν Ἐπίτροπο Mason, ἐπ’εὐκαιρίᾳ μιᾶς ἔρευνας  γιὰ τὸ θρησκευτικὸ δόγμα τοῦ Τερτσέτη  ("νομίζει νὰ μὲ βλάψει καὶ συνάζει μαρτυρίας διὰ νὰ ἀποδείξει ὅτι εἶμαι τοῦ Δυτικοῦ χριστιανικοῦ δόγματος", 

γράφει κατὰ λέξη ὁ Τερτσέτης) .

 Ὁ Ἐπίτροπος  MASON εἶναι αὐτὸς ποὺ τὸν εἶχε παραπέμψει, μαζὶ μὲ τὸν Πολυζωίδη ,ὡς γνωστόν,

στὴν περιβόητη  ΔΙΚΗ τῶν ΔΙΚΑΣΤΩΝ (1834)  ἐξαιτίας τῆς ἀθώωσης τοῦ Κολοκοτρώνη 

(τυπικὰ γιὰ τὴν ΜΗ ΥΠΟΤΑΓΗ ΤΟΥ  ΣΤΗΝ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ  ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΥ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ)

Στὸ κείμενο αὐτό στὸ περιοδικὸ "ΡΗΓΑΣ"

ἀπευθυνόμενος στὸν Ἐπίτροπο Mason

ὑπεραμύνεται τῆς Καθολικῆς του Πίστης ἀναφερόμενος στὸν ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ( ΑΛΟΪΣΙΟ ΣΚΑΚΟΤΣ ) ὁ ὁποῖος τὸ 1821 μὲ τὴν Ἔναρξη τῆς Ἑλληνικῆς  Ἐπανάστασης ἔκαμε δημόσια ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (ἐνῶ ὁ ὀρθόδοξος μητροπολίτης Ζακύνθου ἔμεινε ἄπρακτος φοβούμενος τὴν ἀγγλικὴ διοίκηση ) καὶ ἀνάγκασε τὸν Ἄγγλο κυβερνήτη τῶν Ἑπτανήσων  νὰ τὸν ἐξορίσει στὴ Μάλτα.

(Ὑπάρχει ἐδῶ ὑπαινιγμὸς  πρὸς τὸν Mason
γιὰ τὴν συμπεριφορὰ τῶν Ἄγγλων τὸ 21 

-ὁ Mason ἦταν Βρεττανός καὶ μάλιστα Σκῶτος)

Γράφει ὁ Τερτσέτης  πρὸς τὸν Mason
ποὺ ἐρευνᾶ τὸ θρήσκευμα του :
"ΟΡΕΓΕΣΑΙ κ.ΜΑΣΟΝ  ΔΙΑ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑΝ ΜΟΥ.ΝΑ ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΩ.
ΧΕΙΡΕΣ ΙΕΡΕΩΣ ΛΑΤΙΝΟΥ (Νic..Renaud) Μ'ΕΒΑΠΤΙΣΑΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ ΤΟΥ ΑΓ.ΜΑΡΚΟΥ (ΖΑΚΥΝΘΟΥ)
ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ 20 ΧΡΟΝΟΥΣ ΕΠΕΙΤΑ 

Ο  ΔΕΣΠΟΤΗΣ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ

  ΕΨΑΛΛΕ ΔΟΞΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΙΚΗΦΟΡΑ ΑΡΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.."

(βλ. ΝΤΙΝΟΣ ΚΟΝΟΜΟΣ ,

 Γ.ΤΕΡΤΣΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ, ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, 1984, 

"ΡΗΓΑΣ" Δ’, σελ 849‒850, ὑποσημ.2).

 Στὴν ἐν λόγῳ ὑποσημείωση τοῦ "Ρήγα" 

ὀ Τερτσέτης μιλᾶ γιὰ τὸν (κρυφὸ ἀπὸ τὸν πατέρα του) ὀρθόδοξο "ἀναβαπτισμό"  του ἀπὸ τὴν μητέρα του καὶ ἐξηγεῖ ὅτι ὡς τέκνο μικτοῦ γάμου

 εἶναι ΑΔΟΓΜΑΤΙΣΤΟΣ καὶ ἐπιθυμεῖ τὴν σύμπνοια τῶν δύο δογμάτων, ἀνατολικοῦ καὶ δυτικοῦ ,ὅπως τὰ ἀποκαλεῖ, μακρυὰ ἀπὸ θρησκευτικοὺς φανατισμούς.

Γράφει  :

" ΣΤΑΛΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΟΛΗΣ ΔΕΝ ΠΝΕΕΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ,ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΤΙΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΔΟΓΜΑΤΩΝ

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΜΙΑΝ ΠΕΡΑΣΙΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΨΥΧΗΝ ΜΟΥ.."(ὅ.π)

 Ὁ Τερτσέτης σπούδασε Νομικὰ στὴν ΠΑΔΟΒΑ

 καὶ ἐπιστρέφοντας τὸ 1821 στὴν Ζάκυνθο περνᾶ στὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ λάβει μέρος στὴν Ἐπανάσταση μετέχοντας ἐνεργὰ μέχρι τὰ χρόνια τοῦ Καποδίστρια.

Μὲ τὸν ἐρχομὸ τῶν Βαυαρῶν ἀνέλαβε τὴν θέση

 τοῦ Δικαστῆ ἐνῶ ὑπῆρξε καὶ δάσκαλος τῆς Ἑλληνικῆς στὶς θυγατέρες τοῦ Ἀντιβασιλιᾶ ΑΡΜΑΝΣΜΠΕΡΓΚ.

Ὡστόσο ἡ Βαυαροκρατία θὰ τὸν κυνηγήσει ἀπηνῶς ὅταν ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ σὲ θάνατο τὸ 1834 ἐπὶ ΕΣΧΑΤΗ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ...(ἐπειδὴ δῆθεν μετεῖχε ὁ Κολοκοτρώνης

σὲ συνωμοσία τοῦ Ρωσσικοῦ Κόμματος γιὰ ἔξωση τῶν Ἀντιβασιλέων-

Ὅλο το σχέδιο ὑπῆρξε  ΠΡΟΒΟΚΑΤΣΙΑ

ΑΓΓΛΙΚΗΣ ἔμπνευσης γιὰ νὰ διχάσει τοὺς Ἀντιβασιλεῖς ὑπὲρ τοῦ Ἀγγλόφιλου Ἄρμανσμπεργκ καὶ κατά τῶν γαλλόφιλων Μάουρερ ,Ἄβελ 

καὶ νὰ ἐξολοθρεύσει τοὺς Ρωσόφιλους) 

Μετὰ τὴν παύση του ὡς δικαστῆ ἀπὸ τὴν Βαυαροκρατία (1834) ΕΠΕΙΔΗ ΣΤΑΘΗΚΕ ΕΝΤΙΜΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΚΑΙ ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΛΑΠΟΥΤΑὁ Τερτσέτης ἔφυγε στὸ Παρίσι ἐνῶ γύρισε στὴν Ἀθήνα τὸ 1843 ἀναλαμβάνοντας ὡς τὸ θάνατο του

 τὴ θέση τοῦ ΑΡΧΕΙΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ.

Νυμφεύθηκε στὴν Ρώμη ,τὴν Adelais Germain δασκάλα τῶν θυγατέρων τοῦ Δ.ΣΟΥΤΣΟΥ

 καὶ ἀπέκτησε τὸν ΣΠ.ΤΕΡΤΣΕΤΗ ποὺ ἀκολούθησε διπλωματική καρριέρα.

Στὸν Τερτσέτη ὅπως προανάφερα ὀφείλουμε τὰ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ τοῦ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ καὶ ἀλλων ἡρώων τοῦ 1821 ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν ΔΙΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ,τὸ μοναδικὸ ἀντίγραφο ποὺ σώθηκε.

Δημοτικιστὴς ὁ ΤΕΡΤΣΕΤΗΣ ὀπως καὶ πολλοὶ Ἑπτανήσιοι(σὲ αὐτὸ ἔπαιξε ρόλο καὶ ἡ Καθολικὴ Ἐκκλ. στὰ Ἑπτάνησα ,ἡ ὁποία ΜΕΤΕΦΡΑΖΕ ΤΗΝ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΟΜΙΛΟΥΜΕΝΗ).

Στὴν περίφημη Δίκη τοῦ Κολοκοτρώνη ΠΡΩΤΟΣ αυτὸς διεῖδε τὴν σκοπιμότητα τῶν Βαυαρῶν νὰ ἐξολοθρεύσουν τοὺς Ἀγωνιστὲς τοῦ '21 γιὰ νὰ ΜΕΤΑΤΡΕΨΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΑ ἀκόμα καὶ μὲ δημογραφικὴ ἀλλοίωση -

ὅπως φαίνεται ἀπὸ ὅσα λέει περὶ ΕΘΝΙΣΜΟΥ στὴν Ἀπολογία του στὴ Δίκη τῶν Δικαστῶν

(παρόλο ποὺ ὑποτίθεται ὅτι ὁ λόγος

 τοῦ κυνηγητοῦ τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ '21 ἦταν Η ΠΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΑΝΑΡΧΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΙΚΩΝ ΕΜΦΥΛΙΩΝ ΤΑΡΑΧΩΝΒλ Δ.Φωτιάδη, Ἡ δίκη τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ τοῦ Πλαπούτα)

Ὁ Τερτσέτης , τέλος, ἔμεινε στὴν Ιστορία  ΚΑΙ γιὰ κάτι ἀλλο : 

Γιὰ  τὴν περίφημη ΑΠΟΛΟΓΙΑ του 

στὴ Δίκη τῶν Δικαστων ὅταν κατακερμάτισε τὸν Ἐπίτροπο Mason μὲ ἕναν λόγο πλήρη φιλελευθέρων ἰδεῶν καὶ Ἀνθρωπισμοῦ ποὺ τοῦ εἶχε σὲ μικρὴ ἡλικία ἐμφυσήσει ὁ καθολ. ἱερέας ΙΩ.ΒΑΠΤ.ΜΟΡΑΤΕΛΙ καὶ κυρίως ὁ δάσκαλος του, ἐπίσης καθολ. ἱερέας ΛΟΡΕΝΤΖΟ ΣΑΝ ΡΕΜΟ

(Πολλοί φιλελεύθεροι Ἰταλοί Ἱερεῖς εἶχαν βρεῖ τότε καταφύγιο στὴ Ζάκυνθο ὅπως βλέπουμε ἀπὸ τοὺς μαθητές τους :

ΣΟΛΩΜΟ, ΟΥΓΟ ΦΩΣΚΟΛΟ, ΤΕΡΤΣΕΤΗ κλπ
Βλ G.Moratelli , "ΚΡΙΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ" τ.5 ,τ.2/32, σελ.214 ,1975)

Στὴν Δίκη τῶν Δικαστῶν εἶπε πολλὰ ὀ Τερτσέτης 

(στὴν γνωστὴ ὁμώνυμη ταινία τοῦ 1971 ἡ Ἀπολογία Τερτσέτη ἔχει ἀποδοθεῖ στὸν Πολυζωΐδη 

-ποὺ ὑποδύεται ὁ Ν.Κούρκουλος-ὅμως ἡ Ἀπολογία τοῦ Πολυζωΐδη δὲν ἔχει σωθεῖ ,ἀντιθετα μὲ αὐτὴν τοῦ Τερτσέτη..)

Ἡ πιὸ συγκλονιστικὴ ὅμως φράση εἶναι αὐτὴ γιὰ τὸν ΕΘΝΙΣΜΟ {=πατριωτισμό} ὅταν ἀπευθυνόμενος στὸν Σκῶτο Ἐπίτροπο E.Mason  ὁ ἡρωικὸς Τερτσέτης λέει τὰ ἑξῆς σημαδιακὰ λόγια ·

"Ο ΕΘΝΙΣΜΟΣ ΜΑΣ ,Ω ΕΠΙΤΡΟΠΕ, ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΕΛΙΩΜΕΝΟΣ ΕΙΣ ΤΑ ΑΙΜΑΤΑ 800.000 ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ."

(βλ.Ντ.Κονόμος, ὅ.π.σελ.253)