Τό "λογικὸ ἅλμα" στὴν Γνωσιοθεωρία τοῦ Ἀριστοτἐλη.
Μὲ ἀφορμὴ ἀπορίες μιᾶς καλῆς φοιτήτριας στὸν Ἀνοικτὸ Πανεπιστήμιο Κύπρου περὶ τῆς γνωσιοθεωρίας τοῦ Ἀριστοτέλη, διευκρινίζω τά ἑξῆς·
1) ὁ Πλάτων θεωροῦσε ὡς θεμέλιο τῆς Γνώσης, τὶς ΕΜΦΥΤΕΣ a priori ἀντιλήψεις ποὺ ἔχουμε γιὰ τὰ Πράγματα, ἐξαιτίας τῆς ΠΡΟΫΠΑΡΞΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ.{ βλ.τὴν ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα τοῦ ΜΕΝΩΝΟΣ : "ἀφοῦ δὲν γνωρίζεις Σωκράτη ΤΙ εἶναι Ἀρετή, πῶς θά τὴν ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙΣ ὃταν τὴν βρεῖς;" , ὅπου ὁ Σωκράτης ἀπάντησε λέγοντας ὅτι θὰ ΘΥΜΗΘΕΙ τὴν γνώση ποὺ εἶχε περὶ Ἀρετῆς ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΥΛΗ καὶ θά τὴν ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙ..}
2) ἀντιθέτως ὁ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ πού δὲν δεχόταν τὴν πλατωνικὴ Προΰπαρξη τῆς Ψυχῆς, γράφει στά "ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΑ" ὅτι ΠΗΓΗ τῆς Γνώσης εἶναι ἡ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ἀντίληψη ἡ ὁποία ἐπαναλαμβανόμενη γεννᾶ τὴν ΕΜΠΕΙΡΙΑ { πχ. γνωρίζουμε μἐσῳ ἄμεσης αἰσθητηριακῆς ἀντίληψης τοὺς συγκεκριμένους ἀνθρώπους Α, Β,Γ καὶ κατόπιν καταλήγουμε ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΣ μἐσῳ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ στὴν Γενικὴ Ἔννοια "ἄνθρωπος"}
Ὅμως, ἐδῶ γεννᾶται τὸ ἑξῆς πρόβλημα:
ἐνῶ πράγματι ἡ γνώση τῶν ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ὄντων {=καθεκάστων} ἀποκτᾶται διὰ τῆς ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ, πῶς προκύπτει ἡ γνωση τῶν ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ἢ τῶν ΦΥΣΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ ;
πχ. πῶς προκὐπτει καὶ ἐξηγεῖται ἡ διάκριση ἔμβιων καὶ ἄβιων ὄντων , φυτῶν καὶ ζώων ,
ἢ ἡ διατύπωση τοῦ φυσικοῦ νόμου τῆς βαρύτητας κλπ ; Βάσει ποιοῦ κριτηρίου ἢ ποιᾶς ἰδιότητας χωρίζουμε τὴν Πραγματικότητα σέ ΕΝ καὶ ΠΟΛΛΑ;
Ἐδῶ ἀπαιτεῖται ΚΑΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ἀπὸ τὴν ἐμπειρία ἢ τὴν ἀφαιρετικὴ ἱκανότητα.
Πρόκειται γιὰ ΑΛΛΑΓΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ, δηλ. γιά "λογικὸ ἅλμα", ΤΟ ΟΠΟΙΟ ὅμως ΠΟΤΕ' ΔΕΝ ΕΞΗΓΗΣΕ Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ—καὶ διερωτῶμαι,
πῶς θὰ μποροῦσε νὰ τὸ ἐξηγήσει, ἄνευ τῆς ἀναγωγῆς ἐν τέλει στὸν προαναφερθέντα Πλατωνικὀ "Μἐνωνα"...
