Ὁ Μυστικισμὸς στὴν Ζωγραφικὴ τοῦ Δομήνικου Θεοτοκόπουλου
Μεγάλη μορφὴ τῆς Παγκ.Ζωγραφικῆς ὁ ΓΚΡΕΚΟ , ὁ "Κρής" ὅπως ὑπέγραφε στοὺς πίνακες του,
ἀπὸ Καθολικὴ* οἰκογένεια
—ὅπως δείχνει τὸ βαπτιστικὸ του ὄνομα ΔΟΜΕΝΙΚΟΣ , δηλ. ΚΥΡΙΑΚΟΣ—
ἐπηρέασε μὲ τὸν "ἐξπρεσιονισμὸ " του ,ὅσο λίγοι
τὴν Μοντέρνα Ζωγραφικὴ.
Ἡ σπουδαιὀτητα καὶ τὸ πρωτοποριακὸ πνεῦμα τῆς τέχνης τοῦ ΓΚΡΕΚΟ ἔγκεινται στὸ ἑξῆς·
Ἡ ἐφεύρεση τῆς ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ἄλλαξε τὴν "ρότα" τῆς Ζωγραφικῆς
διότι ἀπεδείχθη ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν βλἐπει ΟΡΘΑ τὰ ἀντικείμενα ἐν κινήσει
λόγῳ τοῦ ΜΕΤΕΙΚΑΣΜΑΤΟΣ
—ὅ,τι διαρκεῖ κὰτω ἀπὸ 1/14 sec δὲν τὸν ἀντιλαμβάνεται ἡ ἀνθρώπινη ΟΡΑΣΗ ,
ἐξ οὗ καὶ ἡ ψευδαίσθηση
τοῦ Κινηματογράφου. —
Μετὰ τὴν Φωτογραφία λοιπὸν, ἡ Ζωγραφικὴ ΔΕΝ μποροῦσε πιὰ νὰ ἐπιδιώκει τὴν ἀκριβῆ ἀποτυπωση τῆς Πραγματικότητας, ἀλλὰ μᾶλλον τὴν ἀπόδοση ἐντυπώσεων ἤ συναισθημὰτων.
Αὐτὴ τὴν "νέα " δυνατότητα τῆς Ζωγραφικῆς ἀποκάλυψε κι ὁ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ,
αἰῶνες πρὶν τὴν ἀνακάλυψη τῆς Φωτογραφίας.
Στὸν παρόντα πίνακα —βλ. φωτο—ἱστορεῖται (γιὰ τὸ Ναὸ τοῦ Ἁγ Βικεντίου στὸ Τολέδο)
ἡ ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ (ΑΝΑΛΗΨΗ )ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ (1613—Μουσεῖο Santa Cruz-ΤΟΛΕΔΟ)
Σύμφωνα μὲ τὸ Καθολικὸ Δόγμα ὁ θεὸς δὲν ἄφησε τὴν Θεοτόκο νὰ γνωρίσει τὴ φθορα τοῦ Τάφου,ἀλλὰ τὴν δέχτηκε ἐν σώματι στοὺς οὐρανούς .
Τὸ ἐν λόγῳ ἔργο τοῦ Γκρέκο ἀποτελεῖ ἕνα αἴνιγμα ὡς πρὸς τὶς πηγές του ·
μέχρι ὅτι εἶχε ..ἀστιγματισμὸ ἔχουν ἰσχυριστεῖ ,γι αὐτὸ ζωγράφιζε ἐπιμήκη σώματα..
Φαίνεται ὅμως ἀπ τὶς σημειώσεις του ὅτι ὁ Γκρέκο μᾶλλον μελετοῦσε ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΟΥΣ καθὼς καὶ τοὺς μεγάλους τοῦ ΙΣΠΑΝΙΚΟΥ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΥ (ΑΓ ΘΗΡΕΣΙΑ ΑΒΙΛΑ,ΑΓ ΙΩΑΝΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥ κλπ).
Στὸ συγκεκριμένο πίνακα ,ἡ Παναγία ἀνεβαίνει στὸν Οὐρανὸ σὲ μιὰ ΔΙΝΗ φωτός,ἐνῶ ἄγγελοι ἀκολουθοῦν μὲ τὴν ἴδια κίνηση ΣΤΡΟΒΙΛΙΣΜΟΥ, μέχρι τὴν κορυφὴ τοῦ Ἁγ Πνεύματος,
ἐνῶ στὸ κάτω μέρος διακρίνεται τὸ ἀγαπημένο Τολέδο τοῦ Γκρέκο καὶ ἕνα μπουκέτο ἀπὸ τριαντάφυλλα καὶ κρίνους (σύμβολα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ,τοῦ Ροζαρίου καὶ φυσικὰ τῆς Παναγίας.)
Ὡστόσο ὁ ἐν λόγῳ πίνακας θὰ μείνει ἀκατανόητος ἄν δὲν ἀναφερθῶ σὲ μιὰν ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ-ΚΑΒΒΑΛΙΣΤΙΚΗ ἀντιστοίχηση σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ·
στὸ κάτω μέρος —ὅπου τὸ μπουκέτο μὲ τὰ τριαντάφυλλα—ἀντιστοιχεῖται τὸ ΜΑΛΚΟΥΤ (Βασίλειο τῆς Ὕλης) τοῦ
"Καμπαλιστικοῦ Δέντρου",
στὸ πάνω μέρος (ὅπου ἡ Περιστερὰ τοῦ Ἁγ Πνεύματος)
ἀντιστοιχεῖται τὸ ΚΕΤΕΡ (Στέμμα τοῦ Θεοῦ),
ἐνῶ ἡ ΑΝΟΔΙΚΗ —ἑλικοειδής—Κίνηση τῆς Παναγίας
παραπέμπει στὴν Ἀνοδικὴ Κίνηση τῆς ΨΥΧΗΣ ἀπὸ τὸν Ὑλικὸ κόσμο ,στὸν Κόσμο τοῦ Πνεύματος.
Σήμερα ἔχει γίνει ἀντιληπτὸ ἀπὸ τοὺς εἰδικοὺς μελετητὲς τοῦ ΓΚΡΕΚΟ ὅτι πλεῖστοι ,μέχρι πρότινος "αἰνιγματικοὶ "πίνακες του [ βλ. ESPOLIO κάτω] ἐξηγοῦνται μόνο μὲ τέτοιου εἴδους ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ἀναγωγές.
---------------
*δὲν εἶναι σαφὲς ἄν ὁ Θεοτοκόπουλος προερχόταν ἀπὸ καθολικὴ ἤ ὀρθόδοξη οἰκογένεια
—τὰ ἀρχεῖα τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας Κρήτης δὲν τὸν ἀναφέρουν—
ὡστόσο τὸ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΟ εἶναι ὅτι ὁ Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πέθανε ὡς Καθολικὸς
["πιστὸς καθολικὸς" αὐτοχαρακτηρίζεται στὴ Διαθήκη του]
καὶ ἐτἀφη στὸ Ναὸ τοῦ Ἁγ.Δομήνικου ,ἐν Τολέδῳ.
Καὶ ὁ γυιὸς του ΧΟΡΧΕ καὶ ὁ ἐγγονός του ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ἦταν ἐπίσης Καθολικοί.
Βεβαίως στὶς μεγαλοφυίες δὲν ἐνδιαφέρουν τά..δόγματα ἤ οἱ θρησκευτικές πεποιθήσεις , ἁπλῶς καταγράφονται ἀπὸ ἱστορικὴ ἄποψη·
τὸ ἐνδιαφέρον εἶναι νὰ σημειώσουμε ὅτι ἄν ἔμενε στὴν Κρήτη ὁ Γκρέκο , καὶ δὲν ξενιτευόταν στὴν ΙΤΑΛΙΑ καὶ τὴν ΙΣΠΑΝΙΑ ἴσως νὰ μὴν εἶχε —καὶ μᾶλλον ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΧΕ—τὴν ἐξέλιξη ποὺ εἶχε ὡς παγκοσμίου ἐμβέλειας ζωγράφος ,μετέχοντας ἐκ τοῦ σύνεγγυς ,στὰ εἰκαστικὰ δρώμενα τῆς Δύσης.
