ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ: Παναγιώτης & Νικόλαος Δοξαρᾶς
Τὰ Ἑπτάνησα δὲν γνώρισαν Τούρκου πόδι κι ἐκεῖ ἄνθισε μεταξὺ 1600‒1700 μιὰ λαμπρὴ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ Ζωγραφικὴ ἡ ὁποία ἔχει σαφεῖς ἐπιρροὲς ΜΠΑΡΟΚ.
Σημειώνω ὅτι στὴν Ἑλλάδα εἶχε ἤδη ξεκινήσει μιὰ μορφὴ ἀναγεννησιακῆς τέχνης , ἡ λεγόμενη ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ μὲ κύριο ἐκπρόσωπο τὸν Μ.ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ γύρω στὰ 1300 —βλ τὴν ἁγιογραφία "Ο ΑΝΑΠΕΣΩΝ ΙΗΣΟΥΣ"
{ ΠΡΩΤΑΤΟ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ}
Μὲ τὴν Ὀθωμανικὴ κατάληψη ἐπῆλθε ΑΝΑΣΧΕΣΗ σὲ κάθε ἐξέλιξη τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωγραφικῆς μὲ συνέπεια ἡ Ἑλλάδα ΝΑ ΜΗΝ ΓΝΩΡΙΣΕΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ.
Ὅμως ἡ Βενετικὴ κατοχὴ στὰ Ἑπτάνησα καθὼς καὶ ἡ φυγὴ ΚΡΗΤΩΝ ζωγράφων μετὰ τὴν κατάληψη τῆς Κρήτης ἀπὸ τοὺς Τοὐρκους τὸ 1669 ,συνέβαλε στὴν ἀνάπτυξη τῆς ἑπτανησιακῆς ἁγιογραφίας καὶ τὸν ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ποὺ παρέμενε ΚΑΘΗΛΩΜΕΝΗ στὸν συμβολισμὸ καὶ στὸν ἀντιρεαλιστικὸ της χαρακτῆρα.
Κύριοι ἐκπρόσωποι καί ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ τοῦ ἑπτανησιακοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μπαρὸκ εἶναι βεβαίως οἱ δύο ΔΟΞΑΡΑΔΕΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ καὶ ΝΙΚΟΛΑΟΣ , πατέρας καὶ γυιὸς, οἱ ὁποῖοι μὲ σαφήνεια καὶ ἐνάργεια ἔστρεψαν τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωγραφικὴ ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ —ποὺ εἶχε ΚΑΘΗΛΩΘΕΙ στὸ βυζαντινὸ παρελθόν—στὴν Δύση ὅπου εἶχαν ἀναπτυχθεῖ ἤδη ἀπό αἰῶνες ΠΟΙΚΙΛΟΙ ρυθμοὶ τέχνης.
Ὁ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΟΞΑΡΑΣ—καταγόμενος ἀπὸ τὴν Καλαμάτα—ἱστόρησε τὴν ὀροφή ("οὐρανία") τοῦ Ἁγ.Σπυρίδωνα στὴν Κἐρκυρα, ἐνῶ ὁ γυιὸς του ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΟΞΑΡΑΣ ἀργότερα ἁγιογρἀφησε τὴν "οὐρανία" τῆς Φανερωμένης στὴν Ζάκυνθο καὶ τὸν Ἁγ.Μηνᾶ στην Λευκάδα. Δυστυχῶς οἱ σεισμοὶ & ἄλλες φυσικὲς καταστροφὲς ἀφάνισαν τὰ ἔργα αὐτὰ καὶ ὅσοι πίνακες τους σώθηκαν βρίσκονται οἱ περισσότεροι, στὸ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗΣ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ—ΜΟΥΣΕΙΟ Α.ΣΟΥΤΣΟΥ, στὴν ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ἤ στὸ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ.
Καὶ οἱ δύο ὑπηρἐτησαν στὸν ενετικὸ στρατὸ καὶ ὁ πατέρας χρίστηκε Ἱππότης λόγῳ τῆς ἀνδρείας του κατὰ τῶν Τοὐρκων ,ἐνῶ ὁ γυιὸς ἔγινε ἀξιωματικὸς Χωροφυλακῆς στὴν Κέρκυρα καὶ τὴν Κεφαλονιά.
Σπούδασαν κι οἱ δυὸ Ζωγραφικὴ στὴν ΒΕΝΕΤΙΑ—ἐξ οὗ καὶ οἱ ἐπιρροὲς τους ἀπὸ τὸ ἰταλικὸ μπαρόκ.
Ὁ Παναγιώτης Δοξαρᾶς συνέγραψε τὸ 1726 καὶ μιὰ Πραγματεία "Περὶ Ζωγραφίας" (ἐκδοθεῖσα τὸ 1871) γενόμενος ἔτσι ὁ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ τοῦ Ἑπτανησιακοῦ Μπαρόκ.
Συνεχιστὴς τῶν Δοξαράδων στὴν ἐπτανησιακὴ ζωγραφικὴ ὑπῆρξαν ὁ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ μὲ τὸν μαθητὴ του ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΑΝΤΟΥΝΗ , ἱερεῖς κι οἱ δυὸ καὶ ἐξαιρετικοὶ προσωπογράφοι.
Μαθητὴς τοῦ τελευταίου ἦταν ὁ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΤΣΟΚΟΣ μὲ τὸν ὁποῖο ἡ ἑπτανησιακὴ τέχνη μεταφερόμενη στὸ ἐλεύθερο ἑλληνικὸ κράτος στρέφεται σὲ κοσμικὰ θέματα καὶ σὲ θέματα τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 21 προσλαμβάνουσα στοιχεῖα τῆς λεγόμενης Σχολῆς τοῦ Μονάχου (Θ.ΒΡΥΖΑΚΗΣ)
Ὁλοκληρώνοντας νὰ πῶ ὅτι ἡ Ἑπτανησιακὴ ἐκκλησιαστικὴ ζωγραφικὴ ΔΕΝ ΕΠΕΔΡΑΣΕ στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωγραφικὴ τῆς ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδας —μὲ ἐξαίρεση τὰ νησιὰ τῶν Κυκλάδων μὲ καθολικοὺς πληθυσμούς—ὅμως ἐπηρέασε τὴν ΚΟΣΜΙΚΗ ζωγραφική ,ίδίως στὴν τέχνη τῆς προσωπογραφίας-βλ ἔργα τοῦ Ν.ΚΟΥΤΟΥΖΗ.
