" Κάποια κομμάτια πέτρας": Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΓΙΝ.
Ἐν συνόψει τὰ γράφω διότι ὁ χῶρος ἐδῶ δὲν ἐνδείκνυται γιὰ λεπτομερεῖς ἀναλύσεις
(ὅποιος θέλει μπορεῖ νὰ ἀνατρέξει στὴν σχετικὴ βιβλιογραφία, κυρίως ξενόγλωσση).
1. ὁ Τόμας Μπρούς Ἔλγιν ,Σκῶτος λόρδος, εἶχε πάθος μὲ τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ ἐπεδίωκε νὰ μετατρέψει τὴν ἔπαυλη του στὸ Μπρούμχολ τῆς Σκωτίας σὲ..Παρθενῶνα.
2. Τὸ πάθος του αὐτὸ τὸν ὁδἠγησε σὲ ἄμετρο δανεισμὸ ποὺ ἐν τέλει τὸν κατέστρεψε·
πτώχευσε ἐντελῶς καὶ διαλύθηκε ἡ οἰκογένεια του,ἀφοῦ τὸν ἐγκατέλειψε ἡ σύζυγος μὲ τὰ παιδιά του.
3.Διορίστηκε πρεσβευτὴς τῆς Ἀγγλίας στὴν Κων/πολη κατὰ τὰ ἔτη 1799—1803.
Σὲ αὐτὴν τὴν περίοδο, τὸ 1801,
(σύμφωνα μὲ τὶς ἀρχὲς τοῦ Βρεττανικοῦ Μουσείου ) ὁ Ἔλγιν ἐξασφάλισε ΣΟΥΛΤΑΝΙΚΟ ΦΙΡΜΑΝΙ τὸ ὁποῖο τοῦ ἔδινε ἄδεια νὰ ἀνέβουν ἄνθρωποι του στὸν Παρθενῶνα (πχ .ὁ ζωγράφος ΛΟΥΣΙΕΡΙ) γιὰ νὰ ΖΩΓΡΑΦΙΣΟΥΝ τὰ γλυπτὰ (δὲν ὑπῆρχαν φωτο. τότε) νά κάνουν ἐκμαγεῖα καὶ νὰ πάρουν "μερικὲς πέτρες" ...
Ἡ ίταλικὴ μετάφραση τοῦ φιρμανίου ἔγραφε:
" qualche pezzi di pietra"{ =ΚΑΠΟΙΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΠΕΤΡΑΣ.}
Ὡστόσο, ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΤΟΥ ΦΙΡΜΑΝΙΟΥ ΧΑΘΗΚΕ καὶ Ο ΕΛΓΙΝ ΔΕΝ ΚΑΤΕΘΕΣΕ ΣΤΗΝ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟ 1816 ΟΥΤΕ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ποὺ συνέταξε ὁ συνεργάτης του Hunt (ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ).
Στὴν Ἐξεταστικὴ Ἐπιτροπὴ τῆς ἀγγλικῆς Βουλῆς τὸ 1816 , ὁ Hunt ΚΑΤΕΘΕΣΕ ΑΠΟ ΜΝΗΜΗΣ Ο,ΤΙ ΘΥΜΟΤΑΝ ἀπὸ τὴν ἰταλικὴ μετάφραση τοῦ σουλτανικοῦ φιρμανίου.
Τὸ φιρμάνι ἦταν ἀναγκαῖο διότι ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἡ Ἀκρόπολη ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ Τοὐρκου διοικητῆ καὶ τοῦ χαρεμιοῦ του, ἐνῶ ἐντὸς τοῦ Παρθενῶνα λειτουργοῦσε Τζαμί.
Τὸ σουλτανικὸ φιρμάνι λέγεται ὅτι ἔφερε τὴν ὑπογραφὴ τοῦ ΑΜΠΝΤΟΥΛΑΧ ΚΑΪΜΑΚΑΝ ἀναπληρωτῆ τοῦ , ἀπουσιάζοντος στὴν Αἴγυπτο,Μεγ.Βεζύρη ,,δηλ. "πρωθυπουργοῦ"
τοῦ Σουλτάνου ΣΕΛΗΜ Γ'.
4.ὁ Λουσιέρι κατ'ἐντολὴν τοῦ Ἔλγιν δὲν πῆρε μόνο "κάποια κομμάτια πέτρας" ,ἀλλὰ, μεταξὺ ἄλλων, παρανόμως, ΑΦΑΙΡΕΣΕ ΟΛΗΝ ΣΧΕΔΟΝ ΤΗΝ ΖΩΦΟΡΟ ΜΕ ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΟΥ ΦΕΙΔΙΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΚΑΡΥΑΤΙΔΑ..
5. Τὸ πλοῖο "Μέντωρ" τοῦ Ἔλγιν ποὺ τὰ μετέφερε στὴν Ἀγγλὶα ΒΥΘΙΣΤΗΚΕ ΑΝΟΙΚΤΑ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ τὸ 1802 καὶ μετὰ ἀπὸ πολλοὺς μῆνες, τὸ 1803, ὁ Ἔλγιν κατάφερε νὰ τὰ ἀνασύρει μὲ Καλύμνιους δύτες καθὼς καὶ δύτες τοῦ ἀγγλικοῦ ναυτικοῦ, ξοδεύοντας καὶ τὰ τελευταῖα τῶν χρημάτων του.
5. Στὴν Ἀγγλία μὴν ἔχοντας πλέον εἰσοδήματα ὁ Ἔλγιν ἀναγκάστηκε νὰ ΠΟΥΛΗΣΕΙ τὶς ἑλληνικὲς ἀρχαιότητες στὸ Βρεττανικὸ Μουσεῖο ἀντὶ τοῦ ποσοῦ τῶν 35000 περίπου λιρῶν ,
ἐνῶ ζητοῦσε τὰ διπλάσια.
Ἡ Βουλὴ τῶν Κοινοτήτων ,ΕΝΩ ΕΚΗΡΥΞΕ ΕΑΥΤΗΝ ΑΝΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΑΝΘΕΙ ΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΚΛΟΠΙΜΑΙΑ , ὡστόσο ἐπέτρεψε τὴν ἀγορὰ τῶν γλυπτῶν ἀπὸ τὸ Βρεττανικὸ Μουσεῖο τὸ 1816.
6. ὁ Ἔλγιν καταγγέλθηκε ὡς ἄθλιος ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΟΣ ἀπο τὸν ΛΟΡΔΟ ΒΥΡΩΝΑ ὁ ὁποῖος ἔγραψε ἐναντίον τῆς κλοπῆς τὰ ποιητικά ἀριστουργήματα του "CHILD 'S HAROLD PILIGRIMAGE "(1812) καὶ "Κατάρα τῆς Ἀθηνᾶς"(1811)
7. Ἐν τέλει ὁ Ἔλγιν πέθανε στιγματισμένος καὶ κυνηγημένος ἀπὸ τοὺς πιστωτές του στὸ Παρίσι τὸ 1841. Κατὰ τὸ τότε κοινῶς λεγόμενο
"Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΤΟΝ ΤΙΜΩΡΗΣΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΟΣΥΛΙΑ ΤΟΥ"
ΕΠΙΛΟΓΟΣ :
Kατὰ τὴν γνώμη μου, ἐπειδὴ ὁ Ἔλγιν ΔΕΝ κατέθεσε στὴν ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ τὸ πρωτότυπο τοῦ σουλτανικοῦ φιρμανίου , ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ τοῦ Hunt μὲ τὴν κρίσιμη φράση "qualche pezzi di pietra", ΦΑΙΝΕΤΑΙ ὅτι τὸ ΓΝΗΣΙΟ φιρμάνι τοῦ Σουλτάνου ΔΕΝ ἐπέτρεπε ἐξαγωγὴ τῶν ἀρχαιοτήτων στὸ ἐξωτερικό, ἀλλὰ ὁ Ἔλγιν προχώρησε στὴν ἀφαίρεση τῶν γλυπτῶν ΕΝ ΑΓΝΟΙᾼ ΤΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΠΥΛΗΣ , ΔΩΡΟΔΟΚΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ.
Ὑπάρχει ἐξάλλου καὶ μιὰ ἐπίσημη διαμαρτυρία τὸ 1805 τῶν ὀθωμανικῶν ἀρχῶν πρὸς τὸ Λονδῖνο, γιὰ τὴν κλοπὴ τοῦ Ἔλγιν (βλ.78/64 Foreign Office Papers /public record office)
ΩΣΤΟΣΟ, Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΚΑΝΕΙΣ (ΟΥΤΕ Ο ΕΛΓΙΝ) ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΕΙΣΕΛΘΕΙ ΑΝΕΥ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΟΥΤΕ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΗΣ, ΓΙΑΤΙ ΕΚΕΙ ΗΤΑΝ Η ΕΔΡΑ ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ .
______
ΥΓ. ὁ Ἔλγιν—τοῦ ὁποίου τὸ κίνητρο δὲν ὑπῆρξε οἰκονομικό,ἀλλὰ ἀπέρρεε ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ—δὲν ἀποτελεῖ ἐξαίρεση·
ὅλες οἱ μεγάλες δυνάμεις τῆς ἐποχῆς θεωροῦσαν ἔργο πολιτισμοῦ τὴν σύληση άρχαιότητων ἀπὸ τὶς κοιτίδες τῶν ἀρχαίων πολιτισμῶν, ΑΙΓΥΠΤΟ—ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ—ΕΛΛΑΔΑ—ΙΤΑΛΙΑ.
Ἔτσι ἂλλωστε ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ὅλα τὰ εὐρωπαϊκὰ μουσεῖα ..
___________________
