ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΕΥΘΥΦΡΟΝΟΣ.
Ρωτᾶ ὁ Σωκράτης {στὸν Πλατωνικὸ Διάλογο "ΕΥΘΥΦΡΩΝ"} τὸν μάντη Εὐθύφρονα :
< τὸ ἠθικὸ τὸ ἀγαποῦν οἱ θεοὶ ἐπειδὴ εἶναι ἠθικό, ἢ ἐπειδὴ τὸ ἀγαποῦν οἱ θεοὶ θεωρεῖται ἠθικό;>
[= ΑΡΑ, ΤΟ ΟΣΙΟΝ ΟΤΙ ΟΣΙΟΝ ΕΣΤΙΝ ΦΙΛΕΙΤΑΙ ΥΠΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ἢ ΟΤΙ ΦΙΛΕΙΤΑΙ ΟΣΙΟΝ ΕΣΤΙΝ]
Ἀναπάντητο τὸ δίλημμα γιὰ τὴν σχἐση θρησκεἰας καὶ ἠθικῆς, ἐδῶ καὶ 2500 χρόνια ...
________
ΥΓ. Τό δίλημμα πού θέτει ό Σωκράτης στὸν Εύθύφρονα: <ἄραγε τὸ ὅσιο (α) εἶναι ἀγαπητὸ στοὺς θεοὺς ἐπειδὴ εἶναι ὅσιο ἢ (β) εἶναι ὅσιο ἐπειδὴ εἶναι ἀγαπητὸ ατοὺς θεούς;> θέτει ἕνα ἐν πολλοῖς ἄλυτο μεταφυσικὸ πρόβλημα.
Τὸ (α) σκέλος τοῧ διλήμματος συνεπάγεται τὴν ὀντολογικὴ προτεραιότητα τοῦ ἠθικοῦ (ὅσιου)
ἔναντι τῆς θεότητας. Ὁ θεὸς ὑπακούει στὸ Ἀγαθό,ἄρα τὸ Ἀγαθὸ εἶναι θεός.
Τὸ (β) σκέλος συνεπάγεται ὅτι τὸ ἠθικό/ἀγαθὸ ἐξαρτᾶται ἀπὸ μιὰν ἀνώτερη ἀρχὴ: τὴν Θεία Βούληση— δὲν ὑφίσταται ὡς ἀξία ἀπὸ μόνο του,
ἄρα τὸ ἠθικὸ χάνει τὴν ἐγγενῆ ἠθικότητα του.
Τελικὰ τὸ δίλημμα τοῦ Εύθύφρονος ἔγκειται
στὸ ἐρώτημα :
άπὸ ποῦ πηγάζει ἥ ἐγκυρότητα τῆς Ἠθικῆς
καὶ ἡ ἐξ αὐτῆς ἀπορρἐουσα ἠθικὴ ὑποχρἐωση τοῦ ἀνθρώπου· ἀπὸ τήν "φύση" τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν ἢ ἀπὸ τὴν βούληση τοῦ θεοῦ;
Πάντως ὁ Σωκρἀτης (δηλ. ὁ Πλἀτων) πῆρε θἐση ὑπὲρ τοῦ πρώτου σκἐλους τοῦ διλήμματος δηλ. ὑπὲρ τῆς ὀντολογικῆς προτεραιότητας τοῦ ἠθικοῦ ἔναντι τῆς θεότητας —κι αύτὸ ἀποκαλύπτει πολλὰ γιὰ τὴν σκἐψη τοῦ Πλάτωνα...
