Πλάτωνος, ΤΙΜΑΙΟΣ—Ὁ Κόσμος δὲν εἶναι πλήρως νοήσιμος.
Δὲν εἶναι εὔκολη δουλειὰ ἡ ἑρμηνεία τῶν πλατωνικῶν ἔργων, ἀφοῦ ὁ Πλάτων εἰρωνεύεται συχνὰ στούς Διαλόγους του , συχνότατα εἶναι ΕΣΚΕΜΜΕΝΑ ὑπαινικτικὸς καὶ κάποιες φορὲς ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ ἀντιφάσκων, ἀλλὰ στὸν "ΤΙΜΑΙΟ" τὸ πρόβλημα μεγεθύνεται καθότι ἐκεῖ ΟΜΟΛΟΓΕΙ ὅτι ἐκφράζεται μὲ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ γλῶσσα (εἰκὼς μῦθος) λέγοντας ὅτι ἕνας προσωπικὸς -ἀλλὰ ὄχι παντοδύναμος- θεὸς πλάθει τὸν ΠΡΟΫΠΑΡΧΟΝΤΑ χῶρο μὲ βάση τὰ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ δημιουργῶντας ἔτσι ἕνα ΕΜΒΙΟ ΣΦΑΙΡΙΚΟ ὄν μὲ ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΝΟΥ: τὸ Σύμπαν.
Δὲν θά ἀναφερθῶ στὰ περὶ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑΣ ποὺ τὰ ξέρουν ὅλοι (ΤΑ ΜΟΝΑ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΑΛΛΩΣΤΕ ΑΠΟ ΤΟΝ "ΤΙΜΑΙΟ"...) ἀλλὰ θὰ κωδικοποιήσω τὰ ἑξῆς ΑΠΟΜΥΘΕΥΤΙΚΑ συμπεράσματα γιὰ τὸ νόημα τοῦ ἐν λόγῳ κειμένου:
1) ἐπιδίωξη τοῦ Πλάτωνα εἶναι νὰ δείξει ὅτι ὑπάρχει ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ (ἄρα ΝΟΗΜΑ) στὸ Σύμπαν καὶ συνεπῶς ὁ κόσμος δὲν λειτουργεῖ βάσει μόνον μηχανιστικῶν αἰτίων {= "ΑΝΑΓΚΗ" ΤΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ} δηλ. χωρὶς σκοπό (ΤΥΧΗ).
Τὴν ὕπαρξη μαθηματικῆς δομῆς τοῦ παντὸς ἀποκαλύπτουν οἱ ΟΜΑΛΕΣ ΚΥΚΛΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΛΑΝΩΝ ποὺ ἀποκαλύπτουν τὴν Τάξη τοῦ κόσμου.
Ὅμως ὑπάρχουν καὶ μερικὰ οὐράνια σώματα , οἱ ΠΛΑΝΗΤΕΣ , οἱ ὁποῖοι ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΝ ΟΜΑΛΕΣ ΑΛΛΑ’ ΑΤΑΚΤΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (ἀνἀδρομες τροχιές, παλινδρομήσεις κλπ) ὅπως διαπιστώνουμε διὰ γυμνοῦ ὀφθαλμοῦ.
Ἔτσι στὸν "ΤΙΜΑΙΟ" ὁ Πλάτων παρουσιάζει μιὰ λύση τοῦ προβλήματος αύτοῦ τῶν ΑΤΑΚΤΩΝ ΚΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ δείχνοντας ὅτι οἱ πλανῆτες κάνουν διπλὲς ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ κυκλικὲς κινήσεις, ὁπὀτε ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ κινοὺνται ΕΛΙΚΟΕΙΔΩΣ, στὴν πραγματικότητα ὅμως κινοῦνται καὶ αύτοὶ ὅπως οἱ ἀπλανεῖς, ΜΕ ΟΜΑΛΕΣ ΚΥΚΛΙΚΕΣ ΤΡΟΧΙΕΣ, δηλ. μὲ Τάξη .
{Ὁ Πλάτων ἀνἐλυσε μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο μόνο τὶς κινήσεις τοῦ ΗΛΙΟΥ καὶ ἐν μέρει τῆς Σελήνης·
γιὰ τοὺς ὑπόλοπους πλανῆτες—Ἑρμῆ, Ἀφροδίτη’Ἄρη,Δία,Κρόνο—ἔδωσε κατευθύνσεις στοὺς ἀστρονόμους, γιὰ ἐπίλυση τοῦ προβλήματος τῶν τροχιῶν τους στοὺς μαθητὲς τῆς Ἀκαδημίας.
Αὐτὴ εἶναι ἡ περίφημη παρακαταθήκη τοῦ Πλάτωνα ποὺ οἱ μεταγενἐστεροι ὀνόμασαν "ΣΩΖΕΙΝ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ" * καὶ ἡ ὁποία συνετἐλεσε στὴν τεράστια ἀνἀπτυξη τῆς ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ στὴν ἀρχαιότητα.)
2) τὸ σύμπαν ὑπάρχει ἀπὸ πάντα , πάντοτε ὅμως ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟ {αὐτὸ σημαίνει ἡ λἐξη "γεννητόν"}. Βεβαίως ὁ Πλάτων χρησιμοποεῖ τὸ ρῆμα "ΓΕΓΟΝΕΝ" πού ὑποδηλώνει ΑΡΧΗ τοῦ σύμπαντος , ὅμως πολλὲς φορὲς τὸ ἀναιρεῖ αύτὸ μὲ πλάγιο τρόπο {πχ. "ἢ ἀγενὲς ἐστίν"—ΤΙΜ.27c & " ἀν ποτε λύσις αὐτῶν γίγνηται"—ΤΙΜ 38b}
3) ὁ δημιουργὸς θεὸς ἀποκαλεῖται "δημιουργός" δηλ. ΧΕΙΡΩΝΑΞ /ΤΕΧΝΙΤΗΣ (πολὺ ἐπιτιμητικὸ γιὰ τὴν ἀντίληψη τῶν ἀρχαίων Ἀθηναίων) γιὰ νὰ δείξει ΟΤΙ ΔΕΝ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΘΕΟ , ἀλλὰ γιὰ τὸν ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΛΟΓΟ ΠΟΥ ΔΙΕΠΕΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ὀ ὁποῖος ἀποκαλύπτεται ἀκριβῶς στὴν ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΣ.
4) ὅμως ὑπάρχει καὶ ἡ ΑΝΑΓΚΗ, δηλ. ΤΑ ΜΗΧΑΝΙΣΤΙΚΑ ΑΙΤΙΑ {πχ τά 4 στοιχεῖα τῆς ὐλης: πῦρ,γῆ,ἀήρ,ὑδωρ }
Ὑπάρχει ἐπίσης καὶ ἡ "ΧΩΡΑ"{=χῶρος, ἢ ἀλλιῶς "ΥΠΟΔΟΧΗ"} ἕνα ἄμορφο καὶ ἀπροσδιόριστο "ζυμάρι" ποὺ ὑποστασιοποιεῖ τὰ αἰσθητά πού συνεχῶς μεταβάλλονται
.(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: μὲ τήν "χώρα" ὁ Πλάτων ξεπέρασε τὴν κριτικὴ τοῦ Ἀριστοτἐλη γιὰ τὸ ΠΩΣ συνδέονται τὰ αἰσθητὰ μὲ τὶς Ιδέες)
5) τελικὰ κατὰ τὸν Πλάτωνα ἰσχύει ὅτι ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΕΧΕΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ποὺ σημαίνει ὅτι ὁ Λὸγος διἐπει τὸν κόσμο ,ἀλλ’ ΟΧΙ ΚΑΘ’ΟΛΟΚΛΗΡΙΑΝ καὶ τοῦτο διότι :
α) τὰ 4 στοιχεῖα τῆς ὓλης (κατὰ τὸν Ἐμπεδοκλῆ=Πῦρ- Ἀήρ-Γῆ- Ὕδωρ) ἔχουν τὴν μορφὴ τῶν 4 (ἐκ τῶν 5) ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ποὺ εἶχε ἀνακαλύψει ὁ μαθηματικὸς ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ στὴν Ἀκαδημία:
τετράεδρο=πῦρ, ὀκτἀεδρο=ἀήρ, εἰκοσἀεδρο=ὐδωρ, κῦβος=γῆ
(καὶ τὸ 5ο κανονικὸ στερεό, τὸ 12εδρο = αἰθέρας/ τὸ σχῆμα τοῦ σύμπαντος).
β) αύτὸ σημαίνει ὅτι τὰ 4 ὑλικὰ στοιχεῖα ΠΑΥΟΥΝ νά ἀποτελοῦν τὰ θεμέλια τοῦ φυσικοῦ κόσμου γιατὶ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΧΘΟΥΝ ΣΕ ΤΡΙΓΩΝΑ ,ἰσόπλευρα (τετράεδρο, εἰκοσἀεδρο ὀκτἀεδρο ) καὶ ἰσοσκελῆ ( δηλ. μισὸ τετρἀγωνο ἐκ τοῦ κύβου) καὶ τὰ τρίγωνα αύτὰ μποροῦν νὰ ἀναχθοῦν σὲ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΟΡΘΟΓΩΝΙΑ ΤΡΙΓΩΝΑ,
(αὐτὰ ποὺ εἶναι ΜΙΣΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ καὶ αύτὰ πού εἶναι ΜΙΣΑ ΙΣΟΠΛΕΥΡΩΝ ΤΡΙΓΩΝΩΝ)
ΟΠΟΤΕ ΤΑ ΑΙΣΘΗΤΑ ΑΝΑΓΟΝΤΑΙ ΣΕ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ— δηλ. ΑΫΛΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΥΛΙΚΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ.
γ) ὡστόσο, στὰ ΟΡΘΟΓΩΝΙΑ ΤΡΙΓΩΝΑ τοῦ Πλάτωνος (ποὺ ἀποτελοῦν τὰ δομικὰ στοιχεῖα τῆς ΥΛΗΣ ) ἐνυπάρχει ἡ ΑΡΡΗΤΟΤΗΤΑ τῆς ΥΠΟΤΕΙΝΟΥΣΑΣ (√2 & √3).
Γνώστης τῆς ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑΣ ὁ Πλάτων καὶ ΒΑΘΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ αὐτοῦ τοῦ μαθηματικοῦ προβλἠματος ποὺ διέλυσε τὴν κοσμοθεωρία τῶν ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ {σύμφωνα μὲ τὴν ὁποίαν τὰ πάντα εἶναι ΑΡΙΘΜΟΙ} μέ τὸ νά ἀποδώσει ΔΟΜΗ ΟΡΘΟΓΩΝΙΩΝ ΤΡΙΓΩΝΩΝ στὰ ὐλικά στοιχεῖα ἤθελε νὰ δείξει ὅτι τὸ ΜΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣ̣ΙΜΟ τῶν ΑΡΡΗΤΩΝ (δηλ. τῶν ἀριθμῶν ΜΕ ΑΠΕΙΡΑ ΔΕΚΑΔΙΚΑ ΨΗΦΙΑ) τὸ ΑΠΕΙΡΟΝ ἀποτελεῖ ΘΕΜΕΛΙΑΚΗ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ μαζὶ μέ τὸν ΛΟΓΟ.
Μάλιστα εἶναι αὐτὴ ἡ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ Λόγου (ΕΝ τὸ ἀποκαλοῦσε ὁ Πλάτων) καὶ Ἀπείρου ποὺ συνιστᾶ τὴν ΥΠΑΡΞΗ.
Συνεπῶς, τὸ Σύμπαν κατὰ τὸν Πλὰτωνα εἶναι ΝΟΗΣΙΜΟ ἀλλὰ ΟΧΙ ΠΛΗΡΩΣ—πάντα ἐνυπάρχει ἐντός του κάτι τὸ ΧΑΟΤΙΚΟ τὸ μὴ προσδιορίσιμο, ΤΟ ΜΗ ΕΚΛΟΓΕΥΣΙΜΟ καὶ μὴ προσβάσιμο στὴν νόηση.(Καὶ στὸ σημεῖο αύτὸ ἔπεσε ἔξω στὴν κριτική του κατὰ τοῦ Πλάτωνος ὁ ΝΙΤΣΕ ποὺ τὸν θεωρῦσε ἀκραιφνῆ ὀρθολογιστή)
________
* <δι' ὁμαλῶν και ἐγκυκλίων και τεταγμένων κινήσεων δυνήσεται διασωθῆναι τὰ περὶ τοὺς πλανωμένους φαινόμενα.> { Σιμπλίκιος, Εἰς Ἀρισ. Περί οὐρανοῦ, 493.2-4 Heiberg. }
—————
ΥΓ. ἡ νεὠτερη ἐπιστήμη ποὺ δέχεται ταυτόχρονα ὅτι οἱ φυσικοί νὸμοι τοῦ σύμπαντος μποροῦν νὰ ἐκφραστοῦν μἐσῳ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ἐξισώσεων καὶ ὅτι αύτοὶ οί φυσικοὶ νόμοι εἶναι ΑΠΡΟΣΩΠΟΙ, βεβαιώνει ταυτόχρονα καὶ τὸν ΠΛΑΤΩΝΑ καὶ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ.
