Ἡ Πομπὴ τῶν Παναθηναίων στὴν ζωφόρο τοῦ Παρθενῶνα.—Τὸ ἀριστούργημα τοῦ Φειδία.
Γύρω στὰ τἐλη Ἰουλίου (28η ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΩΝΟΣ) οἱ Ἀθηναῖοι γιόρταζαν τὰ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ, δηλ. τὰ γενέθλια τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς (τὴν ἀνατολὴ τοῦ Σειρίου λίγο πρὶν τὸν ἥλιο γι αύτὸ καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ Παρθενῶνα ἦταν στὴν ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ πλευρὰ τὴν βλέπουσα πρὸς τὸν Ὑμηττό).
Τὰ Παναθήναια συνίστατο κατὰ τὸ πλεῖστον στὴν ΠΟΜΠΗ πού μετέφερε ἀπὸ τὸν Κεραμεικὸ στὴν Ἀκρόπολη, πάνω σὲ τροχήλατο τριήρη τὸ πἐπλο τοῦ ΔΙΙΠΕΤΟΥΣ ξοάνου τῆς θεᾶς ποὺ βρισκόταν στὸ Ἐρεχθεῖο.
Τὴν πομπὴ αύτὴ ἀπεικόνισε ὀ ΦΕΙΔΙΑΣ στὴν ΖΩΦΟΡΟ τοῦ Παρθενῶνα , τῆς ὁποίας σώζεται στὴν Ἀκρόπολη ΜΟΝΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ (βλ.φωτὀ).Τὰ ὑπόλοιπα βρίσκονται —ἐλἐῳ Ἔλγιν—στὸ Βρεττανικὸ Μουσεῖο.
Τό σχέδιο τοῦ ΦΕΙΔΙΑ γιὰ τὴν ΠΟΜΠΗ ΤΩΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΩΝ ἀποκαλύπτει τὴν μεγαλοφυία καὶ τό..μουσικὸ ἔνστικτο τοῦ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΓΛΥΠΤΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ.
Ἡ πομπὴ ξεκινᾶ ἁπὸ τὴν ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ γωνία καὶ χωρίζεται σὲ δὺο ρεύματα.
Τὸ δεξιὸ ρεῦμα διατρέχοντας τὴν νότια πλευρὰ φτάνει στὸ μέσον τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς, ὅπου συναντᾶ τὸ ἀριστερὸ ρεῦμα τῆς πομπῆς τὸ ὁποῖο ἔχει φτάσει ἐκεῖ διατρέχον τὴν δυτικὴ καὶ βόρεια πλευρά.
Στὸ μέσον τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τοῦ Παρθενῶνα (ὅπου ἔριχνε τὸ πρῶτο φῶς ὁ ἀνατέλλων Σείριος καὶ ὀ ἥλιος) ἕνας ἰερέας καὶ μιὰ ἱέρεια ἀνέμεναν τὴν ἄφιξη τῆς πομπῆς προκειμένου νὰ παραλάβουν τὸ πἐπλο τῆς θεᾶς, παρουσίᾳ ὅλων τῶν ὀλύμπιων θεῶν τοὺς ὁποίους ὁ Φειδίας παριστᾶ καθήμενους.
Τὸ "μουσικό" στοιχεῖο ποὺ παρουσίαζει στὸ γλυπτό τῆς Παναθηναϊκῆς πομπῆς ὁ μέγας γλύπτης καὶ φὶλος τοῦ Περικλῆ ΦΕΙΔΙΑΣ ἔγκειται στὸ ὅτι ἡ πομπὴ άρχίζει μέ ἐνα χαλαρὸ τέμπο καὶ καθ'ὀδὸν τὸ τἐμπο γίνεται δυνατώτερο.
Βλέπουμε , γιὰ παράδειγμα, τὴν μεγαλειώδη ἀπεικόνιση (ποὺ δὲν πρόλαβε νὰ ἀφαιρέσει ὁ Ἔλγιν) τοῦ ΧΛΙΜΙΝΤΡΙΣΜΑΤΟΣ ἑνὸς ΑΛΟΓΟΥ ποὺ ἀφήνιασε (βλ. φωτό) ἐνῶ ἕνας ὥριμος ἄνδρας προσπαθεῖ νὰ τὸ συγκρατήσει .
Καὶ βεβαίως μοναδικὴ καὶ ἀνεπανάληπτη εἶναι ἡ ἀπόδοση ἀπὸ τὸν ΦΕΙΔΙΑ τοῦ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟΥ τῶν ἐνδυμὰτων τῶν συμμετεχόντων στὴν πομπὴ καθὼς καὶ τῶν ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΖΩΩΝ—καὶ νὰ σκεφτεῖ κανεὶς ὅτι ὅλο αύτὸ τὸ ἀριστοὐργημα ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΟΡΑΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ γιατὶ βρισκόταν ἐπὶ τοῦ ΣΗΚΟΥ δηλ. στὸ ἐσωτερικὸ μέρος τοῦ κυρίως ναοῦ μετὰ τοὺς ἐξωτερικοὺς κίονες.
Ἡ τοποθέτηση αὐτῆς τῆς ζωφόρου (ποὺ ἀποτελοῦσε ἰωνικὸ στοιχεῖο) σὲ ἕναν δωρικὸ ναὸ ὅπως ἦταν ὁ Παρθενών, ὐπῆρξε καὶ ὁ μέγας νεωτερισμὸς τοῦ Φειδία, μαζὶ μέ τὸ πανάκριβο καὶ πολυδάπανο ἔργο τῆς διακόσμησης μὲ γλυπτὰ καὶ τῶν 92 μετοπῶν τοῦ ναοῦ—κάτι ποὺ δὲν τόλμησε ποτέ καμμιὰ ἑλληνικὴ πόλη...
