ΓΙΑΝ ΒΑΝ ΑΫΚ : "Ὁ Γάμος τῶν Ἀρνολφίνι". Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΡΕΦΤΗ.
Πρὶν 20 περίπου χρόνια , τό 2000, θέλησα ,μιὰν καλὴ "φουρνιά" τῆς Γ' Λυκεἰου ,νὰ τὴν μυήσω στὴν μαγεία τῆς ζωγραφικῆς —θὰ τὸ θυμοῦνται ὅσοι ἀπό τοὺς παλιὸς ἐκεὶνους μαθητὲς μὲ ἀκολουθοῦν ἐδῶ—ξεκινῶντας ἀπὸ τὸν "ΓΑΜΟ ΤΟΥ ΑΡΝΟΛΦΙΝΙ" τοῦ ΓΙΑΝ ΒΑΝ ΑΫΚ ,ἔργο τοῦ 1434.
Διἀλεξα τὸν συγκεκριμένο πίνακα—βρίσκεται σήμερα στὴν ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ
ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ—ἐπειδὴ σὲ αὐτὸν ἀποκαλύπτεται ὅλη ἡ ΜΑΓΕΙΑ τῆς ζωγραφικῆς ,ἠ ὁποία συνίσταται στὴν ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΒΑΘΟΥΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΥΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ.
Ὁ Βὰν Ἄυκ πέραν τοῦ ὅτι πρῶτος χρησιμοποίησε ΛΑΔΙ ἀντὶ γιὰ ΑΥΓΟ (τέμπερα) στὴν ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ —τότε δὲν ὑπῆρχαν ἕτοιμα χρώματα—γιὰ νὰ ἀποδώσει λάμψη καὶ σταδιακὴ ,ὄχι ἀπότομη , ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΧΡΩΣΕΩΝ,
δημιούργησε τὴν ψευδαίσθηση τοῦ βάθους μὲ τὴν εὐφυῆ χρήση τοῦ ΚΑΘΡΕΦΤΗ, πρωτοποριακὴ σκέψη στὴν ἱστορία τῆς ζωγραφικῆς ποὺ τὴν ἀκολούθησαν ἔκτοτε ἄλλοι μεγάλοι ζωγράφοι ,ὅπως ὁ ΒΕΛΑΣΚΕΘ στὸν πίνακα "las meninas".
Βλέπουμε λοιπὸν στὸν καθρέφτη στὸ βάθος ,ΟΛΗ ΤΗΝ ΣΚΗΝΗ ΙΔΩΜΕΝΗ ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΙΣΘΕΝ δηλ. βλέπουμε τὸν ἴδιο τὸν ζωγράφο
(ὡς μάρτυρα τοῦ γάμου).
Καὶ γιὰ νὰ μὴν ὑπάρξει ἀμφιβολία περὶ τούτου, ἀναγράφεται στὰ λατινικά πάνω ἀπὸ τὸν καθρέφτη: JOHANNES DE EYEK FUIT HIC= Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΝ ΑΫΚ ΗΤΑΝ ΕΔΩ.
Γράφει ὁ καλύτερος σύγχρονος κριτικὸς τῆς Τέχνης GOMBRICH ὁτι ὁ ἐν λόγῳ πίνακας μπορεῖ νὰ συγκριθεῖ
" μὲ τὴν νομικὴ χρήση τῆς φωτογραφίας ποὺ τὴν προσυπογράφει ἕνας μάρτυρας".
__________
ΥΓ τὸ ἐν λόγῳ μάθημα δημοσίευσα στὸ σχολικὸ περιοδικὸ πού ἐκδίδαμε τότε στὸ 2ο ΓΕΛ Θήβας ποὺ ὑπηρετοῦσα —τὶς "ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ"— μερικὰ τεύχη τῶν ὁποίων ἔχω ἀκόμη στὸ Ἀρχεῖο μου..