EZRA POUND : O ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙ.
Ὁ ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ (Ezra Pound) εἶναι ὁ μεγαλὐτερος ποιητὴς τοῦ 20ου αἰ.
Τὰ CANTOS {=ΩΔΕΣ} του εἶναι δυσνόητα γιὰ κάποιον ποὺ δέν ἔχει εὐρὺ πεδίο γνώσεων διότι χρησιμοποιεῖ ἐμβόλιμα ΦΡΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ,ὀνόματα ἰστορικῶν προσώπων τῆς παγκόσμιας ἱστορίας ἢ ἀποσπάσματα κλασσικῶν κειμένων τῆς παγκόσμιας γραμματείας. (Τὸ πόσο μεγάλος ποιητὴς ἦταν ὁ ΠΑΟΥΝΤ φάνηκε ἀπὸ τὶς διορθώσεις πού ἔκανε στήν "Ἔρημη χώρα" τοῦ Ἔλιοτ —καὶ μάλιστα τῇ παρακλήσει τοῦ τελευταίου.)
Ὡστόσο, τὸ γεγονὸς ὅτι ὑπῆρξε ἀμετανόητος ὀπαδὸς τοῦ ΦΑΣΙΣΜΟΥ & τοῦ Μουσσολίνι συνετέλεσε ὥστε νὰ παραγκωνιστεῖ ἀπὸ τούς "προοδευτικούς" κριτικούς (ἀνάλογο παράδειγμα στὴν φιλοσοφία ὑπῆρξε ὁ ναζιστὴς ΧΑΪΝΤΕΓΓΕΡ, ὁ μεγαλύτερος φιλόσοφος τοῦ 20ου αἰ.).
Τέλος πάντων, ὡς φιλόλογος ὑποχρεοῦμαι νὰ πῶ ὃτι ἂν τὸν 19ο αἰῶνα μεγἀλοι ποιητὲς ὑπῆρξαν ὁ ΜΠΑΫΡΟΝ ἢ ὁ ΓΚΑΙΤΕ, τὸν 20ο αἰῶνα ὁ μεγάλος ἦταν ὁ ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ.
Ὁ Πάουντ ὑπῆρξε ΠΟΛΥΓΡΑΦΟΤΑΤΟΣ (ἔγραψε καὶ δοκὶμια, θεστρικὰ ἀλλὰ καὶ μουσικὰ ἔργα) ἀλλὰ τὰ 114 CANTOS εἶναι τὸ μεγάλο ἔργο τῆς ζωῆς του καὶ τὰ πιὸ συγκλονιστικὰ ἀπὸ αὐτά εἶναι τὰ CANTOS τῆς ΠΙΖΑΣ (74‒84) τὰ ὁποῖα ἔγραψε σὲ χαρτὶ τουαλέττας στό...σιδερένιο κλουβὶ ποὺ τὸν φυλάκισαν τὸ 1945 οἱ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ (φωτιζόμενο ἀπὸ ἕνα μεγάλο προβολέα τὶς νύχτες, μέ σκοπὸ νὰ τὸν ὁδηγήσουν στὴν τρἐλα) καὶ στὰ ὁποῖα ὑμνεῖ κατ’οὐσίαν τὸν φασισμὸ καὶ θρηνεῖ γιὰ τὴν πτώση του...
(Τελικὰ ὁ Πάουντ κατηγορηθεὶς γιὰ ἐσχάτη προδοσία ἔμεινε ἕως τὸ 1958 κλεισμένος σὲ συνθῆκες ἀπομόνωσης σὲ ψυχιατρεῖο στὶς ΗΠΑ ὥσπου ἀπελευθερώθηκε κατόπιν παρέμβασης πολλῶν λογοτεχνῶν ποὺ εἶχε βοηθήσει —πχ. Ἔλιοτ, Χεμινγουέη κλπ— καὶ τὴν ἴδια χρονιὰ ἐπέστρεψε στὴν Νἀπολι τῆς Ἰταλίας ὅπου χαιρετῶντας φασιστικὰ τοὺς δημοσιογράφους δήλωσε ὅτι ὁλόκληρη ἡ Ἀμερικὴ εἶναι ἕνα Ἄσυλο Φρενοβλαβῶν..
Ὁ Πάουντ ἐπισκέφτηκε καὶ τὴν Ἑλλάδα τὸ 1965 ὅπου συναντήθηκε μὲ τὸν Σεφέρη, ἐνῶ ὁ θάνατος τὸν βρῆκε στὴν Βενετία τὴν 1η Νοεμβρίου τοῦ 1972 σὲ ἡλικία 87 ἐτῶν)
Παρακάτω παρουσιάζω τὸ 45ο Canto γραμμένο τὸ 1935 ποὺ στρέφεται κατὰ τῆς ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑΣ στοχεύοντας ἐμμέσως τὴν .... Τράπεζα τῆς Ἀγγλίας καὶ ὅσους βρίσκονταν τὀτε πίσω ἀπὸ αὐτήν....
(Ἐξυπακούεται ὅτι γράφοντας γιὰ τὴν τοκογλυφία ὁ Πάουντ σέ αύτὸ τὸ Canto — ΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΕΩΡΟΥΣΕ ΩΣ ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΟΥ ΟΛΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ — ἐκφράζει τὶς ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΚΕΣ του —καὶ ὄχι μόνον—ἰδέες...)
45ο CANTO : "ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑ"
Μὲ τὴν τοκογλυφία δὲν ἔχουν οἱ ἄνθρωποι σπίτι ἀπὸ καλὴ πέτρα
τὸ ἀγκωνάρι πελεκημένο κι ἁρμοσμένο καλὰ
ποὺ τὸ σχέδιο νὰ σκεπάσει τὸ πρόσωπό τους,
μὲ τὴν τοκογλυφία
δὲν ἔχει ὁ ἄνθρωπος ζωγραφιστὸ παράδεισο στὸν τοῖχο τῆς ἐκκλησιᾶς του
harpes et luthes*
ἢ ἐκεῖ ποὺ ἡ παρθένα δέχεται τὸ μήνυμα
καὶ τὸ φωτοστέφανο βγαίνει ἀπ' τὴ χάραξη,
μὲ τὴν τοκογλυφία
δὲ βλέπει ὁ ἄνθρωπος τὸν Γκοντζάγκα*,
τοὺς κληρονόμους του
καὶ τὶς
παλλακίδες του
καμιὰ εἰκόνα δὲ γίνεται γιὰ ν' ἀντέξει οὔτε γιὰ νὰ ζήσει
ἀλλὰ γίνεται γιὰ νὰ πουληθεῖ καὶ νὰ πουληθεῖ γρήγορα
μὲ τὴν τοκογλυφία, ἁμαρτία ἐνάντια στὴ φύση,
εἶναι τὸ ψωμί σου πάντα ἀπὸ μπαγιάτικα ψίχουλα
εἶναι τὸ ψωμί σου στεγνὸ σὰ χαρτί,
ὄχι μὲ ὀρεινό σιτάρι, μὲ δυνατὸ ἀλεύρι
μὲ τὴν τοκογλυφία ἡ γραμμὴ γίνεται χοντρὴ
μὲ τὴν τοκογλυφία δὲν ὑπάρχει καθαρὴ ὁροθεσία
κι ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ βρεῖ οἰκόπεδο νὰ κατοικήσει.
Ὁ λιθοξόος ἐμποδίζεται νὰ πλησιάσει τὴν πέτρα του
ὁ ὑφαντής ἐμποδίζεται νὰ πλησιάσει τὸν ἀργαλειό του
ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑ
τὸ μαλλὶ δὲν ἔρχεται στὴν ἀγορὰ
τὰ πρόβατα δὲν ἀφήνουν κέρδος
μὲ τὴν τοκογλυφία
Ἡ τοκογλυφία εἶναι πανούκλα, ἡ τοκογλυφία
ἀμβλύνει τὴ βελόνα στὸ χέρι τοῦ κοριτσιοῦ
καὶ διώχνει τὴν ἐπιδεξιότητα τοῦ κλώστη.
Ὁ Πιέτρο Λομπάρντο*
δὲν ἦρθε μὲ τὴν τοκογλυφία
ὁ Ντούτσιο* δὲν ἦρθε μὲ τὴν τοκογλυφία
οὐτε ὁ Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα*·
ὁ Μπελλίνι* δὲν ἦρθε
μὲ τὴν τοκογλυφία
οὐτε ζωγραφίστηκε ἡ «La Calumnia*».
Δὲν ἦρθε μὲ τὴν τοκογλυφία ὁ Αντζέλικο*·
δὲν ἦρθε ὁ Ἀμπρόγκιο Πραίντις*,
δὲν ἦρθε καμιὰ ἐκκλησιὰ μὲ σκαλιστὴ πέτρα ὑπογραμμένη:
Adamo me fecit*,
οὐτε μὲ τὴν τοκογλυφία ὁ Ἅγιος Τρόφιμος*
οὐτε μὲ τὴν τοκογλυφία ὁ Ἅγιος Ἱλαρίων*.
ἡ τοκογλυφία σκουριάζει τὴ σμίλη
σκουριάζει τὴν τέχνη καὶ τὸν τεχνίτη
ροκανίζει τὴν κλωστὴ στὸν ἀργαλειὸ
κανεὶς δὲ μαθαίνει νὰ ὑφαίνει χρυσάφι στὸ σχέδιό της·
τὸ θαλασσὶ πιάνει καρκῖνο μὲ τὴν τοκογλυφία·
ἡ πορφύρα μένει
ἀκέντητη
τὸ σμαράγδι δὲ βρίσκει κανένα Μέμλινγκ*
ἡ τοκογλυφία σκοτώνει τὸ παιδὶ στὴ μήτρα
σταματᾶ τὰ ἐρωτόλογα τοῦ παλικαριοῦ
φέρνει ἀποπληξία στὸ κρεβάτι, χώνεται
ἀνάμεσα στὴ μικρὴ νύφη καὶ τὸν γαμπρό
CONTRA NATURAM*
ἔφεραν πόρνες γιὰ τὴν Ἐλευσῖνα*
τὰ πτώματα ρίχτηκαν μὲ τὰ μοῦτρα στὸ συμπόσιο
μὲ τὸ πρόσταγμα τῆς τοκογλυφίας
(μτφρ.: ΗΛΙΑΣ ΚΥΖΗΡΑΚΟΣ)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Canto: (πληθ. Cantos)· ἆσμα, ὠδή.
harpes et luthes: ἄρπες καὶ λαοῦτα (François Villon).
Γκοντζάγκα: Φραγκῖσκος ὁ Β' (1484-1519), Μαρκήσιος ἱδρύσας Πρότυπο Φιλολογικό Κέντρο
στὴ Μάντουα.
Πέτρο Λομπάρντο: (1445; - 1530;). Βενετσιᾶνος γλύπτης καὶ ἀρχιτέκτονας.
Ντούτσιο: ντι Μπουονινσένια (1256-1319). Ζωγράφος στὴ Σιέννα ἰταλοβυζαντινῆς τεχνοτροπίας.
Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα: (1415;-1492) Ζωγράφος.
Μπελλίνι: Τζιοβάνι (1426;-1510). Ζωγράφος τῆς βενετσιάνικης Σχολῆς.
La calumnia: ἡ συκοφαντία.
Ἀντζέλικο: Τζιοβάνι ντα Φιέζολε (1387- 1455).
Ὁ γνωστός ὡς Φρα Αντζέλικο.
Αμπρόγκιο Πραίντις: Τζιοβάνι Αμπρόγκιο ντε Πρέντις· Ἰταλός ζωγράφος ἀπὸ τὸ Μιλᾶνο.
Adamo me fecit: «Ὁ Ἄνταμο μὲ δημιούργησε».
Ὁ Άνταμο ἦταν ἀρχιτέκτονας καὶ γλύπτης.
Ἅγιος Τρόφιμος: μητρόπολη τῆς γαλλικῆς πόλης Ἄρλ.
Ἅγιος Ἱλαρίων: μοναστήρι στὸ Πουατιέ τῆς Γαλλίας, ποὺ ἱδρύθηκε πρὶν ἀπὸ τὸν 6ο αἰῶνα.
Μέμλινγκ: Χανς, ἀπὸ τοὺς ἐπιφανέστερους ζωγράφους τῆς Παλιᾶς Φλαμανδικῆς Σχολῆς (15ος αἰ.)
Contra naturam: «ἐνάντια στὴ φύση»·
Ἐλευσῖνα: κέντρο τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν Μυστηρίων.
Ο ΠΑΟΥΝΤ ΑΠΑΓΕΛΛΕΙ ΤΟ 45ο CANTO
