Πῶς εἶδαν οἱ Ὀθωμανοὶ τὴν Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τοῦ 1821.
Ἐκ προοιμίου ἀναφέρω ὅτι τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 οἱ Ὀθωμανοὶ τὴν ἀντελήφθησαν ὡς ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ τῶν Ὀρθοδόξων {RUM =Ρωμιῶν} ἀπὸ τὸν ΟΙΚΟ ΤΟΥ ΟΣΜΑΝ καὶ τοῦτο διότι δὲν μποροῦσαν νὰ ἐννοήσουν ΕΘΝΟΤΙΚΕΣ διαφορὲς μεταξὺ τῶν ὑπηκὀων τῆς Ὀθωμανικῆς Αύτοκρατορίας, παρὰ μόνον ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ.
Καταρχὰς εἶναι πολλὲς οἱ ὀθωμανικὲς πηγὲς τῆς περιόδου τῆς ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης μὲ κὺρια πηγὴ βεβαίως τὰ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ Μ.ΒΕΖΥΡΗ (τῆς Πρωθυπουργίας ὅπως λέγονται: Başbakanlik Osmanli Arşivleri) , τὰ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ (Cevdet Askeriye) ,τὰ ΑΡΧΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ (Cevdet Hariciye) καὶ τὰ ΑΡΧΕΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ (Cevdet Dahiliye).
Ἱστορικοὶ τῆς ἐποχῆς ὑπῆρξαν ἀρκετοί, μὲ ΑΥΤΟΠΤΕΣ τοὺς ŞÄNIZADE Mehmet Ataullah Efendi καὶ Mehmet ESANT Efendi , ἐνῶ ἀπομνημονεύματα ἔχουν γράψει ἐπίσης ἀρκετοί, ὅπως ὁ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ κατὰ τὴν Καταστροφὴ τοῦ 1822 VAHID* PAŞA καὶ ὁ ΦΟΡΟΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ Mir YUSUF El Moravi ποὺ τὸν βρῆκε ἡ Ἐπανάσταση στὸ Παλαμήδι.
ΤΙ ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΑΠΟ ΤΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ;
Τὸ ὅτι ἐνῶ οἱ Ἕλληνες μιλοῦσαν μέ νεωτερικοὺς ὅρους προερχόμενους ἐκ τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως γιὰ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ , οἱ Ὀθωμανοὶ εἶδαν τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 ὡς ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ— ΡΩΜΕΪΚΟΥ ΜΙΛΛΙΕΤ (Rum Milleti) ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΟ ΤΟΥ ΟΣΜΑΝ. Δηλ. εἶδαν τὸ 1821 ὡς ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ τῶν Χριστιανῶν Ὀρθοδόξων ΡΩΜΙΩΝ (RUMLAR) κατὰ τοῦ ΙΣΛΑΜ γι αὐτὸ καὶ ὁ Σουλτᾶνος ΜΑΧΜΟΥΤ Β' κήρυξε ΤΖΙΧΑΝΤ κατὰ τῶν ΕΞΕΓΕΡΜΕΝΟΥ ΜΙΛΛΙΕΤ ΤΩΝ ΡΩΜΙΩΝ δηλ. ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ.
Ἡ ὁρολογία ποὺ χρησιμοποιοῦν τὰ ὀθωμανικὰ κείμενα γιὰ τοὺς ἐπαναστατημένους Ἐλληνες εἲναι EŞKIYA- YI- RUM {=ΡΩΜΙΟΙ ΛΗΣΤΕΣ},
RUM FESADI {=ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΡΩΜΙΩΝ} ἢ RUM IHANET {=ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΡΩΜΙΩΝ} καὶ πάντοτε ὡς Ρωμιοὺς ἐννοοῦν τοὺς Ὀρθοδόξους ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΕΘΝΟΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ
(γι αύτὸ καὶ δὲν ξεχωρίζουν Ἀλβανοὺς ἢ Ρουμάνους ἢ Σέρβους Ὀρθοδόξους ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες.)
ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ δηλ. νοοῦνται ΕΛΛΗΝΕΣ (Yunan-ἐκ τοῦ ΙΩΝΕΣ- ἀποκαλοῦσαν οἱ Ὀθωμανοὶ τοὺς ΑΡΧΑΙΟΥΣ Ἕλληνες) ἀλλὰ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ (Rum) ὐπήκοοι τοῦ ΟΙΚΟΥ ΤΟΥ ΟΣΜΑΝ ποὺ ἐπιτέθηκαν κατὰ τῆς κυρίαρχης ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ (Milleti) τοῦ ΙΣΛΑΜ.
Μάλιστα τὰ Ὀθωμανικὰ Κείμενα θεωροῦν πὼς πίσω ἀπὸ τὴν Ἐπανάσταση κρύβεται ἡ ὀρθόδοξη ΡΩΣΙΑ (Καποδίστριας) καὶ πὼς ἡγέτης τῆς Ἐπανάστασης εἶναι ὁ Ὀρθόδοξος ΚΛΗΡΟΣ μέ ἐπικεφαλῆς τὸν ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟ Ε' (δὲν μποροῦν νὰ ἐξηγήσουν ἀλλιῶς οἱ Ὀθωμανοὶ τὴν ΠΛΗΘΩΡΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΗΓΕΤΩΝ στὴν Ἐπανάσταση ...).
Μόνο μετὰ τὸ Τέλος τῆς Ἐπανάστασης καὶ τὴν δημιουργία τοῦ ἐλεύθερου ἑλληνικοῦ Κράτους (1830) καὶ μάλιστα μέ ΒΑΣΙΛΕΑ , ἡ οθωμανικὴ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ἀλλάζει καὶ οἱ Ὀθωμανοὶ ἀρχίζουν νά ἀποκαλοῦν τοὺς ὑπηκόους τοῦ Ἑλληνικοῦ Βασιλείου ὄχι πιὰ μέ τὸν ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ὅρο RUMLAR {=ρωμιοί/ δηλ. Ὀρθόδοξοι} ἀλλὰ YUNAN {=ΕΛΛΗΝΕΣ} ὅρο πού μέχρι τότε χρησιμοποιοῦσαν γιὰ νὰ δηλώσουν τοὺς ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
(ἐνῶ ἀκόμα σήμερα τοὺς Ἕλληνες τῆς Τουρκίας ἐξακολουθοῦν νὰ τοὺς ἀποκαλοῦν Rum δηλ.Ρωμιούς).
Ἔτσι ἡ Ἑλληνικὴ Παλιγγενεσία κατέστη ἡ πρώτη —συνειδητοποιημένη—ΕΘΝΟΤΙΚΗ ἐπανάσταση στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο πού ἐληξε μὲ τὴν δημιουργία (ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ 146πΧ) ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ.
ΠΟΙΕΣ ΟΜΩΣ ΥΠΗΡΞΑΝ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ;
Τὸ ὀθωμανικὸ κράτος —ΠΟΥ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΤΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟ 1830— προέβη σὲ μεταρρυθμίσεις οἱ ὁποῖες κύριο στόχο εἶχαν τὴν δημιουργία ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ {δηλ. τῆς ἀντίληψης ὅτι οἱ κάτοικοι τῆς ὀθωμανικῆς αύτοκρατορίας ἀνεξαρτήτως θρησκεύματος εἶναι ὑπήκοοι τοῦ Οἴκου τοῦ Ὀσμάν} .
Σὲ αύτὸ τὸν στόχο στράφηκαν ὅλοι οἱ μετἐπειτα νόμοι (tanzimat=ἀναδιοργάνωση) ποὺ προἐβλεπαν τὴν ΙΣΟΤΗΤΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΟΣ καθὼς καὶ τὸ φιρμάνι τοῦ Σουλτάνου Μαχμοὺτ Β’ (11-4-1829) ποὺ ἐπέβαλε τὴν ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΕΝΔΥΜΑΣΙΩΝ τῶν κρατικῶν ὑπαλλἠλων μέ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ σὺν τὸ ΦΕΣΙ , τὸ ὁποῖο κατἐστη σύν τῷ χρὸνῳ τὸ σῆμα κατατεθὲν τῆς ὀθωμανικῆς συνείδησης.
Βεβαίως ἐμπνευστὴς ὅλων αὐτῶν τῶν μεταρρυθμίσεων στὸ ὀθωμανικὸ βασίλειο ὑπῆρξε ὁ γνωστὸς μας ΜΕΤΤΕΡΝΙΧ**, ἐνῶ ἐνσαρκωτὴς ὁ Μέγας Βεζύρης ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΡΕΣΙΤ ΠΑΣΑΣ. Ἀργότερα ἡ ἀγγλικὴ πολιτικὴ φοβούμενη τὴν διάλυση τοῦ ὀθωμανικοῦ κράτους καὶ τὴν ἔξοδο τῶν Ρώσων στὴν Μεσόγειο, κατέστη ὁ μέγας ὑποστηρικτὴς τῆς συνέχειας ὅλου αύτοῦ τοῦ μεταρρυθμιστικοῦ ἐργου τοῦ ΤΑΖΝΙΜΑΤ (Γκιουλχανέ 1839, Χάττι Χουμαγιούν 1856) τὸ ὁποῖον ὅμως ΤΕΛΙΚΑ ΔΕΝ ΑΠΕΔΩΣΕ διότι οἱ χριστιανοὶ ΔΕΝ μετεῖχαν στὸ Ὀθωμανικὸ Στράτευμα καὶ χωρὶς ἰσότητα στὶς ἔνοπλες δυνάμεις ἡ όθωμανικὴ συνείδηση ποὺ ἤθελε νὰ ἐπιβάλει ὁ Μαχμούτ Β’ καὶ οἱ ἑπὀμενοι Σουλτᾶνοι ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΑ ΧΑΡΤΙΑ...
________
* τὰ ἀπομνημονεύματα τοῦ VAHID μεταφράστηκαν στα ἑλληνικὰ τὸ 1861 στὴν Ἑρμούπολη ἀπὸ τὸν Δ Ε. ΔΑΝΙΗΛΟΓΛΟΥ, ἐνῶ τὸ ἔργο τοῦ MIR YUSUF ἀπὸ τοὺς ΛΑΪΟΥ ΣΟΦΙΑ—ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΝΟ τὸ 2019 στὸ σύγγραμμα "ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ" τοῦ Ἐθνικοῦ Ἱδρύματος Ἐρευνῶν.
** καὶ ἡ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΗ Αὐστροουγρικὴ Αὐτοκρατορία ποὺ ἀντιμετώπιζε παρόμοια προβλήματα μέ τὴν Ὀθωμανική, προσπάθησε νὰ παρουσιάσει ὡς ΕΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟ παράγοντα τῶν ὑπηκόων της τὸν θεσμὸ τοῦ ΟΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΨΒΟΥΡΓΩΝ.
