ΝΙΤΣΕ & ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ἡ ἀντίθεση Τραγικοῦ Πνεύματος & Ὀρθολογισμοῦ.
Ἐξηγῶ·
εἶναι ἀδύνατον νὰ κατανοήσει κανεὶς τὸν Νίτσε ἂν δὲν λάβει προηγουμένως ὐπόψιν του τὶς ἀντιλήψεις τοῦ ΣΟΠΕΝΑΟΥΕΡ καὶ τοῦ ΒΑΓΚΝΕΡ περὶ ΜΟΥΣΙΚΗΣ. Ὑποστηρίζει ὁ πρῶτος καὶ ἐπιβεβαιώνει ὁ δεύτερος ὅτι ἐνῶ οἱ Πλαστικὲς Τέχνες μἐσῳ τῆς ὡραιότητας τῶν Μορφῶν ἐκφράζουν τὴν ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗΣ,
ἡ Μουσικὴ —μἐσῳ τῆς ἔκστασης ποὺ προσφέρει—ἐκφράζει τὴν ὑποκρυπτόμενη ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ.
Τὴν Ἀρχὴ τῆς Ἐξατομίκευσης ἀποκάλεσε ὁ Νίτσε ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ Πνεῦμα καὶ τὴν Ἀρχὴ τῆς Ἑνότητας, ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟ. Γράφει λοιπὸν στὸ ἐν λόγῳ σύγγραμμα του ὅτι ἡ ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ (μέχρι τὸν ΕΥΡΙΠΙΔΗ) ἀποτελεῖ τὴν σύζευξη ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ποὺ πρόσφερε στοὺς ἀνθρώπους τὴν ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ μέσῳ τῆς συνειδητοποίησης ὅτι ΤΟ ΜΕΡΟΣ (ἄνθρωπος) ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΟΛΟΥ δηλ. ΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΟ ΟΛΟΝ .
Λέει ὁ Νίτσε ὅτι ὅλοι οἱ Τραγικοὶ Ἥρωες ἀποτελοῦν προσωπεῖα τοῦ ΠΑΣΧΟΝΤΟΣ ‒ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ (βλ. μῦθο Ζαγρἐως) τοῦ ΤΡΑΓΙΚΟΥ συμβόλου τῆς ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ {τὸ σύμπαν διέπεται ἀπὸ μιὰ ἀκόρεστη Βούληση γιὰ ὕπαρξη χωρὶς σκοπό=ΣΟΠΕΝΑΟΥΕΡ}.
Ἀντιθέτως τὰ ἐπιμέρους ΑΤΟΜΑ εἶναι ΚΩΜΙΚΑ πρόσωπα διότι πιστεύουν στὸν μῦθο τῆς ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ Ἀθανασίας τους, ἐνῶ ΤΡΑΓΙΚΟ πρόσωπο εἶναι αύτὸ ποὺ συνειδητοποιεῖ ὅτι Η ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ καὶ μοῖρα της εἶναι ὁ ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ διότι ἡ ὕπαρξη της ἀποτελεῖ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ {=βουδισμός} .
Ποῦ ἔγκειται λοιπὸν ἡ Λύτρωση (κάθαρση) τῆς Τραγωδίας;
Στὴν ἀντίληψη ὅτι Η ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ, τὸ Μέρος ΜΕΤΕΧΕΙ στὸ Ὅλον, ὀπότε ἡ ἑκάστοτε ἐξατομίκευση ἀκολουθεῖται ἀπὸ μιὰν νέα Ἑνότητα τῶν Πάντων.
Καὶ ὁλοκληρώνει ὁ Νίτσε λέγοντας ὅτι ὅλα τὰ παραπάνω καταστράφηκαν {"Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕ",γράφει} μὲ τὸν ΣΩΚΡΑΤΗ καὶ τόν "μαθητή" του ΕΥΡΙΠΙΔΗ οἱ ὁποῖοι εισὴγαγαν τὸ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥ στὴν Τραγωδία.
Τί ἔκανε ὀ Σωκράτης;
Συστηματοποίησε τὴν Ἀρχὴ τῆς Ἐξατομίκευσης {=ΑΠΟΛΛΩΝΙΟ ΠΝΕΥΜΑ} λησμονῶντας ὅτι αὐτὴ ἀποτελεῖ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ καὶ πίστεψε ὅτι μέσῳ τῆς ΛΟΓΙΚΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΗ Η ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ*.
Αύτὴ ὅμως κατὰ τὸν Νίτσε εἶναι ἡ μεγαλύτερη ΠΛΑΝΗ τοῦ ἀνθρώπου καὶ μὲ αύτὴν τὴν ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΣΩΚΡΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΟΡΕΥΕΤΑΙ Ο ΔΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ.
Ὡστόσο, ἐνῶ ἐμεῖς πιστεύουμε ὅτι ὄντως ἡ Ἐπιστήμη ὁδηγεῖ στὴν Γνώση τοῦ Κόσμου,
Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΕΚΟΥΣΙΩΣ ΥΠΟΚΡΙΝΟΤΑΝ ἐπ'αὐτοῦ.**
Τί ἀναμένει γιὰ τὴν ΜΕΤΑ—ΣΩΚΡΑΤΕΙΑ ΕΠΟΧΗ
ὀ Νίτσε ;
Προσδοκᾶ τὸν "ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟ" ποὺ τὸν φαντάζεται ὡς ἕναν "ΠΑΙΖΟΝΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΩΚΡΑΤΗ" δηλ. ὡς κἀποιον ὁ ὁποῖος ἀφοῦ συνειδητοποιήσει τὸ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΕΣῼ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ καὶ τῆς ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ θὰ ἐπανἐλθη στὸ ΤΡΑΓΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ μιᾶς νἐας σύζευξης Ἀπολλώνειου πνεύματος {=ΑΡΧΗ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗΣ} καὶ Διονυσιακοῦ {=ΑΡΧΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ} .
Καὶ Τραγικὸ Πνεῦμα σημαίνει ΑΠΟΔΟΧΗ τῆς ἀλήθειας ΟΤΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΟΝΤΟΣ, ΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ·
μόνο τὸ Ὅλον εἶναι Ἀθάνατο. ΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΤΡΑΓΙΚΗ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΟΝ ΝΑ ΖΗΣΕΙ ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΣΤΙΓΜΗ. Καὶ αύτό—κατὰ τὸν Νίτσε—τὸ πέτυχαν μόνοι οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες τὴν περίοδο ἀπὸ τὸν ΟΜΗΡΟ ὣς τὸν ΣΩΚΡΑΤΗ.
* βεβαἰως ὁ ΠΛΑΤΩΝ (ὡς ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΗΣ ποὺ εἶναι) δέν πρεσβεύει ὀτι ἡ Λογικὴ ὁδηγεῖ στὴν κατανόηση τοῦ Κὀσμου. Γράφει πχ. στό "ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ" ὅτι τὸ τελικὸ στάδιο τῆς ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΤΗΣ ΔΙΟΤΙΜΑΣ εἶναι ἡ ΘΕΑΣΗ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ {=καλοῦ} κάτι πού ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ:
<οὐδέ τις λόγος οὐδέ τις ἐπιστήμη, οὐδέ που ὂν ἐν ἑτέρῳ τινι, οἷον ἐν ζῴῳ ἢ ἐν γῇ ἢ ἐν οὐρανῷ ] ἢ ἔν τῳ ἄλλῳ, ἀλλ᾽ αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ μεθ᾽ αὑτοῦ μονοειδὲς ἀεὶ ὄν> (Πλ.Συμπόσιον, 211a,b)
** γιὰ τὰ πορίσματα αὐτὰ περὶ Γέννησης τῆς Τραγωδίας κατηγόρησε τὸν Νίτσε ὡς <ἀναιδῆ καὶ ἄσχετο > ὁ μεγαλὐτερος φιλόλογος ὅλων τῶν ἑποχῶν ὁ ΒΙΛΑΜΟΒΙΤΣ, κι εἶχε δίκιο. Τὰ ὅσα συμπεραίνει ὁ Νίτσε γιὰ τὴν Γἐννηση τῆς Τραγωδίας ΔΕΝ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΣ.
Ἔγραφε ὁ ΒΙΛΑΜΟΒΙΤΣ γιὰ τὴν "Γέννηση τῆς Τραγωδίας" τοῦ Νίτσε:
< ἐδῶ ἡ φανταστικὴ ἰδιοφυΐα καὶ ἀναίδεια στὴν παρουσίαση τῶν ἰσχυρισμῶν του βρίσκεται σὲ ἄμεση σχέση μὲ τὴν ἄγνοιά του καὶ τὴν ἔλλειψη ἀγάπης γιὰ τὴν ἀλήθεια. Ἡ λύση του εἶναι νὰ μειώσει τὴν ἱστορικοκριτικὴ μέθοδο, νὰ ἐπιπλήξει κάθε αἰσθητικὴ ἀντίληψη ποὺ ἀποκλίνει ἀπὸ τὴν δική του καὶ νὰ ἀποδώσει μιὰν πλήρη παρανόηση τῆς μελέτης τῆς ἀρχαιότητας στὴν ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία ἡ φιλολογία στὴν Γερμανία ἀνέβηκε σὲ πρωτοφανὲς ὕψος>.
Ὡστόσο, ἡ σύλληψη τοῦ Νίτσε γιὰ τοὺς ΤΡΑΓΙΚΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΟΝΤΟΣ—ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ εἶναι ΑΝΥΠΕΡΒΛΗΤΗ .
