ΟΙ "ΚΑΡΕΚΛΕΣ" ΤΟΥ ΙΟΝΕΣΚΟ.—Ἡ Ἀνυπαρξία Νοήματος στὸν Κόσμο.
Οἱ "ΚΑΡΕΚΛΕΣ" {= Les Chaises} τοῦ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΙΟΝΕΣΚΟ (1951) εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἀριστουργήματα τῆς παγκόσμιας Δραματουργίας μὲ λίαν ἀποκαλυπτικοὺς συμβολισμούς.
Ἡ ὑπόθεση ἐν συνόψει ἔχει ὡς ἑξῆς·
δύο ἡλικιωμένοι σύζυγοι ἄνω τῶν 90 ἐτῶν,ἕνας Γέρος καὶ μιὰ Γριὰ (ποὺ λειτουργοῦν στὸ ἔργο σὰν τὸ ἀρχετυπικὸ ζευγάρι τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας) ἀναπολοῦν τὴν ζωή τους σὲ ἕνα ἀπομονωμένο πὺργο στὸ μέσον τῆς θαλάσσης ὅμως ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΕΣ (δέν συμφωνοῦν ἄν εἶχαν ποτέ παιδιὰ ἢ ἄν γηροκόμησαν τοὺς γονεῖς τους...).
Τὸ ζεῦγος αὐτὸ τῶν ἡλικιωμἐνων ἀναμἐνει ἕνα πλῆθος ἐπισκεπτῶν (ὡς ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΟΛΗΣ) γιὰ νὰ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙ ὁ Γέρος ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΣΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΓΕΝΕΕΣ, μέσῳ ἑνὸς ΟΜΙΛΗΤΗ ὁ ὁποῖος μέ τὴν ρητορική του δεινότητα θὰ ἐξηγήσει στὸν Κόσμο τὴν Φιλοσοφία τοῦ Γέρου γιὰ τὸ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ.
Πράγματι καταφθάνουν πλήθη , μαζὶ κι ὁ ἴδιος ὁ Αὐτοκράτωρ, ΟΜΩΣ ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΟΡΑΤΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΘΕΑΤΕΣ, οἰ ὁποῖοι μόνο ΑΔΕΙΕΣ ΚΑΡΕΚΛΕΣ βλέπουν ἐπὶ σκηνῆς...
Τελικὰ τὸ ζεῦγος τῶν Γερόντων αύτοκτονεῖ πέφτοντας στὸ νερό, ἀφὴνοντας τὸν Ὁμιλητὴ νὰ ἀνακοινώσει στὴν Ἀνθρωπότητα τὸ Μήνυμα τοῦ Γέρου ποὺ περιέχει τὸ Νόημα τῆς Ὕπαρξης.
Ὅμως ὁ Ὁμιλητὴς εἶναι ΚΩΦΑΛΑΛΟΣ καὶ βγάζει μόνον ΑΝΑΡΘΡΟΥΣ ΗΧΟΥΣ (μχ, γκ, μπ, γκντ…) πρὸς τοὺς ἀόρατους ἀλλὰ ΘΟΡΥΒΟΥΝΤΕΣ προσκεκλημένους ,ἐνῶ προηγουμἐνως τὸ ζεῦγος τῶν ἡλικιωμένων λίγο πρὶν πεθἀνει ἔχει πεῖ τὰ ἑξῆς γιὰ τὴν σπουδαιότητα τοῦ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ πρὸς τὴν Ἀνθρωπότητα γιὰ τὸ Νόημα τῆς Ζωῆς :
<ΓΕΡΟΣ: Κάποιο ἴχνος θ' ἀφήσουμε πίσω μας, γιατὶ ἐμεῖς εἴμαστε ἄνθρωποι, δὲν εἴμαστε πόλεις.
ΓΕΡΟΣ & ΓΡΙΑ: Οἱ πόλεις θὰ βαφτίζουνε δρόμους μὲ τὰ ὀνόματά μας!
ΓΕΡΟΣ: Θέλω νὰ ἑνωθοῦμε μέσα στὸ χρόνο καὶ μέσα στὴν αἰωνιότητα, ἂν ὄχι μέσα στὸ χῶρο, γιατὶ ἐδῶ εἴμαστε ὑπὸ κρίση καὶ ὑπὸ δοκιμασία>
ΟΜΩΣ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΑΝΑΡΘΡΟΙ ΗΧΟΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑ ΝΟΗΜΑ...
Δὲν θὰ ἀναλύσω ἐδῶ βεβαίως ὅλο τὸ περιεχόμενο τοῦ ἔργου αὐτοῦ τοῦ ΙΟΝΕΣΚΟ ποὺ θεωρεῖται χαρακτηριστικὸ δεῖγμα τοῦ λεγομένου ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΟΓΟΥ (ποὺ μόνον παρἀλογο δέν εἶναι...) θὰ σταθῶ μόνον σέ δύο σημεῖα:
1) στὶς ΑΔΕΙΕΣ ΚΑΡΕΚΛΕΣ ποὺ δείχνουν ὅτι οἱ ἄνθρωποι παραμένουν ΑΠΡΟΣΠΕΛΑΣΤΟΙ στὰ μάτια μας, διότι Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΡΗΤΗ καὶ εἶναι ἀὀρατοι διότι ἡ ὕπαρξη τους εἶναι ΕΦΗΜΕΡΗ · χάνονται στὴν σκόνη τῆς Ἀνυπαρξίας.
2) στὸν ΚΩΦΑΛΑΛΟ Ὁμιλητή, ὁ ὁποῖος μέ τοὺς ἄναρθρους ἤχους του, δείχνει ὅτι ΝΟΗΜΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΝΤΩΝ—καὶ τούτη ἡ διαπίστωση ἀποτελεῖ τὴν κεντρικὴ ἰδέα ὅλου τοῦ ἔργου.
[ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ὁ Ἰονέσκο δίνει τὴν ἑξῆς σκηνοθετικὴ ὁδηγία·
<Ἐὰν τὰ ἀόρατα πρόσωπα πρέπει νὰ φαίνονται ὅσο γίνεται πιὸ ἀληθινά, ὁ Ὁμιλητὴς πρέπει νὰ φαίνεται ὅσο γίνεται πιὸ ἀπόκοσμος καὶ ἐξωπραγματικός>]
Θὰ μποροῦσα νά συμπληρώσω τὰ ἐξῆς·
ἂν ὁ Κόσμος δὲν ἔχει (ὄντως) νόημα τότε εἶναι ἀδύνατη ἡ φιλοσοφία, ἐνῶ ἂν ὁ Κόσμος ἔχει ἕνα μόνο νόημα θὰ φιλοσοφούσαμε μιὰ φορὰ γιὰ πάντα.
Φαίνεται ὅτι Ο ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΝΟΗΜΑ ΣΕ ΦΟΝΤΟ ΜΗ ΝΟΗΜΑΤΟΣ ἤ ὅπως προεῖπε ὁ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ :
<εἰ φιλοσοφητέον, φιλοσοφητέον·
εἰ ΜΗ φιλοσοφητέον, φιλοσοφητέον >
{=ἐὰν πρέπει νὰ φιλοσοφοῦμε, πρἐπει νὰ φιλοσοφοῦμε· ἐὰν ΔΕΝ πρἐπει νὰ φιλοσοφοῦμε, πρέπει (πάλι) νὰ φιλοσοφοῦμε}.
