ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ ΤΟΥ ΖΗΝΩΝΟΣ
Ὑποστηρικτὴς τῆς Παρμενὶδειας θέσης ὅτι τὸ Πᾶν εἶναι ΕΝΙΑΙΟ κι ΑΔΙΑΙΡΕΤΟ
(κάτι ἀνάλογο ὑποστηρίζει καὶ ἡ σύγχρονη θεωρία τῆς Σχετικότητας τοῦ Einstein)
o Ζήνων ἔμεινε στὴν ἱστορία τοῦ Πνεύματος γιὰ τὰ περίφημα Παράδοξα του
κατὰ τὰ ὁποῖα δείχνεται ὅτι
ἄν ἡ Πραγματικότητα εἶναι ἐπ' ἄπειρον διαιρετὴ
τότε καταλήγουμε σὲ ΑΤΟΠΑ,
Στὸ γνωστὸ Παράδοξο τῆς ΔΙΧΟΤΟΜΙΑΣ, γιὰ παράδειγμα, παρουσιάζεται ἀδύνατη ἡ Κίνηση.
Ἰδοὺ γιατί·
γιὰ νὰ κινηθεῖ κάποιος ἀπὸ τὸ σημεῖο Α
στὸ σημεῖο Β ,πρέπει πρῶτα νὰ διανύσει τὴ μισὴ ἀπόσταση 1/2 ,
κατόπιν τὸ 1/4 τῆς ἀποστάσεως,
ἐν συνεχείᾳ τὸ 1/8 κοκ 1/ν,
χωρὶς ,τελικά, ποτὲ νὰ μπορεῖ να ξεκινήσει ...
Μὲ τὰ Παράδοξα του ὁ Ζήνων
(ὅπως τὰ ἀναπτύσσει κι ὁ Πλάτων στὸν "Παρμενιδη",ἀλλὰ κυρίως ἐπὶ Βυζαντίου ὁ νεοπλατωνικὸς ΣΙΜΠΛΙΚΙΟΣ στὰ Σχόλια τῶν Φυσ.τοῦ Ἀριστοτ.)
περιγράφει τὶς ἑξῆς θέσεις ·
Ἄν ἡ Πραγματικότητα δὲν εἶναι ἑνιαία,
ἀλλὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ πολλὰ μέρη ,
τότε :
1) ἤ τὰ μέρη θἆναι ΑΔΙΑΙΡΕΤΑ ,
ἄρα ΧΩΡΙΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ,συνεπῶς ἀνύπαρκτα
(ἀφοῦ προσθαφαιρούμενα πρὸς γνωστὴ ποσότητα δὲν ἀλλάζουν τίποτα,
ἄρα ἀποτελοῦν μηδενικὲς ποσότητες )
ἤ
2) δὲν θἆναι ἀδιαίρετα ,
ἄρα ἡ Πραγματικότητα θὰ εἶναι ΑΠΕΙΡΗ
ΩΣ ΔΙΑΙΡΕΤΗ ΕΠ ΑΠΕΙΡΟΝ.
Τὸ ὅλον φιλοσοφικὸ πρόβλημα τῶν Παραδόξων
τοῦ Ζήνωνα συνίσταται στὸ εἰσέτι ἀναπάντητο ἐρώτημα ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΙΚΩΣ ἤ ΦΥΣΙΚΩΣ ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΑΠΕΙΡΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ.
Ἀπὸ Μαθηματικῆς πλευρᾶς ἔχουν δοθεῖ ἀπαντήσεις στὰ Παράδοξα τοῦ Ζήνωνα
(τὸν ἐπανέφερε στὸ προσκήνιο ὁ Russell μὲ τὰ δικὰ του παράδοξα )
ἀλλὰ καὶ αὐτὲς οἱ "λύσεις"δὲν εἶναι πλήρως ἱκανοποιητικὲς στὸ κεντρικὸ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ πρόβλημα ποὺ ἔθεσε ὁ Ζήνων κι ἔγκειται στὸ
ἐάν ἡ Πραγματικότητα εἶναι διαιρετὴ ἤ ὄχι.
Ο Καστοριάδης πάντως θεωρεῖ τὸ πρόβλημα
"ΕΝ ἤ ΠΟΛΛΑ",φιλοσοφικῶς,ἐν πολλοῖς ἄλυτο..
Γράφει :
ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ
ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ·
ΚΑΙ ΙΣΧΥΕΙ ,ΚΑΙ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ..
_________
ΥΓ . ἡ ἔννοια τοῦ "ΕΝΟΣ"
—γράφει στὸν "ΠΟΛΙΤΙΚΟ" τοῦ Πλάτωνα,
ὁ Καστοριάδης—
ἤ θἆναι καντιανὴ à priori κατηγορία ,
δηλ. "τρόπος νόησης" τοῦ ἀνθρώπινου ἐγκεφάλου, λόγῳ τῆς φυσιολογίας του
ἤ ὄντως τὸ 1 ὑπάρχει ἀνάμεσα στὰ Ὄντα ·
ἡ ἑνασχόληση πάντως μὲ τὸ περιεχόμενο
τῆς ἔννοιας τοῦ " Ἑνός",
ἀνοίγει μιὰ φιλοσοφικὴ ἄβυσσο..
Ὡστόσο , ἡ θεωρία τῆς Σχετικότητας ,τοῦ ΑΪΝΣΤΑΪΝ
μιλᾶ γιὰ ἕνα Σύμπαν ΕΝΙΑΙΟ , ΑΧΡΟΝΟ, ΑΔΙΑΙΡΕΤΟ, ποὺ τὸ ἀποκαλεῖ ΤΕΤΡΑΔΙΑΣΤΑΤΟ ,ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΧΕΣ .