Η ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ.

 Ὁ Πλἀτων εἶναι ἕνας κατεξοχὴν εἰρωνικὸς καὶ σατιρικὸς συγγραφέας καὶ αύτὸ διακρίνεται σὲ πλείστους διαλόγους του·

ἀκόμα καὶ στὴν "ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ' διαφαίνεται ἡ λεπτὴ εἰρωνεία τοῦ Σωκρἀτη,

 ἐνῶ παραμονεύει ἤδη ὁ θάνατος..

Κλασσικὸ δεῖγμα εἰρωνείας βεβαίως  ἀποτελεῖ ἡ μεγάλη "σοφιστεία" (ὅπως τὴν ἀποκαλοῦσε   ὁ Καστοριάδης) ἡ "ΠΟΛΙΤΕΙΑ" —ἄν καὶ λίγοι ἑρμηνευτὲς τὸ ἔχουν ἀντιληφθεῖ  αὐτὸ.

Ἐξηγῶ·

Γράφει  στὸ 5ο βιβλίο τῆς "ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ" ὁ Πλάτων—πέραν τοῦ πασίγνωστου 

περί ΚΟΙΝΟΚΤΗΜΟΣΥΝΗΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ τῶν Φυλάκων 

(="ΤΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΠΑΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΑΣ",

Πολ.5,457 D)—ὅτι ὡς ΦΥΛΑΚΕΣ τῶν θεσμῶν καὶ Νόμων τῆς Ἰδανικῆς Πολιτείας θὰ ὁρίζονται οἱ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ καὶ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΝΩΤΕΡΟΙ δηλ  οἱ ΑΡΙΣΤΟΙ.

Αὐτοὶ γιὰ νὰ γεννοῦν ἄξια παιδιὰ θὰ συνευρίσκονται ἐρωτικὰ μεταξύ τους (προβλέπει καὶ γυναῖκες-φύλακες) ΜΕΣΩ ΣΤΗΜΕΝΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ (="κομψοί κλῆροι")

 ἀπο τοὺς Ἄρχοντες...

Γιατί στημένης ? 

Γιὰ νὰ μὴν δημιουργοῦνται ταραχὲς μεταξύ τῶν κατωτέρων βιολογικὰ ποὺ ΔΕΝ θὰ κληρώνονται κι ἔτσι δὲν θὰ ρίχνουν τὸ φταιξιμο στοὺς Ἄρχοντες ἀλλὰ στὴν Τύχη.

[Μάλιστα οἱ ἐρωτικὲς αὐτὲς συνευρέσεις τῶν Φυλάκων θὰ γίνονται σὲ καθορισμένο ΧΡΟΝΟ ἀπὸ τοὺς Ἄρχοντες μὲ βάση τὸν—άστρονομικά— ΤΕΛΕΙΟ (="ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟ") ΑΡΙΘΜΟ διότι ἄν γίνουν "ΠΑΡΑ ΚΑΙΡΟΝ" τότε τὰ παιδιὰ θὰ εἶναι βιολογικῶς κατώτερα καὶ αὐτὸ θὰ ὁδηγήσει στὸν...ΕΚΦΥΛΙΣΜΟ τῆς Ἰδανικῆς Πολιτείας...(Πολ.8,546 C-D) ]

Γράφει ὁ Πλάτων :"ΚΛΗΡΟΙ ΤΙΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΟΙ ΚΟΜΨΟΙ (=στημένοι)ΩΣΤΕ ΤΟΝ ΦΑΥΛΟΝ (=κατώτερο) ΑΙΤΙΑΣΘΑΙ ΤΥΧΗΝ ΑΛΛΑ ΜΗ ΤΟΥΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ(=νὰ κατηγορεῖ τὴν τύχη κι ὄχι τοὺς ἄρχοντες) [ Πολ.5,460 A]

Ὅμως τὸ πιὸ ἀπάνθρωπο μέτρο  τῆς Πλατωνικῆς ΙΔΑΝΙΚΗΣ Πολιτείας εἶναι τοῦτο : 

τὰ παιδιὰ τῶν κατωτέρων βιολογικὰ ἀνθρώπων (=ΧΕΙΡΟΝΩΝ) καὶ ὅσα ἀνάπηρα τύχει καὶ γεννηθοῦν ἀπὸ τοὺς ἀνώτερους 

θὰ καταχωνιάζονται σέ ..οἰκήματα

 κρυφὰ καὶ ἄγνωστα !

Γράφει τὸ κείμενο :

"(τὰ τέκνα )ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΝΩΝ

ΚΑΙ ΕΑΝ ΤΙ ΤΩΝ ΕΤΕΡΩΝ ΑΝΑΠΗΡΟΝ ΓΙΓΝΗΤΑΙ ΕΝ ΑΠΟΡΡΗΤΩ ΚΑΙ ΑΔΗΛΩ ΚΑΤΑΚΡΥΨΟΥΣΙΝ ΩΣ ΠΡΕΠΕΙ"

(Πολ.5,460 C)

Μεταφράζω :

τὰ παιδιὰ τῶν κατώτερων ἀνθρώπων καὶ ἐὰν γεννηθεῖ κανένα ἀνάπηρο ἀπὸ τοὺς ἄλλους νὰ τὸ κρύβουν σὲ τόπο κρυφὸ καὶ ἄγνωστο ὅπως ἁρμόζει.

Τὸν τόπο αὐτὸ τὸν ὀνομάζει ὁ Πλάτων "ΣΗΚΟΝ"

 - ἔχει τὴν ἔννοια τοῦ κλειστοῦ δωματίου 

("μαντρί" ,θὰ ἦταν καλὴ μετάφραση).

Ο Σεξουαλικὸς Ὁλοκληρωτισμὸς γιὰ τοὺς ΦΥΛΑΚΕΣ φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ ἑξῆς ἐξωφρενικό :

 ὅποιοι συνευρεθοῦν ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ("μή ξυνέρξαντος Ἄρχοντος")

καὶ τεκνοποιήσουν( ἐκτός... "κομματικῆς" γραμμῆς )τότε τὰ παιδιὰ  ΤΑ ΕΚΤΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΑ θὰ θεωροῦνται νόθα, χωρὶς περιουσία καὶ..ἀνίερα :

"ΝΟΘΟΝ ΓΑΡ ΚΑΙ ΑΝΕΓΓΥΟΝ ΚΑΙ ΑΝΙΕΡΟΝ ΦΗΣΟΜΑΙ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΠΑΙΔΑ ΤΗ ΠΟΛΕΙ ΚΑΘΙΣΤΑΝΑΙ"

(Πολ.5, 461 B).

Ὅταν τὰ ἀκούει ὅλα τοῦτα ὁ Γλαύκων ὁ ἀδελφὸς τοῦ Πλάτωνα ἀπὸ τὸν Σωκῤάτη ἀντιλαμβάνεται τὴν ΕΙΡΩΝΕΙΑ τῆς διήγησης καὶ ἀντιτείνει στὸν Σωκρἀτη πὼς μιὰ τέτοια Πολιτεία —ΚΟΛΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΩΝ —εἶναι ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΗ ("λόγοις κειμένη")

Καὶ τοῦ ἀπαντᾶ ὁ Σωκρἀτης·

"ἐν οὐρανῷ ἴσως παράδειγμα ἀνάκειται τῷ βουλομένῳ ὁρᾶν καὶ ὁρῶντι ἑαυτὸν κατοικίζειν.Διαφέρει δὲ οὐδὲν εἴτε που ἔστιν εἴτε ἔσται·τὰ γὰρ ταύτης μόνης ἄν πράξειεν ,ἄλλης δὲ οὐδεμιᾶς" (ΠΛ.ΠΟΛ.9, 592 D)

ΜΕΤ. : ἴσως ὑπάρχει στὸν οὐρανὸ τὸ πρότυπο της 

γι αὐτὸν ποὺ θέλει νὰ δεῖ (τὸν κόσμο τῶν Νοητῶν) καὶ ἀφοῦ δεῖ, νὰ τὴν οἰκοδομήσει μέσα του. Δὲν τὸν ἐνδιαφέρει 

ἄν αὐτὴ ἡ πολιτεία ὑπάρχει κάπου 

 ἤ ἄν θὰ ὑπάρξει κάποτε , διότι αὐτὸς ἐνεργεῖ μὲ βάση τοὺς νόμους ἐκείνης (τῆς οὐράνιας) πολιτείας καὶ καμμιᾶς ἄλλης.

 Ἕνα δεὐτερο δεῖγμα τῆς πλατωνικῆς εἰρωνείας ἀποτελεῖ ὁ διάλογος "ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ" τὸν ὁποῖον πολλοὶ, (ἀγνοοῦντες τὴν ΕΙΡΩΝΕΙΑ καὶ τὸ ΠΑΙΓΝΙΩΔΕΣ τοῦ Πλάτωνα)  ἀδυνατοῦν νὰ τὸν κατανοήσουν καὶ τὸν ἀποκαλοῦν αίνιγματικὸ διάλογο.

Στὸν "ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ"   ὁ Πλάτων ΚΟΝΙΟΡΤΟΠΟΙΕΙ κάθε φιλοσοφικὴ θέση δείχνοντας ὅτι μέ τὴν ΛΟΓΙΚΗ μπορεῖ νὰ ἀποδειχτοῦν ὡς ἀληθεῖς καὶ οἱ ΑΝΤΙΦΑΣΚΟΥΣΕΣ  προτάσεις σὰν τὶς παρακἀτω :

—ἄν ἡ Πραγματικότητα εἶναι ἑνιαία,

τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίσουμε γι αὐτὴν 

{=1η ΥΠΟΘΕΣΗ "ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ"}

—ἄν ἡ Πραγματικότητα εἶναι ἑνιαία ,

ὅλα μποροῦμε νὰ τὰ γνωρίσουμε γι αὐτὴν

 {=2η ΥΠΟΘΕΣΗ}

—ἄν τὸ Ἕν  ΔΕΝ  ὑπάρχει,

μποροῦμε νὰ τὸ γνωρίσουμε {=5η ΥΠΟΘΕΣΗ}

—ἄν τὸ Ἕν ὑπάρχει ,

ΔΕΝ μποροῦμε νὰ τὸ γνωρίσουμε

{=6η ΥΠΟΘΕΣΗ}.

Τὸ τελικὸ συμπέρασμα τοῦ διαλόγου "ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ" εἶναι  ἀκριβῶς ἡ ΕΙΡΩΝΕΙΑ

(ἢ ἀκόμα  περισσότερο ἡ ΠΑΡΩΔΙΑ) τοῦ  ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ὡς κριτήριου τῆς Ἀληθεἰας

 (θυμίζει ἐδῶ ὁ Πλάτων ΤΟ ΘΕΩΡΗΜΑ ΤΗΣ  ΜΗ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΚΈΝΤΕΛ ποὺ διατυπώθηκε τὸν 20ο αἰ.)

Καὶ εἶναι ἀπορίας ἄξιον πῶς διἐφυγε ὅλο αὐτὸ ἀπὸ τὸν ΝΙΤΣΕ ὁ ὁποῖος ἀκριβῶς κατηγορεῖ τὸν ὀρθολογισμὸ τοῦ Πλάτωνα καὶ τοῦ Σωκρἀτη...

Τέλος τὸ χαρακτηριστικὠτερο παράδειγμα πλατωνικῆς εἰρωνείας ἀποτελεῖ ὁ "ΜΕΝΕΞΕΝΟΣ". 

Θυμίζω τὴν ὑπόθεση·

 ὁ Σωκράτης μεταφέρει στὸν Μενέξενο ἕναν ΕΠΙΤΑΦΙΟ ΛΟΓΟ ποὺ ἔγραψε ἡ...ΑΣΠΑΣΙΑ (ἡ ὁποία—ὅπως λέει ὁ Σωκράτης— συνἐταξε καὶ τὸν γνωστὸ ΕΠΙΤΑΦΙΟ τοῦ ΠΕΡΙΚΛΗ=" συνετίθει τὸν ἐπιτάφιον λόγον ὅν Περικλῆς εἶπεν"‒236b) προκειμένου νὰ τὸν ἐκφωνήσει  ὁ Μενέξενος (ἄν κληθεῖ πρὸς τοῦτο) γιὰ τοὺς νεκροὺς τοῦ ΚΟΡ̣ΙΝΘΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ποὺ ἔληξε μὲ τὴν ΑΝΤΑΛΚΙΔΕΙΟ ΕΙΡΗΝΗ τὸ 386 πΧ.

Ποιὸ τὸ πρόβλημα ; 

Ὅτι ΟΛΟΙ ΗΞΕΡΑΝ ΟΤΙ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΗΠΙΕ ΤΟ ΚΩΝΕΙΟ ΤΟ 399πΧ ΚΑΙ Η ΑΣΠΑΣΙΑ ΕΙΧΕ ΑΠΟΒΙΩΣΕΙ ΛΙΓΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ ἐνῶ ὁ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΕΙΧΕ ΠΕΘΑΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΙΜΟ ΤΟ 429πΧ δηλ. ΜΙΣΟΝ ΑΙΩΝΑ ΠΡΙΝ τὸ 386πΧ..

Πρὸς τί λοιπὸν ὅλη αὐτὴ ἡ καταφανὴς εἰρωνεία; (ποὺ παρόμοια της ΔΕΝ ΞΑΝΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕ Ο ΠΛΑΤΩΝ).

ΠΟΥ ΑΠΟΣΚΟΠΟΥΣΕ 

ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΡΟΦΑΝΕΣ ΨΕΜΑ;

Σὲ τί ἀπέβλεπε ὁ Πλάτων τόσον ΚΡΑΥΓΑΛΕΑ  εἰρωνευόμενος καὶ προκλητικὰ  ψευδόμενος ;

 Οἱ φιλόλογοι δὲν ἔχουν  καταλήξει σὲ κάποιο ἐπιστημονικὸ consensus ·

ἡ γνώμη μου εἶναι ὅτι ὁ Πλάτων ΕΙΡΩΝΕΥΟΜΕΝΟΣ ΤΟΥΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ,  θέλει μὲ ἕνα προφανὲς ΨΕΥΔΟΣ  νὰ ἀποκαλύψει μιὰν μεγάλη ἀλήθεια:  ΤΗΝ ΑΠΑΤΗ  ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ὅπως ἀποκαλύπτεται στοὺς ΛΟΓΟΥΣ  τῶν Πολιτικῶν, ἐν προκειμένῳ τῶν Ἐπιταφίων,  ποὺ ἐξωραΐζουν τὴν Πραγματικότητα μὲ ΑΣΥΣΤΟΛΑ ΨΕΥΔΗ  (ὡσὰν συγγραφέντες  ἀπὸ ΕΤΑΙΡΕΣ τοῦ εἰδους τῆς Ἀσπασίας) μὲ βάση τὸ ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ (κατὰ "δόξαν"} κι ὄχι τὸ ΕΙΝΑΙ , δηλ. τὴν Ἀλήθεια , τῶν Ἀνθρώπων καὶ τῶν Πραγμάτων.

ΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑΦΑΝΕΣ ΨΕΜΑ τοῦ "Μενέξενου"  

 ὁ Πλάτων ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ τοῦ ΑΠΑΤΗΛΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ—ὅλων τῶν Πολιτικῶν κάθε ἐποχῆς καὶ κάθε πολιτικοῦ συστήματος .

Στόν "ΜΕΝΕΞΕΝΟ" ὁ Πλάτων δὲν ἀπαξιώνει μόνο τὸν Ἐπιτάφιο τοῦ Περικλῆ ἀλλὰ καὶ τούς "πατριωτικούς" λόγους ὅλων τῶν Πολιτικῶν ποὺ ΩΡΑΙΟΠΟΙΟΥΝ τὴν πραγματικότητα κὰνοντας τὸ μαῦρο ἄσπρο...

Καὶ ὑποψιάζομαι ὅτι στὸ στόχαστρο τοῦ Πλάτωνα  μπαίνει καὶ ὁ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ {μὲ τὸ περίφημο "κέκληται δημοκρατία"} — καθόσον ὁ Πλὰτων  ἀποκαλεῖ την θουκυδίδεια "δημοκρατία" τοῦ Περικλῆ  ΣΑΤΙΡΙΚΑ:  "μετ'εὐδοξίας πλήθους ἀριστοκρατία"  {=ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ ΨΗΦΙΖΕ ΟΠΟΙΟΥΣ ΝΟΜΙΖΕ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ  } —ἀλλὰ καὶ ὁ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ μέ τὴν "ὐποκρισία" τοῦ  ΑΘΗΝΑΪΖΟΝΤΟΣ Πανελληνισμοῦ του ποὺ κατέληξε ΜΑΚΕΔΟΝΙΖΩΝ..

Συνελόντι εἰπεῖν,  ἄν δὲν λάβουμε ὑπόψιν τὴν πλατωνικὴ εἰρωνεία καὶ τὸ ΠΑΙΓΝΙΩΔΕΣ τοῦ συγγραφέα Πλάτωνα ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ.

Καὶ τὸ ΠΑΙΓΝΙΩΔΕΣ ,τὸ λεπτὸ χιοῦμορ καὶ ἐν πολλοῖς ἡ ΑΥΤΟΕΙΡΩΝΕΙΑ  εἶναι ἴδιον τῆς Μεγαλοφυίας.

ΥΓ.Πολλὲς φορὲς ὁ Πλάτων εἰρωνεύεται τὸν Σωκρἀτη —βλ. τὶς εἰρωνεῖες στὰ ΟΡΙΑ ΠΑΡΩΔΙΑΣ τοῦ ΚΑΛΛΙΚΛΗ κατὰ τοῦ Σωκρἀτη στὸν "ΓΟΡΓΙΑ"—ἀλλὰ καὶ τὴν δική του ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ( πχ στὸν"ΣΟΦΙΣΤΗ" καὶ τὸν "ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ") ἀφήνοντας ἔτσι χῶρο γιὰ μιὰν αὐτοκριτικὴ τῆς κριτικῆς, κάτι μοναδικὸ στὴν ἱστορία τοῦ Πνεύματος..