Η ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΥ "ΚΡΑΤΥΛΟΥ" ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ.

Δὲν ὑπάρχει πιὸ ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΥΜΕΝΟΣ πλατωνικὸς Διάλογος ἀπὸ τὸν περίφημο "ΚΡΑΤΥΛΟ" ποὺ ἀναφέρεται στὴν ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ τῶν λἐξεων. Ἐνῶ λοιπὸν τὸ κείμενο ἀποτελεῖ μιὰ ΕΙΡΩΝΕΙΑ τοῦ Σωκράτη γιὰ νὰ δείξει ὅτι ἡ ἐξαγωγὴ τῶν σημασιῶν τῶν λέξεων ἀπὸ τὴν ἐτυμολογία τους ΔΕΝ ὁδηγεῖ στὴν ΓΝΩΣΗ τῶν Πραγμάτων, πολλοὶ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ πιστεύουν ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ· θεωροῦν δηλ. ὅτι ὁ Πλάτων διδάσκει τὸ περίφημο ρητό "ΑΡΧΗ ΣΟΦΙΑΣ  ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ" —πρᾶγμα ποὺ δὲν ἰσχύει. 

Ἰδού ἐν περιλήψει ὁ ἐν λόγῳ Διάλογος τοῦ Πλάτωνος  γιὰ νὰ δειχθεῖ ἡ μεγάλη διαστρέβλωση:

 οἱ συνομιλητὲς τοῦ Διαλόγου (γραφέντος σχετικὰ πρώιμα, μεταξὺ 390‒380 πΧ)  εἶναι τρεῖς·  α) ὁ ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ,  β) ὁ ὀπαδὸς τοῦ Ἡρακλείτου ΚΡΑΤΥΛΟΣ  (παλαιὸς δάσκαλος τοῦ Πλάτωνος) καί γ)  φυσικὰ ὁ ΣΩΚΡΑΤΗΣ.

 Ὁ Ἑρμογένης ὑποστηρίζει ὅτι τὰ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ (κάτι ποὺ ὑποστηρίζει καὶ ἡ σὺγχρονη ἐπιστημονικὴ γλωσσολογία ἀπὸ τὸν 19ο αἰ.). Δηλαδή, μποροῦμε νὰ ὀνομάσουμε τὰ πράγματα ὅπως θέλουμε, καὶ δὲν ὑπάρχει κάποια "φυσική" ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑΚΗ σχέση (πχ.ἠχομιμητική)  ἀνάμεσα στὸ ὄνομα καὶ τὸ πρᾶγμα—ἐξ οὗ καὶ τὸ ὅτι ὑπάρχουν πολλὲς γλῶσσες στὴν γῆ.

Ἀντιθέτως ὁ ΚΡΑΤΥΛΟΣ ὐπσστηρίζει ὅτι ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ . Ὑπάρχει δηλ. μιὰ ΑΙΤΙΩΔΗΣ σχέση μεταξὺ τῶν λἐξεων καὶ τῶν Πραγμάτων ποὺ βασίζεται στὴν  φύση τῶν ἴδιων τῶν πραγμάτων.  Άρα, γνωρίζοντας τὴν ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ τῶν ὀνομάτων ὁδηγούμεθα στὴν ἀλήθεια τῶν Πραγμάτων.

Ὁ Σωκράτης παρουσιἀζεται ἀρχικὰ νὰ συμφωνεῖ  μέ τὴν θἐση τοῦ Κρατύλου καὶ ξεκινᾶ—μέ μιὰ λεπτὴ ΕΙΡΩΝΕΙΑ— τὴν  παράθεση μιᾶς σειρᾶς ἐτυμολογιῶν (στὴν οὐσία πρόκειται γιὰ ΠΑΡΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ μέ βάση τὴν ΗΧΗΤΙΚΗ ὁμοιότητα τῶν φθόγγων) ὅπως ἡ ἀκὀλουθη·

—Άνθρωπος = ἀναθρῶν ἃ ὁρᾷ → «αὐτὸς ποὺ ἐξετάζει αὐτὰ ποὺ βλέπει».

---Ψυχή =ψῦχος → ἐπειδὴ συνδέεται μὲ τὴν πνοή, τὸ φύσημα, τὴν ἀναπνοή.

--- Σῶμα =σῆμα (τάφος) → τὸ σῶμα εἶναι ὁ «τάφος» τῆς ψυχῆς (ΟΡΦΙΚΟΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙ)

---Θεός=θέειν (τρέχω) → ἐπειδὴ ὁ θεὸς εἶναι πάντα σὲ κίνηση ἤ= θεᾶσθαι (βλέπω) → αὐτὸς ποὺ τὰ βλέπει ὅλα.

—Δαίμων =δαήμων (γνώστης) →σοφὸ  πνεῦμα μεσάζον μεταξὺ ἀνθρώπων καὶ θεῶν (ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ)

Τελικὰ  ὁ Σωκρἀτης μετὰ ἀπὸ μία παράθεση  φανερῶς ΑΝΑΚΡΙΒΩΝ —ἢ καὶ ἀστείων—(παρ)ετυμολογήσεων καταλήγει στὸ συμπέρασμα ΠΩΣ Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ καθότι δὲν φαίνεται νὰ  ὑπάρχει φυσικὴ αἰτιώδης σχέση μεταξὺ τῶν λἐξεων καὶ τῶν Πραγμάτων .

( Ἐξάλλου ὁ καθένας μπορεῖ νὰ προτείνει ΟΠΟΙΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΘΕΛΕΙ στὰ όνόματα τῶν Πραγμάτων ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΝΕΧΩΣ ΑΛΛΑΖΟΥΝ καὶ μεταβάλλονται.)

Πολλοί, ὡστόσο, Νεοέλληνες  ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΝ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ , ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΝΟΥΝ  τὸ νόημα τοῦ "ΚΡΑΤΥΛΟΥ", νομίζοντας ὅτι ὁ Σωκράτης (δηλ. ὁ Πλάτων) ὑπερασπίζεται  τήν ἀλήθεια τῆς  ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ  τῶν λέξεων, ΕΝΩ ΙΣΧΥΕΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ !

 Δέν ἀντελήφθησαν  οὔτε τὴν ΣΩΚΡΑΤΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ, οὔτε καὶ τὸν στόχο τοῦ Πλάτωνος  στὸν παρόντα διάλογο ποὺ εἶναι νὰ προϊδεάσει τὸν ἀναγνώστη γιὰ τὴν θεωρία τῶν ΙΔΕΩΝ, δείχνοντας ὅτι ἀφοῦ τὰ Πράγματα συνεχῶς μεταβάλλονται, ΚΑΜΜΙΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ τῆς ὀνομασίας τους δέν μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει στὴν γνώση τῆς ΟΥΣΙΑΣ τους, παρὰ μόνο ἠ γνώση τοῦ ΑΙΩΝΙΟΥ καὶ ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΟΥ  στοιχείου στὸ ὀποῖο μετέχουν ἢ ὁμοιάζουν {δηλ. ἡ "ΙΔΕΑ"}.

ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΔΑΓΜΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΥ "ΚΡΑΤΥΛΟΥ" , τοῦ ὁποίου ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΤΕΣΤΡΕΨΑΝ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΑΝ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ...

youtube.com/ΔιαμαντήςΚούτουλας 

____

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ 

Κεντρωτής, Γ. Πλάτων, Κρατύλος. Αθήνα, 2001.

Ademollo, F. The Cratylus of Plato. A Commentary. Cambridge, 2011.

Friedländer, P. Plato. The Dialogues. First Period. New York, 1964.

Kretzmann, N. American Philosophical Quarterly. 1971.