ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΡΩΣΙΑΣ —ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ.
Μπορεῖ νὰ ἔχει ἐπικρατήσει στὴν ἐπίσημη (ἑλληνική) ἱστοριογραφία ἡ ἀντίληψη (βασισμένη στὰ ἀπομνημονεύματα τοῦ ΞΑΝΘΟΥ, τοῦ ΦΙΛΗΜΟΝΑ καὶ τοῦ ἴδιου τοῦ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ) ὅτι ὁ Ι. Καποδίστριας ἦταν ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ πρὸς τὴν Φιλική Ἑταιρεία ,ὑπάρχει ὅμως μιὰ πληθώρα ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ καὶ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ πηγῶν ποὺ ὑποστηρίζει ὅτι Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΑΥΤΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΕΝ ΤΕΛΟΥΣΕ ΕΝ ΑΓΝΟΙᾼ ΤΟΥ...
Ἀπώτατος στόχος τοῦ Καποδίστρια (ὅπως ἀποκαλύπτει ἀναφορὰ τῆς αὐστριακῆς κατασκοπίας ‒βλ.παρακάτω) ἦταν ἡ δημιουργία μιᾶς ἑλληνικῆς ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ "Ελβετίας" στὴν νότια Ἑλλάδα ,ἑνὸς δηλ. ΚΡΑΤΟΥΣ‒ ΔΙΕΘΝΟΥΣ, τρόπον τινα, "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗΣ" ὑπὸ τὴν ἐγγύηση τῶν Μ.Δυνάμεων καὶ τὴν προστασία τῶν Ρώσων κατ' ἀναλογίαν τῶν Παραδουνάβειων Ἡγεμονιῶν καὶ φυσικὰ καθ'ὀμοίωσιν τῆς οὐδέτερης ΕΛΒΕΤΙΑΣ, καθ' ὅσον ὁ Καποδίστριας ὑπῆρξε, ὡς γνωστόν, ὁ ἐμπνευστὴς & δημιουργός ,τὸ 1813,τοῦ ΕΛΒΕΤΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ,ὡς ΟΥΔΕΤΕΡΗΣ ΖΩΝΗΣ μεταξὺ Δυτικῶν Δυνάμεων & Ρωσίας .
Θά ξεκινήσω ἀναφερόμενος στὴν σχἐση ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ—ΦΙΛΙΚΗΣ ,μέ τὰ λεγόμενα τοῦ ἰδίου τοῦ ΑΛΕΞ. ΥΨΗΛΑΝΤΗ στὸν (ἐκ τῆς ἡγετικῆς ὁμάδας τῶν Φιλικῶν ) ΠΑΝ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟ ὅταν ρωτήθηκε ἀπὸ αύτὸν σχετικὰ περὶ ρωσικῆς ὑποστήριξης (ὁπως τὰ μεταφέρει ὁ ΦΙΛΗΜΩΝ —ὁ ὁποῖος βεβαίως θεωρεῖ ΟΤΙ Ο ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΕΛΕΓΕ ΨΕΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟ ):
<...δὲν ἔχασα τὸ νοῦ μου νὰ ἐμπερδευθῶ εἰς παρομοίαν κινδυνώδη δι ἐμὲ καὶ τὸ έθνος ἐπιχείρησιν πρὶν ἀσφαλιστῶ.... ὄλιγον ὕστερον (ΣΣ μετὰ δηλ. τὴν συνάντηση ποὺ εἶχε μὲ τὸν Καποδίστρια—ΑΠΡΙΛΙΟ 1820) ἔτυχον εἰς τὸν κῆπον τὸν Αὐτοκράτορα.
Μὲ ἠρώτησε πότε ἀναχωρῶ εἰς τὰ Λουτρά. Εὗρον τότε τὴν εὐκαιρίαν τοῦ νὰ ἐπικαλεστῶ τὴν συνδρομήν του εἰς τὴν προκείμενην ὑπόθεσιν. Ἡ Μεγαλειότης του βεβαιούμενος περὶ τῆς ἀληθοῦς καταστάσεως τῶν πραγμάτων μας καθ' ἃς εἶχον πληροφορίας, ἐπήνεσεν τὸν σκοπόν καὶ ὑπεσχέθη την βοήθειαν του>
(Ι.ΦΙΛΗΜΩΝ, ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡ., 1834, σελ.275 κ.ἑξ.)
Παρόμοια γράφει ὁ ΦΙΛΗΜΩΝ καὶ στὸ ἕτερο Δοκίμιο του περὶ τῆς Ἑλλ.Ἐπαναστάσεως ὄτι δηλ. ὁ Ὑψηλάντης ἐνημέρωσε ΓΡΑΠΤΩΣ περὶ τοῦ σχεδιασμοῦ τῆς Ἐπανάστασης τὸν Καποδίστρια προκειμένου ὁ τελευταῖος νὰ ἐνημερώσει τὸν Τσάρο ἐντὸς ὀκταημέρου, ἐνῶ ὁ Κερκυραῖος πολιτικὸς τὸν διαβεβαίωνε σὲ σχετικὴ ἐρώτηση του περὶ ρωσικῆς βοήθειας ὅτι <ΑΡΚΕΙ Η ΕΜΦΑΝΙΣΙΣ ΟΛΙΓΩΝ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΠΩΣ Η ΡΩΣΣΙΑ ΣΥΝΔΡΑΜῌ ΕΚ ΤΩΝ ΕΝΟΝΤΩΝ>
(Ι.ΦΙΛΗΜΩΝ, ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΕΛΛΗΝ.ΕΠΑΝΑΣΤ. τ. Α', 1859,σελ.32).
Τὰ ἴδια ἀναφέρει καὶ ὁ Ξάνθος (
βλ. Ε.ΞΑΝΘΟΣ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, 1845 , σελ.218.)
Ἀπὸ ἄλλη πηγὴ μαθαίνουμε ὅτι ἦταν ὁ γραμματέας τοῦ Καποδίστρια ΚΩΝ.ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ ποὺ παρἐπεμψε τὸν Ξάνθο στὸν ξάδερφο τοῦ Ἀλ. Ὑψηλάντη , ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΝΟ, ὑπάλληλο τῆς ἀγγλικῆς πρεσβείας, γιὰ νὰ τοῦ κανονίσει συνάντηση μὲ τὸν Πρίγκηπα.
Παραθέτω ἐν προκειμένῳ κάποιες σημαντικὲς ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ μεταξύ τους πηγές ποὺ βεβαιώνουν τὰ ἀνωτέρω·
1. ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΧΑΓΚΕΡ.
Σὲ σχετικὴ ἀναφορὰ τοῦ πράκτορα ΤΣΕΒΡΕΝΚΑ πρὸς τὸν βαρῶνο ΧΑΓΚΕΡ Αὐστριακὸ ὐπουργὸ Ἀσφαλείας τῆς 18‒2‒1818, ἀναφέρονται τὰ ἑξῆς γιὰ τὰ ΣΧΕΔΙΑ τοῦ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ περὶ ἀπολύτου πολιτικῆς ἀνεξσρτησίας τῆς Ἑλλάδος:
< Η ΕΛΛΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΗΡΥΧΘΗ ΟΜΟΦΩΝΩΣ ΥΦ'ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΧΩΡΑ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΩΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΙΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ,
ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΤΗΣ ΝΑ ΚΗΡΥΧΘΗ ΕΚ ΤΩΝ ΕΞΩ ΑΠΡΟΣΒΛΗΤΟΝ, ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΣ ΔΕ ΝΑ ΚΗΡΥΧΘΗ ΜΑΚΡΑΝ ΠΑΣΗΣ ΞΕΝΗΣ ΑΝΑΜΕΙΞΕΩΣ ,ΤΕΛΟΣ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΚΗΡΥΧΘΗ ΔΙ'ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΩΣ ΕΝΑ ΚΡΑΤΟΣ ΙΕΡΟΝ>
( Τ. Βουρνᾶς, Φιλικὴ Ἑταιρεία, σελ.316 κ.ἑξ.)
2. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ.
Ἐνδιαφέροντα εἶναι ἐπίσης τὰ ὄσα γράφει ὁ ΝΙΚ. ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ—ἀδελφὸς τοῦ Ἀλέξανδρου καὶ ἀρχηγὸς τοῦ ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ—στὰ "Ἀπομνημονεύματα" του (μετ. Ε. Μωραιτίνη-Πατριαρχέα, σελ. 233 Κέδρος, 1986)
λέγοντας ὅτι ὁ Καποδίστριας συμβούλευσε τὸν ἀδελφό του Ἀλέξανδρο νὰ ἀναλάβει τὴν ἀρχηγία τῆς Φιλικῆς μὲ τὰ ΙΔΙΑ λόγια ποὺ , ὅπως εἴδαμε παραπάνω ,ἐπαναλαμβάνουν οἱ ΞΑΝΘΟΣ καὶ ΦΙΛΗΜΩΝ :
<ΑΡΚΟΥΣΕ ΕΝΑΣ ΠΥΡΗΝΑΣ ΑΠΟ ΜΕΡΙΚΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΤΟΥΦΕΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΔΙΣΤΑΣΕΙ ΚΑΘΟΛΟΥ Η ΡΩΣΙΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕΙ ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ..>
3. ΒΑΡΩΝΗ ΛΟΥΛΟΥ ΤΥΡΧΑΪΜ.
Ἡ "ΛΟΥΛΟΥ" ΤΥΡΧΑΪΜ (THURHEIM) —ἐρωμένη τοῦ Ἀλ.Ὑψηλάντη— γράφει στὰ "Ἀπομνημονεύματά" της ὅτι ὁ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΤΣΑΡΟΣ ΞΕΣΠΑΣΑΝ ΜΕ ΧΑΡΑ ΟΤΑΝ ΤΟΥΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΣΕ Ο ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΤΟ "ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ" στὸ Τσαρκόγιε Σελὼ ( θερινὰ ἀνάκτορα μὲ ἐνσωματωμένο λύκειο γιὰ εὐγενεῖς ἔξω ἀπὸ τὴν Πετρούπολη) ὅπου βρέθηκαν μαζὶ καὶ κατηγορεῖ τὸν Καποδίστρια ὅτι παρέσυρε τὸν Ὑψηλάντη στὴν Ἐξέγερση στὴν Μολδοβλαχία καὶ ἀφοῦ τὸν χρησιμοποίησε γιὰ νὰ ἐξυηρετήσει τὸ σχέδιο τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς νοτίου Ἑλλάδος, κατόπιν τὸν ἐγκατέλειψε..
(Π. ΕΝΕΠΕΚΙΔΗΣ, ΡΗΓΑΣ—ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ—ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, Ἑστἰα, 1965,σελ.129).
Γράφει ,συγκεκριμένα γιὰ τὴν σχέση Καποδίστρια - Ὑψηλάντη , ἡ Βαρώνη Λουλού Τυρχάιμ [ μετάφραση ἀπὸ τὰ γερμανικά τοῦ Καθηγητῆ Π.Κ.Ενεπεκίδη—Λουλού Τυρχάιμ «Η ΖΩΗ ΜΟΥ - ἀναμνήσεις 1788-1819», Μόναχο 1913-1914] τὰ ἑξῆς ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ γιὰ ὄσα τῆς ἐκμυστηρεύτηκε τὸν Νοέμβριο τοῦ 1827, ὁ ἴδιος ὁ Ἀλέξ.Ὑψηλάντης·
<….Τὸν χειμῶνα τοῦ 1819-20, ὅταν ἐμεῖς (σ.σ ἡ Λουλού καὶ ἡ ἀδερφή της Κωνσταντία σύζυγος τοῦ Ρώσου πρεσβευτοῦ στὴν Βιέννη ΡΑΖΟΥΜΟΦΣΚΙ, ἡ ὁποὶα,καὶ αὐτή, ἀγαποῦσε τὸν Ὑψηλάντη) βρισκόμαστε στὴν Ρωσία, ἦρθε ὁ Ὑψηλάντης στὴν Πετρούπολη μὲ μόνο σκοπὸ νὰ μᾶς δεῖ.
Ὁταν τότε, ἀρρώστησε γιὰ πολλὲς ἑβδομάδες, τὸν ἐπισκέφθηκαν μερικὰ ἐπίσημα πρόσωπα τῆς «Ἑταιρείας», …καὶ τοῦ ἀνέθεσαν χωρίς πολλές διατυπώσεις καὶ ἐν ονόματι τῶν συμπατριωτῶν των τὴν ἀρχηγία . ..
Ὁ Ὑψηλάντης τοὺς παρακάλεσε νὰ τοῦ δώσουν τρεῖς μέρες καιρὸ γιὰ νὰ σκεφθεῖ τὴν υπόθεση καὶ νὰ μιλήσει μὲ τὸν Καποδίστρια…..
Ὁ Καποδίστριας, ποὺ ἦταν πληροφορημένος γιὰ ὁλα, ἐπιδοκίμασε μὲ ἐνθουσιώδη λόγια τὴν πατριωτικὴ ἐπιθυμία τοῦ φίλου του καὶ τοῦ εἶπε, ὁτι καὶ ἄν ἡ εὐρωπαϊκὴ πολιτικὴ δὲν θὰ ἐπέτρεπε στὸν Τσάρο νὰ κηρυχθεῖ ἀνοικτὰ ὑπὲρ τῆς ἑλληνικῆς ὑποθέσεως, ἡ καρδιά του θὰ εἶναι πέρα γιὰ πέρα μὲ τοὺς Ἑλληνες.…
Παρ' ὅλες τὶς διαβεβαιώσεις, ὁ Ὑψηλάντης ζήτησε νὰ μιλήσει μὲ τὸν Τσάρο, ἀλλὰ ὁ Καποδίστριας τὸν ἐμπόδισε…τὸν ἀπέτρεψε μάλιστα, ἀπὸ τὸ ν' ἀποχωρήσει ἀπὸ τὸν ρωσικὸ στρατό, μὲ τὴν δικαιολογία ὁτι τὸ διάβημα αὐτὸ θ' ἀπεθάρρυνε τοὺς Ἑλληνας τῆς Πελοποννήσου, ποὺ ἐβλεπαν στὸ ἀξίωμά του, ὡς Ρώσου ἀξιωματικοῦ, μίαν ἀπόδειξη τῆς προστασίας τοῦ Τσάρου….
Ὁ Ὑψηλάντης, ἀφοῦ τελείωσε τὸ σχέδιο τῶν ἐπιχειρήσεων, τὸ ἐδειξε στὸν Καποδίστρια, ποὺ ἔμεινε τόσο ἱκανοποιημένος, ὡστε πήδηξε ἀπὸ τὴν χαρά του, τὸν ἀγκάλιασε καὶ τὸν ἐγέμισε μὲ ἐγκώμια. >
4.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ.
Ἀλλὰ κι ὁ ἴδιος ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ἐπιβεβαιώνει τὰ ἀνωτέρω σὲ Ἐπιστολή του ποὺ ἀπέστειλε τὸ 1828 πρὸς τὸν Τσάρο Νικόλαο Α' , ἀπὸ τὴν Βιέννη ,μετὰ τὴν ἀποφυλάκιση του (ζητῶντας του νὰ μεσολαβήσει ὥστε νὰ τοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔξοδος ἀπὸ τὴν Αύστρία) γράφοντας τὰ ἀκόλουθα·
< ....Τὸ ἔθνος εἰργάζετο πρὸς ἀναγέννησιν αὐτοῦ, πᾶσαν καταβάλλον προσπάθειαν, καὶ συνεννοεῖτο διὰ τινος μυστικῆς Ἑταιρείας πολύν χρόνον, πρὶν οἱ καταχρήσεις καὶ διαφωνίαι, διακινδυνεύσουσαι τὴν ὕπαρξιν αὐτῆς, ἀναγκάσωσι τοὺς διευθυντὰς τῆς Ἑταιρείας νὰ πέμψωσιν εἰς τὴν Πετρούπολιν καὶ μοι ἐμπιστευθῶσι τὴν ἀνωτάτην διεύθυνσιν ταύτης. Ὁ κίνδυνος ἠδύνατο νὰ γίνῃ μέγας. Ἐπίστευσα ὅτι ἡ ὥρα τοῦ ζήλου ἐσήμανε δι' ἐμέ, καὶ τὴν συμβουλήν τοῦ κόμιτος Καποδιστρίου λαβών, ἐδέχθην.
Ἦν δὲ τότε τὸ ἔτος 1820 ἀρχόμενον, καθ' ἥν ἐποχήν ἡ Ὀθωμανική Πύλη διεκήρυξε θανάσιμον πόλεμον κατὰ τοῦ Ἁλῆ πασᾶ τῶν Ἰωαννίνων....
Ὁ κόμις Καποδίστριας, ὅν συνεβουλεύθην, συνεφώνησε πρὸς τὴν γνώμην μου, εὗρε τὰ σχέδια καὶ τὰς παρασκευάς μου καλάς καὶ καταλλήλους καὶ μοι συνεβούλευσεν ἵνα ἐνεργήσω καὶ ἐπιχειρήσω τὴν ἔναρξιν τούτων μὴ δεικνύων διασταγμόν τινα περί τῆς ἐπιτυχίας…
Ἰδοὺ ἡ ἀρχή, ἐφ' ἧς ἐστηρίχθη πᾶσα ἐπιχείρησις καὶ καθ' ἥν ἐνήργησα ἐν πάσῃ πεποιθήσει, πιστεύων ὅτι ἡ Α. Μ. ὁ Αὐτοκράτωρ (Σ.Σ. ὁ Ἀλέξανδρος Α') ἦν ἐντελῶς σύμφωνος, ὡς αὐτός οὗτος εύδοκήσας, μοι ὡμίλησε πλειστάκις ἐν Πετρουπόλει καὶ ἐν Τσάρκογιε Σέλο {Σ.Σ.θερινὸ ἀνάκτορο ἔξω ἀπὸ τὴν Ἁγ.Πετρούπολη}...
Ἄλλως δε, καὶ ἄν δὲν ἔλαβεν ἡ Α. Μ. ὁ Αὐτοκράτωρ (Σ.Σ ὁ Ἀλέξανδρος) γνῶσιν τῶν καθέκαστον, ἤ κατὰ τὴν στιγμὴν τῆς ἐκρήξεως, βέβαιον εἶναι ὁτι συνεφώνει ἐπὶ τῆς ἀρχῆς, καὶ ἀπό τοῦ ἔτους 1816 γνωρίζων τὴν ὕπαρξιν τῆς μυστικῆς Ἑταιρείας ὑπέτρεφε σχέδια, τὰ ὁποῖα συχνάκις ἄφηνε νὰ διαφαίνωνται, ἐνῶ ὡμίλει, ὅταν οἱ Ἑλληνες ἠρχοντο ἱκετεύοντες τὴν γενναιότητα αὐτοῦ, καὶ πάντοτε ἀπήρχοντο πλήρεις εὐεργετημάτων.....
Ἰδού, Μεγαλειότατε, ὅλαι αἱ συνωμοσίαι καὶ ἡ μηχανορραφία αὐτή, ἣν ἡ Αὐστριακὴ διπλωματία, κατὰ τὴν σύνοδον τῆς Λουβιάννης, κατέστησεν εν καιρῷ ὕφασμα φρίκης καὶ κακουργημάτων· καὶ ἐπειδὴ ἡ Α. Μ. ὁ Αὐτοκράτωρ ἠρνεῖτο νὰ πιστεύσῃ εἰς τοῦτο, ἡ αὐτὴ διπλωματία ὅπως πείσῃ αὐτόν, ἐσχε τὴν ἀνήκουστον θρασύτητα, ἵνα δείξῃ τούτῳ ἀλληλογραφίαν ἐπίβουλον, μεταξύ ἐμοῦ καὶ τῶν φιλελευθέρων τῶν Παρισίων. Ἀναξιοπρεπής δολιότης, ἀλλ' ἐπιτυχοῦσα, διότι τότε μόνον ἡ Α. Μ. ὁ Αὐτοκράτωρ, κύπτων εἰς ἀποδείξεις, ἅς ἐπίστευεν ἀληθεῖς, κατέθλιψεν ἡμᾶς, ἐμὲ μέν ἐγκαταλείπων εἰς τὸ μῖσος τῆς Αὐστρίας, τὸ δὲ Ἐθνος εἰς τὴν έκδίκησην τῶν Τούρκων ...> ( Π.Ροδάκης Ὁ Ἀλ. Ὑψηλάντης καὶ ἡ Φιλική, 1996, σ.226).
Εἶναι σαφὲς ὅτι Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΘΑ ΕΙΧΕ ΑΠΟΤΡΕΨΕΙ ΤΟΝ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗΓΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ἂν διαφωνοῦσε μὲ τὸ ὅλο ἐγχείρημα ἤ ἀκόμα θὰ τὸν κατήγγελνε στὸν Τσάρο.
Βεβαίως, στὰ "ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ" του ὁ Καποδίστριας ἰσχυρίζεται ὅτι ἀπέτρεψε τὸν Ὑψηλάντη ἀπὸ τοὺς "ΕΛΕΕΙΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΟΫΠΑΛΛΗΚΟΥΣ" " Φιλικούς,
ΟΜΩΣ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΝ ΔΙΑΨΕΥΔΟΥΝ,
ΔΙΟΤΙ ΟΛΗ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΕΤΕΘΗ ΣΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ ὅπως διαπίστωσε καὶ ἡ ἀντικατασκοπία τοῦ Μέττερνιχ .
Διαβάζουμε πχ σὲ μιὰ ἀναφορὰ αὐστριακοῦ πράκτορα ἀπό τὴν ΟΔΗΣΣΟ τὴν 25η ΦΕΒ 1821 πρὸς τὴν Βιέννη τὰ ἑξῆς·
<ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΡΩΣΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΙ ΖΗΤΟΥΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥΣ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΑΜΕΣΩΣ.
ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ ΚΑΙ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ..ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ..ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ΟΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΦΩΝΗ ΣΕ ΑΥΤΟ >
(βλ Τ.ΒΟΥΡΝΑΣ,Φιλικὴ Ἑταιρεία, σελ.328, ἐκδ.Τολίδη,1959 καὶ Γ. ΛΑΪΟΥ, ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ 1821 ΑΠΟ ΤΑ ΑΥΣΤΡΙΑΚΑ ΑΡΧΕΙΑ, Ἀθήνα, 1958).
Ἐξάλλου ἄν ὄντως ὁ Καποδὶστριας ἦταν ἐναντίον τῶν Φιλικῶν ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΙΧΕ ΣΤΕΙΛΕΙ ΣΤΗΝ ΣΙΒΗΡΙΑ ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΠΟΥ ΕΜΑΘΕ ΤΑ ΠΕΡΙ ΦΙΛΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΑΛΑΤΗ τὸ 1817.
Ἀντιθέτως τοὺς προτάτευσε ὅλος ὁ κρατικὸς μηχανισμὸς τῆς Ρωσίας, τοὺς προμήθευσε χρήματα καὶ διαβατήρια νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Ρωσία καὶ νὰ περάσουν στὴν Μολδοβλαχία ΕΠΕΙΔΗ ΗΔΗ ΤΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΠΑΡΕΙ ΕΙΔΗΣΗ Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ τοῦ ΚΑΘΚΑΡΤ ἐνημερώνοντας τοὺς Τούρκους.
Ἡ ρωσικὴ ἀστυνομία ποὺ διοικοῦσε ὁ ἑλληνικῆς (κεφαλλονίτικης) καταγωγῆς Γοργόλης συνέλαβε τὸν Γαλάτη (μαζὶ μὲ τοὺς Περραιβὸ καὶ Ἀργυρόπουλο) καὶ τοὺς ἀπέλασε στὴν Μολδοβλαχία.
Στὸν Γαλατη μάλιστα χορηγήθηκε καὶ ΠΛΑΣΤΟ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ με τὸ ὄνομα ΑΛΕΞΙΑΝΟΣ, ἐνῶ στὸ Ἰάσιο ὁ Ρῶσος πρόξενος Πίνης τὸν ἐφοδίασε καὶ μὲ πολλὰ χρήματα.
Τότε μυήθηκε ἀπὸ τὸν Γαλατη ὁ δραγουμᾶνος τοῦ προξενείου Γ.ΛΕΒΕΝΤΗΣ τὸν ὁποῖο προβίβασε σὲ πρόξενο ὁ Καποδίστριας κι ἔκτοτε τὸ ρωσικὸ προξενεῖο Ἰασίου ἔγινε ..ΓΙΑΦΚΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ.
(Τελικὰ ὁ Γαλάτης δολοφονήθηκε τὸν Νοἐμβριο τοῦ 1819 στὴν Ἑρμιόνη ἀπὸ τοὺς Τσακάλωφ‒Δημητρὀπουλο, πιθανῶς ἐπειδὴ ἐπεδίωκε νὰ ξεκινήσει πρόωρη ἐπανάσταση στὸν Μωριᾶ..).
Ἄρα ὁ Καποδίστριας δὲν μαθαίνει τὰ περὶ Φιλικῆς πρώτη φορὰ τὸ 1820 ἀπὸ τὸν Ξάνθο.
ΕΞΑΛΛΟΥ ΤΟ 1819 ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΟΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΟΥΣ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΣΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΚΑΙ ΕΥΧΕΤΑΙ ΛΕΓΟΝΤΑΣ <ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΑΣΧΑ ΣΤΟΝ ΜΩΡΙΑ>, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος ὁ Κολοκοτρώνης.
Συνεπῶς ἔχει δίκιο ὁ Ὑψηλάντης σὲ ὁσα εἶπε καὶ τὸ 1821 στὸν Ἀναγνωστόπουλο καὶ ὅσα ἔγραψε τὸ 1828 στὸν Τσάρο Νικόλαο, ἐνῶ τὰ "ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ" τοῦ Καποδίστρια ΕΠΕΙΔΗ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ κατ'οὐσίαν ΕΓΓΡΑΦΑ ,μᾶλλον ψεύδονται στὸ συγκεκριμένο θέμα ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΝΤΑΣ ΠΟΛΛΑ...
Ἀντικειμενικὸς σκοπὸς τοῦ Καποδίστρια ἦταν ὅπως φάνηκε ἐκ τῶν ὑστέρων ἡ δημιουργία καταρχὰς ἑνὸς ΠΡΙΓΚΗΠΑΤΟΥ στὴν νότια Ἑλλάδα ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Ρωσίας καὶ μὲ τὴν ἐγγύηση τῶν ἄλλων μεγάλων δυνάμεων.
Αὐτὸ θὰ γινόταν μὲσῳ τοῦ ἀντιπερισπασμοῦ τοῦ Ὑψηλάντη στὴν Μολδοβλαχία καί μὲ τὴν σφαγὴ τῶν ἐκεῖ λιγοστῶν όθωμανικῶν φρουρῶν, ὥστε νὰ ἐξαναγκαστεῖ ἠ Τουρκία σὲ ἀντίποινα κατὰ τῶν χριστιανῶν ποὺ θὰ ἔδιναν ὅμως στὴν Ρωσία τὸ πρόσχημα τῆς ἐπέμβασης γιὰ προστασία τῶν ὁμοδόξων της ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ ΑΝΤΙΡΡΗΣΗ ΟΙ ΑΛΛΕΣ Μ.ΔΥΝΑΜΕΙΣ.
Βεβαίως ,ὅπως γνωρίζουμε, ὁ σχεδιασμὸς δὲν εύοδώθηκε ὅσον ἀφορᾱ τὴν πρόκληση ρωσοτουρκικοῦ πολέμου, διότι ΣΥΝΕΠΕΣΕ Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΕΜΟΝΤΙΟΥ καὶ οἱ Σύνεδροι τοῦ Λάϋμπαχ (ΙΑΝ—ΜΑΪ 1821) εἶδαν μὲ καχυποψία τὸ Κίνημα τοῦ Ὑψηλάντη .
Ὁ Μέττερνιχ φόβισε τὸτε τὸν Τσἀρο ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΣ (ΜΕΣῼ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ)
ΤΟΝ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΩΣ ΕΜΠΡΟΣΘΟΦΥΛΑΚΗ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΣΤΩΝ ἀπαιτούντων ΣΥΝΤΑΓΜΑ στὴν Ρωσία ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝΤΑ ΜΕ ΤΟΥΣ "ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ" (καὶ πράγματι τὸ 1825 ἀξιωματικοὶ φίλοι τοῦ Ὑψηλάντη —ὅπως ὁ ΠΕΣΤΕΛ— ὀργάνωσαν τὸ ἀποτυχημένο κίνημα τῶν ΔΕΚΕΜΒΡΙΣΤΩΝ).
Ἔτσι ὁ Τσἀρος ἀναγκάστηκε (14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821) νὰ ἀποκηρύξει τὸν Ὑψηλάντη και τὴν Ἐξἐγερση στὴν Μολδοβλαχία , ΣΩΖΟΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ μὲ τὸ μέτρο ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ποὺ πρότεινε ὁ εὐφυὴς Καποδίστριας.
[Θυμίζω ὅτι ἡ Ἱερὰ Συμμαχία ἀποφάσισε στὸ Συνέδριο τοῦ Λάυμπαχ νὰ καταπνίξει τὰ ΚΑΡΜΠΟΝΑΡΙΚΑ κινήματα στὴν Ἰταλία ,ΝΑΠΟΛΗ—ΠΕΔΕΜΟΝΤΙΟ, μὲ αὐστριακὰ στρατεύματα.]
Ἐν τέλει ἡ Ἐπανάσταση ἑδραιώθηκε στὸν Μωριᾶ, ἀφενὸς διότι ἔλειπε ὁ τουρκικὸς στρατὸς στὴν Ἤπειρο πολιορκῶντας τὸν ΑΛΗΠΑΣΑ καὶ ἀφετέρου ἐπειδὴ Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΔΙΕΛΥΣΕ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΛΗ ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 1822 , ἀναγκάζοντας τοὺς Ἄγγλους νὰ ἀλλάξουν πολιτικὴ μέσῳ τοῦ ΚΑΝΝΙΓΚ ,ἐν ὄψει τοῦ de facto ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΗΔΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ ΚΑΙ ΤΑ ΓΥΡΩ ΝΗΣΙΑ.
Καὶ δὲν πέρασαν πολλὰ χρόνια ὥσπου ὁ "ἰθύνων νοῦς" τῆς ἑλληνικῆς Ἀνεξαρτησίας Ἰω. Καποδίστριας ΑΝΕΛΑΒΕ Ο ΙΔΙΟΣ, ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ.
ΕΠΙΜΥΘΙΟ·
Μοῦ φαίνεται ΑΔΥΝΑΤΟΝ νὰ ἀνέλαβε τὴν Ἡγεσία τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας ὁ Ἀ.Ὑψηλάντης καὶ ὁ Καποδίστριας νὰ μὴν ἔμαθε τίποτα.
Ὅπως ἐπίσης μοῦ φαίνεται ἀδύνατον νὰ βοηθοῦσε τοὺς Φιλικοὺς ὁλόκληρη ἡ παραμεθόρια ΣΤΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΥΘΟΥ καὶ ὁ Τσάρος Ἀλέξανδρος νὰ μὴν εἶχε πάρει χαμπάρι...
Μᾶλλον ἔχουν δίκιο οἱ ξένοι ἱστορικοὶ ποὺ θεωροῦν τὰ τῆς Φιλικῆς ὡς ΡΩΣΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ...
__________
ΥΓ. Ὁ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ, στὴν "Επίτομη Ιστορία" του (Α'τομ. 1839 ,σελ. 72 κ.ἑξ.) γράφει ὅτι τὸ σχέδιο τῆς ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (δηλ. ἡ ἵδρυση μυστικῆς ὀργάνωσης γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος) ΥΠΗΡΞΕ ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞ. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΥ—ΦΙΡΑΡΗ (=φυγᾶ) ἀπὸ τὸ 1784, τὴν ὁποία γνωστοποίησε τὸ 1806 στὸν ΚΩΝ.ΥΨΗΛΑΝΤΗ πατέρα τοῦ Ἀλέξανδρου (ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ ΚΥΝΗΓΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΥΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ).
Τὸ σχέδιο αὐτὸ γιὰ ἵδρυση μυστικῆς ἑταιρείας πρὸς ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ,τὸ μετέφεραν τὸ 1812 στὸν ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ (" Ὁ δὲ Ι. Καποδίστριας μὲ πολλὰς καὶ διαφόρους προσθαφαιρέσεις υπεστήριξε μὲν ὡς βάσιν τὸν, περί οὗ ὁ λόγος ὀργανισμόν, τρέφων εν ἑαυτῷ καὶ οὖτος την περὶ τούτου ὑπεράσπισιν καὶ τὴν πραγματικήν ἐνέργειαν" ) κι ὁ Καποδίστριας σχεδίασε τὴν ἵδρυση στὴ Βιέννη (ΣΕΠ—1814) τῆς ΦΙΛΟΜΟΥΣΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ , ἐπισήμως γιὰ τὴν μόρφωση τῶν νέων ,στὴν πραγματικότητα ὅμως ὡς ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ τῆς Φιλικῆς ποὺ θὰ ὀργάνωνε ΚΡΥΦΙΩΣ γιὰ τὸν Ἀγῶνα τῆς ἀπελευθέρωσης ἀπὸ τοὺς Τούρκους.
Ὁ Κωνσταντῖνος Ὑψηλάντης ἐνημέρωσε περὶ ὅλων αὐτῶν τὸν γυιό του Ἀλἐξανδρο καὶ αύτὸς ἐμπιστεύτηκε τὸ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ἐργο τῶν Μυήσεων στὸν ἔμπιστο του ΣΚΟΥΦΑ τὸ 1815.
